Aanhalen banden met Afrika ontaardt in rel over migratie in Japan

Het moest een teken van vriendschap zijn tussen Japan en Afrikaanse landen, maar ontaardde in een diplomatieke rel. Na maandenlange onderhandelingen en een weeklange conferentie in de oostelijke Japanse stad Yokohama, bezocht door tientallen Afrikaanse wereldleiders, lanceerde Japan het zogenoemde "thuisstadprogramma"; een samenwerking tussen vier Japanse steden en Mozambique, Nigeria, Ghana en Tanzania. De steden werden vrijwel direct overspoeld door duizenden protestmails en telefoontjes nadat verkeerde berichtgeving de indruk had gewekt dat de Afrikaanse landen speciale visumrechten kregen, en zelfs symbolisch eigendom van de Japanse steden in kwestie zouden worden. "We hebben zorgvuldig aan onze uitwisseling met Tanzania gewerkt", vertelt Shigeharu Uchiya, burgemeester van de betrokken stad Nagai, aan nationale omroep NHK. "Het is teleurstellend dat dit verkeerd wordt begrepen." De rel is een forse tegenvaller voor Tokio, juist nu het zijn banden met Afrikaanse landen probeert te versterken om toegang te krijgen tot broodnodige grondstoffen, en daarmee zich te weren tegen de steeds dominantere aanwezigheid van China op het continent. Culturele uitwisseling Het aangekondigde plan was eenvoudig: via culturele uitwisselingen, vrijwilligerswerk en tijdelijke stages van Afrikaanse specialisten, uit onder meer de IT-sector en de landbouwsector, wilde Japan gezamenlijk werken aan ontwikkelingsvraagstukken. Voor de Japanse plattelandssteden bood het bovendien een aantrekkelijk voordeel: de tijdelijke aanvulling van arbeidskrachten. Alle steden die betrokken zijn bij het project hebben te maken met snelle vergrijzing en leegloop. Maar de boodschap kwam niet aan. In Nigeria meldde de regering aanvankelijk dat Japan speciale visa zou uitgeven voor jonge Nigerianen die zich permanent in de oostelijke stad Kisarazu, net buiten Tokio, konden vestigen. In Tanzania werd zelfs gesuggereerd dat de noordelijke stad Nagai onderdeel van hun eigen land zou worden. Het leidde tot een storm van verontwaardiging onder Japanners. Op sociale media werden negatieve stereotypen over Afrikanen massaal gedeeld, en de angst voor massamigratie aangejaagd. De Japanse regering werd gedwongen de geruchten publiekelijk te ontkrachten. In een persconferentie benadrukte kabinetschef Yoshimasa Hayashi dat er inderdaad "stagiairs via trainingsprogramma's zullen komen, maar dat verblijf is tijdelijk en de stagiairs zullen daarna terugkeren naar hun land van herkomst." Het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Japanse Agentschap voor Ontwikkelingssamenwerking (JICA) riepen eveneens op geen valse informatie te verspreiden. Lokale gemeentes worden desondanks overweldigd door klachten van ongeruste burgers, terwijl radicaal-rechtse politici, zoals die van de controversiële Sanseito, de kans grijpen om zich hard uit te spreken tegen alle vormen van migratie naar Japan. Dat terwijl Japan volgens experts steeds afhankelijker is van migranten voor het opvangen van arbeidstekorten en het voorkomen van een economische recessie. Economie staat op het spel Voor Japan staat er veel op het spel. De TICAD-top (Tokyo International Conference on African Development) waar het thuisstadprogramma groots werd aangekondigd is sinds 1993 de belangrijkste multilaterale conferentie voor samenwerking tussen Japan en Afrika. Hier probeert Japan de handel, investeringen en ontwikkelingssamenwerking met Afrikaanse landen te bevorderen. Hierachter schuilt echter een harde geopolitieke realiteit: Japan heeft amper eigen grondstoffen en wil via Afrika toegang verzekeren tot kritieke grondstoffen voor de eigen industrie, zoals olie, zeldzame metalen en mineralen. Dit wordt steeds moeilijker vanwege de groeiende invloed van China op het continent. China heeft de laatste twintig jaar miljarden geïnvesteerd in grote infrastructuurprojecten, waaronder een spoorlijn in Kenia, tussen Mombasa en Nairobi. In Djibouti heeft China zijn eerste militaire basis overzee geopend, en in Angola investeert het miljarden in de lokale olie-infrastructuur. Ook in de mijnbouwsector is China prominent aanwezig: in de Democratische Republiek Congo hebben Chinese staatsbedrijven grote concessies verkregen in de aankoop van kobalt en koper, cruciale grondstoffen voor batterijen en de energietransitie. Daarentegen blijft Japan vooral gericht op ontwikkelingshulp. Tokio investeert vooral in kleinschalige projecten voor landbouw, onderwijs en gezondheidszorg, maar grootschalige infrastructuur laat het grotendeels links liggen. Voor veel Afrikaanse regeringen, die snelle en tastbare resultaten willen, is de Japanse aanpak daardoor minder aantrekkelijk. De controverse komt Japan daarom slecht uit. Om de binnenlandse gemoederen te bedaren heeft de overheid officiële klachten ingediend bij de betrokken Afrikaanse landen, die op hun beurt de aankondigingen zonder verklaring hebben ingetrokken. De rel heeft daardoor een ongewenst gevolg: het legt bloot hoe hardnekkig racisme en de angst voor migratie in Japan leven, en hoe deze de economische en geopolitieke belangen van Japan in Afrika direct ondermijnen.

