Duitse kritiek op Israël: ook steun van trouwste Europese bondgenoot wankelt

Het was een grote verrassing, de Duitse bondskanselier Friedrich Merz die openlijk kritiek leverde op de Israëlische oorlogsvoering in Gaza. Hij deed het gisteren op een forum georganiseerd door de Duitse omroep WDR. "Het veroorzaken van zo veel leed onder de burgerbevolking (...) valt niet meer goed te praten met de strijd tegen Hamas", zei hij. Het is voor het eerst dat een Duitse bondskanselier zo kritisch is over beleid van de Israëlische regering. Een dag eerder spraken drie politici van coalitiepartij SPD zich ook al uit tegen Israël. Zij eisten een leveringsstop van Duitse wapens aan Israël. Merz' partijgenoot Armin Laschet (CDU), voormalig lijsttrekker en prominent partijlid, noemde de gebeurtenissen in Gaza in strijd met het internationale recht. Staatsräson Merz' uitspraken zijn een grote stap voor een land dat sinds de Holocaust een groot verantwoordelijkheidsgevoel met zich meedraagt. In 2008 noemde toenmalig bondskanselier Angela Merkel het lot van de staat Israël Duitse Staatsräson: onlosmakelijk verbonden met het bestaan van Duitsland zelf. Daarmee leek de steun van Duitsland voor Israël bijna grenzeloos. In februari nodigde Merz de Israëlische premier Netanyahu nog uit in Duitsland, ondanks een internationaal arrestatiebevel. Pro-Palestinaprotesten worden nauwgezet in de gaten gehouden en bij overtredingen wordt stevig ingegrepen. In april kregen vier buitenlandse studenten te horen dat ze Duitsland moesten verlaten vanwege betrokkenheid bij pro-Palestinaprotesten waarbij geweld werd gebruikt. Een rechtszaak daarover loopt nog. Voor Duitsers is de dialoog over Israël zo vooral een debat over identiteit geworden, zegt de Israëlische socioloog Meron Mendel. Hij is directeur van het Anne Frank Education Centre in Frankfurt en schreef het boek Über Israël reden, waarin hij onderzoekt hoe in Duitsland over Israël wordt gedacht en gesproken. "Als het op Israël aankomt heeft Duitsland vooral een gesprek met zichzelf", zegt Mendel. "Wie ben ik, met wie ga ik om, bij welke groep hoor ik? Die vragen bepalen aan welke kant Duitsers in dit conflict staan, veel meer dan feiten over de situatie ter plekke." Dat juist de leider van de CDU, een partij die normaal vierkant achter Israël staat, zich kritisch uitlaat is dan ook bijzonder. Weekblad Der Spiegel spreekt van een Wende, een kantelpunt. "Dit is echt een koerswijziging", zegt ook Duitslandkenner Marja Verburg, verbonden aan het Duitsland Instituut. "Duitsland hanteert een breed begrip van antisemitisme waar ook kritiek op de staat Israël onder kan vallen. Dit verandert niet alleen de opstelling van de regering naar Israël, maar ook hoe er onder Duitsers over Israël gesproken kan worden." Mendel beaamt dat. "Ik denk dat de beelden van afgelopen week uit Gaza het 'identiteitsdenken' hebben weten te doorbreken", zegt hij. "Daarbij ziet Merz vast ook wel in dat de houding van de Duitse bevolking is veranderd." Uit een opiniepeiling van omroep ZDF bleek vrijdag dat 80 procent van de Duitsers kritisch is over de Israëlische oorlogsvoering in Gaza. Voorlopig wil Merz nog geen concrete gevolgen aan zijn woorden verbinden. De Duitse minister Wadephul van Buitenlandse Zaken zei gisteren al niet te willen stoppen met wapenleveringen. En Duitsland stemde eerder niet mee met het Nederlandse voorstel om het associatieverdrag met Israël te herzien. "Op het moment dat de Duitse stem internationaal niet nodig is voor dat soort meerderheden zullen ze niet meestemmen", zegt Verburg van het Duitsland Instituut. "Ook verwacht ik niet zomaar een stop op de wapenexport. Als dat gebeurt, zal het stap voor stap gaan." Desondanks blijven Merz' uitspraken volgens Mendel een belangrijk signaal. "Duitsland heeft afstand gecreëerd tot de Israëlische regering, waardoor ook op de langere termijn distantie kan ontstaan." Toch hoeft dat de vriendschap tussen beide landen niet aan te tasten, zegt de socioloog. "Die vriendschap bestaat tussen beide volken, niet hun regeringen. Deze uitspraken doen niets af aan de historische verantwoordelijkheid die Duitsland heeft."

Reacties

Laatste nieuws

AD (Algemeen Dagblad)

Moeder en twee kinderen zwaargewond bij brand in flatgebouw op het Antwerpse Kiel: “Piste van brandstichting wordt onderzocht”

ongeveer 2 uur geleden

Minstens twee doden bij bestorming voedselhulp in Gazastrook

Het Laatste Nieuws

Rusland wil maandag in Istanboel nieuw vredesoverleg, maar Oekraïne wil eerst bestandsvoorwaarden zien: “Ze hebben nog zeker vier dagen”

ongeveer 4 uur geleden

Kamer wil fundamentele hervorming bij aanpak verwarde personen

De Telegraaf

Reacties

Laatste nieuws

Grote brand op bedrijventerrein Hellevoetsluis onder controle, brandweer druk met nablussen

Man (35) die ontsnapte uit ggz-instelling is weer terecht

Nederlandse adoptievader (71) verkracht dochtertjes en vlucht naar Mexico, echtgenote in complot

