cupure logo
vanmetvoorheteennietbijzijntrumpuit

Dertig jaar na de genocide in Srebrenica staat de regio weer onder hoogspanning

Dertig jaar na de genocide in Srebrenica staat de regio weer onder hoogspanning
Dertig jaar na de enige genocide op Europese bodem sinds de Holocaust, zijn nabestaanden in Srebrenica nog altijd bezig hun geliefden te zoeken en identificeren. Vandaag worden de stoffelijke resten van nog eens zeven mensen begraven tijdens de jaarlijkse herdenking op de begraafplaats bij het dorp Potocari, enkele kilometers verderop. Het is de dertigste herdenking van de massamoord die volgde op de inval door het Bosnisch-Servische leger onder leiding van generaal Ratko Mladic, op 11 juli 1995. Zeker 8372 Bosniakken (destijds Bosnische Moslims genoemd), mannen en jongens, werden in de dagen daarop om het leven gebracht. Nederlandse VN-militairen, gelegerd in de "veilige enclave", wisten de moordpartij niet te voorkomen. In deze video laten zie je wat er in Srebrenica gebeurde en wat de rol van Nederland daarbij was: Internationale rechters oordeelden dat in Srebrenica, onder meer vanwege het planmatige karakter, sprake was van genocide. Mladic en zijn politieke baas Radovan Karadzic, destijds president van de Bosnische Serviërs, zitten er een levenslange gevangenisstraf voor uit. Vorig jaar riepen de Verenigde Naties 11 juli voortaan uit tot internationale herdenkingsdag voor de genocide in Srebrenica. Wereldwijd staan mensen op diverse plaatsen stil bij de gruwelijkheden. In Den Haag wordt de eerste aanzet tot een monument onthuld, voor het voormalige Joegoslaviëtribunaal. Politieke crisis Maar de herdenking vandaag is om een andere reden extra beladen dit jaar. Bosnië en Herzegovina bevindt zich opnieuw in een politieke crisis, en ook nu speelt die zich langs etnische lijnen af. De politiek leider van de Bosnische Serviërs, de 66-jarige Milorad Dodik, voert een steeds nationalistischer koers, en dreigt openlijk met afscheiding van Republika Srpska. Dat is een van de twee zogeheten entiteiten, een soort deelrepublieken, waarin Bosnië en Herzegovina werd onderverdeeld in de vredesakkoorden van 1995. Het overgrote deel van de inwoners in Republika Srpska is Bosnische Serviër. De centrale regering van Bosnië en Herzegovina is relatief zwak, en de entiteiten hebben veel autonomie. Maar zich afscheiden, dát mogen ze niet. Ramkoers Dodik trekt zich daar niets van aan. Hij ligt al een tijd op ramkoers met de centrale overheid. Zo erkent hij het landelijke constitutioneel hof niet langer, en hij negeert ook de besluiten van de Hoge Vertegenwoordiger - momenteel de Duitser Christiaan Schmidt. Die heeft heel veel macht, en is aangesteld door de internationale gemeenschap om toezicht te houden op de uitvoering van de vredesakkoorden. Omdat Dodik en de regering van Republika Srpska zich daar niet aan houden, draait hij regelmatig wetten terug of legt hij juist regels op. Dat tot woede van Dodik. Die negeert Schmidts besluiten daarom. De hoogste Bosnische rechter veroordeelde Dodik in februari daarom tot 1 jaar cel. Het hoger beroep daartegen loopt nog, maar Dodik reageerde met een hele reeks aan wetten die afscheiding van Republika Srpska dichterbij brengen. Hij verbood onder meer de landelijke politie te werken op het grondgebied van Republika Srpska. Daarop vaardigde de landelijke aanklager een arrestatiebevel uit, vanwege ondermijning van de constitutionele orde. Dodik was allerminst onder de indruk: hij reisde meerdere malen openlijk het land uit om op bezoek te gaan bij de Russische president Vladimir Poetin in Moskou, en kwam ook weer terug. Dat Dodik zijn gang kan blijven gaan, is een klap in het gezicht van de landelijke instellingen. Die zijn kennelijk niet stevig genoeg om hem de wacht aan te zeggen. Hoe het nu verder moet, weet niemand. De vraag is of Dodik, al dan niet met steun van Rusland, zijn dreiging uitvoert en de daad bij het woord voegt. Een vreedzame afscheiding is onmogelijk, waarschuwen tegenstanders. En dat leidt tot zorgen en angst. Niet in de laatste plaats bij de twee andere grote bevolkingsgroepen in het land, de Bosniakken en de Bosnische Kroaten. De herdenking vandaag is een inktzwarte herinnering aan waar etnisch nationalisme toe kan leiden. Extra wrang is dat Srebrenica in Republika Srpska ligt. Met tegenwoordig een burgemeester van de partij van Dodik. Zij ontkennen, net als de meeste Serviërs, dat er in 1995 sprake was van genocide. Dat is strafbaar in Bosnië en Herzegovina, maar vervolging blijft uit. Bosnisch-Servische media zullen vandaag nauwelijks aandacht besteden aan de herdenking. Afgelopen jaren berichtten zij vooral hoe de politie van Republika Srpska had gezorgd voor goede beveiliging van de plechtigheden. Voor veel nabestaanden is die belangrijke rol voor de Bosnisch-Servische agenten onverteerbaar. Herdenking in Nederland De 30e herdenking van de genocide in Srebrenica wordt dit jaar gemarkeerd door de onthulling van een 'plaatsmarkering' op het Churchillplein in Den Haag. Die markering bestaat uit een steen waarin 8372 steentjes zijn verwerkt, afkomstig van grafstenen uit Srebrenica. Net zoveel als er slachtoffers waren van de genocide. Uiteindelijk moet dat de plek worden van een Nationaal Monument ter nagedachtenis aan de genocide. Een strategische plek met zicht op het gebouw van het voormalige Joegoslavië-tribunaal. De initiatiefnemers hopen dat ook dit gebouw onderdeel kan worden van de herdenkingsplek. Daartoe zou het moeten worden heringericht als kenniscentrum met de voormalige zittingszaal en de archieven van het tribunaal als kern van de collectie.

Reacties

Laatste nieuws