cupure logo
vanhetvoormetbijeenaanniettegendoor

Grootste bouwschandaal uit Ierse geschiedenis: duizenden woningen storten in

Het begon met een paar barsten in de woning van Ali Farren. Maar geleidelijk werd het probleem steeds erger. Binnen een paar jaar was de voorkant van zijn huis veranderd in een spinnenweb van barsten en scheuren. Het duurde niet lang voordat de eerste stukken muur afbrokkelden. Dit is in een notendop het grootste bouwschandaal uit de Ierse geschiedenis. Ali Farren woont in Malin Head, de noordelijkste punt van Ierland in de regio Donegal. Hier aan de Atlantische Oceaan ben je overgeleverd aan de elementen. Het weer is woest en de wind en regen ongenadig hard. "We hadden laatst weer een zware storm. De wind gierde door de barsten en gaten van je woning en het hele huis bewoog mee. Het is zenuwslopend." Farren is niet de enige. Duizenden streekgenoten wonen in huizen die langzaam uit elkaar vallen. "Dit was bedoeld als huis voor de rest van mijn leven, maar het is te onveilig om erin te wonen." Defecte betonblokken Boosdoeners zijn de mineralen pyriet en pyrrhotiet. De meeste huizen in Ierland worden gebouwd met betonblokken. Betonproducenten haalden de grondstoffen uit plaatselijke steengroeven, maar die bevatten te hoge concentraties pyriet en pyrrhotiet. Als ze in aanraking komen met vocht, leidt het tot een reeks chemische reacties die de structuur van het beton aantasten. Het beton zet uit en verbrokkelt uiteindelijk. "Als dit proces begonnen is, is er geen weg terug meer. It's a runaway train", zegt Paul Dunlop. "Dit kun je onmogelijk repareren." Dunlop is hoogleraar geografie en milieuwetenschappen van de Universiteit van Ulster. Hij en collega's waren de eersten die de ware oorzaak van het schandaal blootlegden. Volgens Dunlop had het nooit zover mogen komen. "Er gelden strenge Europese regels voor betonproductie. Zo mag maar maximaal 0,1 procent van de betonmix uit pyriet bestaan. Als het boven die limiet komt, mag je het beton niet gebruiken." Maar in de praktijk was de concentratie vele malen hoger. Het schandaal is terug te leiden tot de cowbowjaren van de Ierse huizenbouw. In het begin van deze eeuw maakte Ierland een krankzinnige huizenboom door. Betonproducenten lapten de regels aan hun laars en de overheid controleerde de kwaliteit van het beton nauwelijks. De Europese Commissie is inmiddels een strafprocedure begonnen tegen Ierland voor het niet naleven van de regels. De eerste problemen kwamen rond 2010 aan het licht, maar de omvang van het schandaal is nog steeds niet helemaal duidelijk. Volgens officiële schattingen gaat het om 7000 tot 10.000 woningen. "Maar ze hebben nooit een inventarisatie gemaakt van bedrijfspanden en overheidsgebouwen", constateert Dunlop. "In totaal kan het om 30.000 gebouwen gaan." "Politici negeren ons" De overheid reageerde aarzelend op deze ramp in slow motion. Het duurde jaren voordat Dublin geld vrijmaakte voor getroffen huizenbezitters. In theorie heb je recht op een volledige vergoeding voor de sloop van je woning en de bouw van een nieuw pand, maar de praktijk is weerbarstiger. Huizenbezitters betalen vaak alsnog tienduizenden euro's. Geld dat veel inwoners van de verarmde regio niet hebben. Patrick McLaughlin, vader van zes kinderen, woont in een kleine boerderij op de hellingen van Urris Hills in Donegal. Zijn woning werd in 2014 gebouwd, maar valt nu langzaam uit elkaar. Hij wijst op stukken beton die zijn afgebroken. Als je zo'n brokstuk met je vuist samenknijpt, valt het in gruis uit elkaar. Hij noemt het emotioneel slopend. "Al mijn kinderen zijn hier opgegroeid. Ik zou dit huis willen nalaten aan mijn kinderen, maar dat kan niet meer." Op vakantie gaat hij niet en hij kan ook geen geld sparen voor zijn kinderen als ze bijvoorbeeld willen studeren. Al het extra geld dat hij verdient, zet hij opzij voor het geval zijn woning definitief onbewoonbaar is. Naast zijn boerderij heeft hij protestborden geplaatst waarmee hij aandacht vraagt voor het schandaal. Hij heeft zich niet aangemeld voor compensatie, omdat hij alle vertrouwen in de overheid kwijt is. "We zijn een vergeten regio. Politici luisteren niet naar ons. Ze denken dat we maar een stel hillbillies zijn die je makkelijk kan negeren." Dat is een breed gedragen gevoel in Donegal, een regio die ver verwijderd is van de machtscentra in Dublin. Ali Farren laat zich echter niet zomaar opzij zetten. Samen met andere huizenbezitters heeft hij een politieke partij opgericht, de 100% Redress Party (letterlijk vertaald: de 100% Vergoeding Partij). En met succes: de partij heeft inmiddels vier gemeenteraadszetels en een zetel in het landelijke parlement veroverd. Toch maakt Farren zich geen illusies. "Het zal waarschijnlijk decennia duren voordat alle woningen vervangen zijn. Maar zolang we genoeg deuren intrappen in Dublin, kunnen we ervoor zorgen dat dit nooit meer gebeurt en dat we de 100 procent vergoeding krijgen die we verdienen."

Reacties

Laatste nieuws