Live Conference League | Reacties na ruime zege Chelsea op Real Betis

Chucky-acteur en stuntman Ed Gale (61) overleden

Del Toro maakt indruk in Giro: 'Ging als een crimineel door de bochten'

Chelsea verovert Conference League na comeback in finale tegen Real Betis

Voedselprogramma VN meldt doden bij inbraak voedselopslag in Gaza

Winkels binnenstad Nijmegen mogen geen alcohol verkopen rond Vierdaagse

Spaanse zegereeks na 19 finales voorbij door verlies Betis in Conference League

Moeder en twee kinderen zwaargewond bij brand in flatgebouw op het Antwerpse Kiel: “Piste van brandstichting wordt onderzocht”

Minstens twee doden bij bestorming voedselhulp in Gazastrook

“VS moet bitcoin als voordeel gebruiken in rivaliteit met China”

Zaniolo reageert op statement AS Roma over urineren en fysiek geweld: ’Lachwekkend’

LIVE | Oekraïne wil voor nieuw gesprek eerst bestandsvoorwaarden Rusland zien

Chelsea voltooit uniek kwartet aan prijzen met Conference League-winst

Een slechte gaydar en Irene wil vieze dingen in Perfecte plaatje op reis

Man (35) die uit ggz-instelling Heiloo ontsnapte in Den Bosch gevonden

Chipbedrijven onderuit op lager Wall Street na Amerikaans exportverbod China

Herbeleef hoe Chelsea dankzij sterke tweede helft Real Betis versloeg in de Conference League-finale

Recreatiepark West-Friesland in Opmeer wordt geen woonwijk: bewoners opgelucht

Exportklap van miljarden voor beurslieveling Nvidia door nieuwe China-regels

Chemische fabriek ontploft in China: zeker vijf doden gevallen

Tate-broers ook aangeklaagd in Verenigd Koninkrijk

Heathrow-baas had telefoon op stil tijdens grote stroomuitval op luchthaven

Herdenkingstocht in Beerta voor Jeffrey en Emma drukbezocht

Eigen dieren eerst

In Portugal wordt radicaal-rechtse partij Chega toch tweede dankzij stemmen uit het buitenland

Bij de herdenkingsbijeenkomst voor Jeffrey en Emma is ‘het hart gebroken’

Birchglet­sjer in Zwitser­land stort in, lawine bedelft bijna volledig dorp: ‘Zelfs de kerk is verdwenen’

‘Gentleman’ Jeffrey (10) was lieve broer voor ‘divaatje’ Emma (8): bijzondere speeches bij ceremonie Beerta

Nederlandse adoptievader na jarenlange misbruik dochtertjes opgepakt in Mexico: ‘Soms wurgde hij ze’

Live Conference League | Betis en Antony leiden in finale tegen Chelsea

Zwitsers dorp bedolven door 'onvoorstelbare' lawine, zeker één persoon vermist

Tranen en rozen bij stille tocht Jeffrey en Emma: 'We missen ze heel erg'

Overzicht | Russisch voorstel voor nieuwe vredesgesprekken, deel eisen lekt uit

NU+ | Longkanker op jonge leeftijd is zeldzaam, maar wordt vaak te laat ontdekt

Discussie | Gewonden en chaos bij voedseluitgifte van omstreden GHF in Gaza (gesloten)

‘Ik zou mijn leven binnen de vier muren van mijn bibliotheekkamer kunnen slijten’: de boekenkast van Wim Oosterlinck

‘U denkt dat wij onnozelaars zijn’: oppositie niet overtuigd door verdediging minister Verlinden in kwestie-Aalter

‘Met giften hopen we onze kinderen in het zadel te helpen’

Faber wil directe werking asielwetten, ondanks forse kritiek

Drie doden na tragisch ongeval met auto en vrachtwagen op E313 in Herentals, weg intussen vrijgemaakt

Kamer keurt Gaza-resolutie goed

Onschendbaarheid N-VA-Kamerlid opgeheven in dossier van alcoholintoxicatie in het verkeer

Rusland wil maandag in Istanboel nieuw vredesoverleg, maar Oekraïne wil eerst bestandsvoorwaarden zien: “Ze hebben nog zeker vier dagen”

Kamer wil fundamentele hervorming bij aanpak verwarde personen

Omstreden universiteitsdocent Pettit schokt toehoorder: stelt zionisme op één lijn met nazisme

LIVE Conference League-finale | Chelsea vooralsnog onmachtig tegen leidend Real Betis

Schiphol heeft weer zicht op groei, als herrie rond luchthaven afneemt: ’Mogelijk voor 2028 meer ruimte voor vluchten’

Kritiek op ‘te woke’ kinderboekje: ‘Waarom nou weer deze propaganda?’

Nonnen dansen en beatboxen erop los tijdens interview

Ontslag voor zes medewerkers zorginstelling die bewoners vernederden

Duitsland vervolgt drie mannen voor voorbereiden moord op Oekraïense oud-militair

Zwitsers Alpendorp bijna volledig bedolven na instorting bergwand

Strengere reclameregels gaan ook gelden voor kleinere influencers

Instortende berggletsjer ruïneert Zwitsers bergdorp: enorme stoflawine bedekt het hele gebied

Gereformeerde zorggroep ontslaat zes medewerkers die ‘vernederende’ beelden van cliënten maakten

Gezocht: nieuwe president van De Nederlandsche Bank

Avondspits was druk met meer dan 1000 kilometer file, extra problemen door verloren fietsendrager

Birchgletsjer in Zwitserland stort in, lawine bedelft bijna volledig dorp: ‘Zelfs de kerk is verdwenen’