cupure logo
vanvoormeteenhetbijnietzijnaandoor

BBC World trekt zich terug uit Afrika, Rusland en China springen in het gat

BBC World trekt zich terug uit Afrika, Rusland en China springen in het gat
In Chingola, een mijnstad in het noorden van Zambia, hangt op de muur van een huis een witte, door Chinezen gebouwde satellietschotel met het logo StarTimes. In deze buurt hebben veel mensen televisie, dankzij China. Uit een van de huizen knalt het geluid van een kungfu-film. Op de bank zitten Zambiaanse broer en zus Sylvester en Claire. Voor nog geen drie euro per maand kunnen ze genieten van allerlei drama's, films en nieuws veelal rechtstreeks uit Peking. "We zijn blij met zoveel zenders," vertelt de 17-jarige Sylvester. "Veel mensen kunnen zich geen tv-abonnement veroorloven. Dit is een betaalbare optie om toch te kunnen kijken." Gratis schotels Deze broer en zus zijn niet de enigen in Afrika die naar Chinese televisie kijken. Het Chinese bedrijf StarTimes biedt digitale televisie aan in zestien Afrikaanse landen. In Zambia opereren ze onder de naam TopStar. Het Chinese mediabedrijf is sinds 2008 uitgegroeid tot een van de grootste aanbieders van digitale televisie in Sub-Sahara Afrika. Deels door tienduizenden gratis schotels uit te delen, en deels door overeenkomsten te sluiten met lokale publieke omroepen om hun bereik te vergroten. Voor China is het een manier om soft power uit te rollen in een strategisch belangrijke regio. Afrika is immers het continent waar de grondstoffen van de toekomst vandaan moeten komen. En in landen zoals Zambia, rijk aan mijnen, is het handig dat er een positief beeld bestaat van China. Die Chinese soft power in Afrika is een voorbeeld van een bredere, mondiale machtsverschuiving. Waar vroeger vooral het Westen wereldwijd de nieuwsagenda bepaalde, verandert dat nu in rap tempo. Zware klappen voor BBC Decennialang was de Britse BBC overal ter wereld te horen en te zien, een vanzelfsprekend overblijfsel van het ooit machtige Britse wereldrijk. Nog steeds bereikt de BBC wekelijks een half miljard mensen via radio, televisie en online. Maar in de afgelopen vijftien jaar is het budget van die omroep de facto met zo'n 40 procent gekrompen. Vooral de World Service, het internationale kanaal dat uitzendt in meerdere talen, kreeg harde klappen. Door die bezuinigingen zou de BBC wereldwijd miljoenen kijkers en luisteraars zijn kwijtgeraakt. Tegelijkertijd breiden landen zoals Rusland en China juist hun invloed uit, waarschuwt oud-BBC-directeur Richard Sambrook. "Waar de BBC World Service zich heeft moeten terugtrekken, nemen Rusland en China die frequenties over en vertellen vervolgens hun eigen verhaal. Verhalen die vaak een heel ander wereldbeeld schetsen. Ze gebruiken het als propaganda-instrument." Strijd om de 'waarheid' Volgens Sambrook beïnvloedt dat de beeldvorming over wereldpolitiek en internationale gebeurtenissen en wat als 'waarheid' wordt ervaren. "Zo zien we bijvoorbeeld dat het Russische narratief over Oekraïne wordt overgenomen in grote delen van Afrika. Dat komt deels door Russische uitzendingen, maar ook doordat China datzelfde Russische perspectief herhaalt," legt Sambrook uit. "Kijkers krijgen de Chinese en Russische versie van de Oekraïense oorlog voorgeschoteld, en dat heeft een enorme impact op hoe ze daarvanuit nu naar het Westen en naar dit conflict kijken." De Chinese media-invloed op Afrikaans nieuws gaat verder dan het aanbieden van digitale televisie. Zo heeft het Chinese staatspersbureau Xinhua een van de grootste correspondentennetwerken van het continent. Ze bieden hun nieuws en beeldmateriaal vaak gratis aan en trainen Afrikaanse journalisten, lokaal maar ook door hen naar Peking te vliegen voor cursussen. Ze leren daarbij over China en dat het belangrijk is om juist een ander narratief te bieden dan alleen dat van het Westen. Streamingdiensten Sambrook vindt het juist in deze tijd belangrijker dan ooit "dat onafhankelijk en feitelijk juist nieuws wereldwijd wordt uitgezonden. En dat dit ook voldoende door westerse regeringen wordt gefinancierd." Maar de budgetten van de BBC slinken dus, terwijl het kanaal ook moet concurreren met online nieuws en streamingdiensten zoals Netflix. Volgens Sambrook zou de Britse regering veel steviger moeten inzetten op de BBC en dit merk moeten beschouwen als een strategisch instrument, "zeker nu we worden overspoeld met desinformatie, en Rusland en China miljarden investeren in hun propaganda." Het beeld van China is in de kleine huiskamer in het noorden van Zambia in ieder geval positief. "China is ontwikkeld en ik zou graag naar China toe willen om er de taal te leren," zegt Sylvester. Hij zapt naar een Chinees reisprogramma en ziet een wereld waarvan hij deel wil zijn.

Reacties

Laatste nieuws