Reacties

Laatste nieuws

De Morgen

Live - 14 doden bij grootschalige Russische luchtaanval op Kiev, ook EU-gebouw getroffen

43 minuten geleden

De Morgen

Geen Palestijn of Israëliër aanwezig, maar wel zijn schoonzoon en Tony Blair: Trump heeft beraad gehouden over toekomst van Gaza

43 minuten geleden

De Morgen

‘Hard werken heeft ertoe bijgedragen dat ik zó gezond zó oud ben kunnen worden’: de levenswijsheid van Rosa Van Gool (104)

43 minuten geleden

Robotkonijnen springen in de bres om invasieve pythons in de Everglades te verjagen

De Morgen

Hoe houd je onkruid uit je voegen en komen de zaden overgewaaid van je buren? Tuinman tipt hoe je onkruid onder controle krijgt

43 minuten geleden

Politicus woest op journalist: ‘Ik heb mensen geslagen vanwege deze opmerking!’

De Telegraaf

Jarenlang trok Martien (59) aan de bel bij artsen, maar werd telkens weggestuurd: ’Bleek tumor zo groot als hockeybal te hebben’

43 minuten geleden

LIVE | Van Lanschot verliest op lichtrode beurs

De Telegraaf

Reacties

Laatste nieuws

Live - 14 doden bij grootschalige Russische luchtaanval op Kiev, ook EU-gebouw getroffen

Geen Palestijn of Israëliër aanwezig, maar wel zijn schoonzoon en Tony Blair: Trump heeft beraad gehouden over toekomst van Gaza

‘Hard werken heeft ertoe bijgedragen dat ik zó gezond zó oud ben kunnen worden’: de levenswijsheid van Rosa Van Gool (104)

Robotkonijnen springen in de bres om invasieve pythons in de Everglades te verjagen

Club Brugge walst met 6-0 over Rangers: ‘Een gala-avond nog voor het eigenlijke feest moet beginnen’

Zonder steun van de overheid schrijft Nederlandse F1-race in Zandvoort al jaren zwarte cijfers, maar waarom dan stoppen?

Enorme explosie: Russische aanval op Kiev

Praat mee: Begrijp jij dat Astrid Holleeder uit de anonimiteit stapt?

Flink meer huizen met laadpaal voor de deur, een op de vijf elektrische rijders gaat zelf klussen

’Aanzien Nederlandse zuivelindustrie gaat verloren’

Prins Harry (40) in september weer terug naar Verenigd Koninkrijk

’Door het negeren van signalen vallen er onschuldige slachtoffers’

Hoe houd je onkruid uit je voegen en komen de zaden overgewaaid van je buren? Tuinman tipt hoe je onkruid onder controle krijgt

Politicus woest op journalist: ‘Ik heb mensen geslagen vanwege deze opmerking!’

Ziekteverzuim onder Amsterdamse ambtenaren blijft stijgen: ’Schrikbarende cijfers’

Penoza-regisseur Diederik van Rooijen is nog niet klaar met Hollywood: ’Veel ijzers in het vuur’

PSV’er Tygo land na verhuur aan FC Groningen: ’We zien elkaar snel weer’

Manchester United-coach Rúben Amorim door het stof na blamage in League Cup: ’Alles ging verkeerd’

Gelderland wil wolf doden die over rasters sprong en schapen pakte in Barneveld

Mensen bekogelen elkaar met tomaten tijdens festival

Boete van 100 euro voor te luid miauwende kat in de trein

LIVE | Veertien doden, waaronder drie kinderen bij Russische aanvallen op Kiev: gebouw EU-missie beschadigd

Jarenlang trok Martien (59) aan de bel bij artsen, maar werd telkens weggestuurd: ’Bleek tumor zo groot als hockeybal te hebben’

LIVE | Van Lanschot verliest op lichtrode beurs

Politie haalt site offline die valse identiteitsbewijzen verkocht

Groot feest bij Grimsby Town na bekerstunt: 'Ik ben eigenlijk United-fan'

Seksueel geweld tegen vrouwen nooit helemaal uit te bannen: ‘Deze daders zijn van een andere orde’

Met dubbele aanval treft Israël pers en hulpverleners: 'Het is kwaadaardig'

Medvedev komt weg met forse boete voor tirade tijdens nederlaag op US Open

PSV verhuurt talent Tygo Land tot einde van seizoen aan FC Groningen

Microsoft gaat Word-documenten standaard in cloud opslaan

Inlichtingendiensten: Chinese staatshackers vallen wereldwijd providers aan

Astrid Holleeder over tv-debuut: 'Een van de mooiste momenten in mijn leven'

Nederland mogelijk voor het eerst in 17 jaar met zes clubs in Europese toernooien

Nieuwe dinosaurus met meterlange stekels ontdekt: 'Punkrocker van zijn tijd'

Zomer 2025 met twee hittegolven de op drie na warmste zomer ooit gemeten

Tennissters ruziën op de baan na US Open-partij: 'Ze zei dat ik geen klasse had'

Forse stijging benzineprijs blijft uit: kabinet wil accijnskorting verlengen

Met deze kleine en grote ingrepen wordt je woning ineens een stuk groter

Astrid Holleeder in de wolken na tv-debuut: ‘Een van de mooiste momenten in mijn leven’

Zomerse weer vanaf vrijdag voorlopig voorbij: het weekend start koeler en brengt regen mee

UvA-student laat ChatGPT onderzoek schrijven maar daar komt totale nonsens uit, nu is hij de sjaak

Jongen (17) in levensgevaar na schietpartij in België, vier verdachten opgepakt in Nederland

Live - Rusland heeft gebouw van EU-delegatie geraakt tijdens luchtaanval in Kiev: ‘Opzettelijke aanval’

‘Hard werken heeft ertoe bijgedragen dat ik zó gezond zó oud ben kunnen worden’

‘We staan op een keerpunt: voor het eerst is er medicatie die alzheimer kan vertragen’

Selena Gomez blij met verloving beste vriendin Taylor Swift

Britse media zien ’ellendige Man United-verzameling dure mislukkingen’, fans willen vertrek ’lafaard’ Amorim

Novak Djokovic schrikt even van qualifier op US Open, Carlos Alcaraz laat niks heel van Mattia Bellucci

Koninkrijksteam-honkballers Profar en Albies slaan homeruns bij de vleet in MLB

Hoogzwangere Anouk Maas (39) ’verslagen en geschokt’ door abrupte stop Mamma Mia! The party: ’Zo zuur en zonde’

Lionel Messi laat Inter Miami ’sprakeloos’ bij rentree: finaleplek Leagues Cup dankzij goals Argentijn

Volgens artsen had Martien (59) ’gewoon’ een te druk leven: ’Mijn tumor was net een hockeybal’

LIVE | ’Gebouw van EU-missie in Kiev beschadigd door bombardementen’

Deze verontrustende beelden deelde schutter Minneapolis

Makers The summer I turned pretty waarschuwen fans: ’Doe normaal!’

LIVE | Van Lanschot verliest op vlakke beurs

Oeps: Agent vergeet handrem en politiewagen knalt op kerk

Microsoft ontslaat twee medewerkers na Gaza-protest op hoofdkantoor

Aangeslagen Amorim luidt noodklok na blamage United: 'Er moet iets veranderen'