cupure logo
vanvoormeteenhetbijnietzijnaandoor

Het aantal nierdonoren stijgt, maar kan niet op tegen de vergrijzing

Het aantal nierdonoren stijgt, maar kan niet op tegen de vergrijzing
Jaarlijks komt voor ongeveer 200 patiënten die een nieuwe nier nodig hebben de mogelijkheid tot transplantatie te laat. Dat blijkt uit cijfers van de Nierstichting. Op het eerste gezicht is dit aanhoudende tekort opmerkelijk: sinds de wijziging van de Wet op orgaandonatie, vijf jaar geleden, is in principe iedereen donor is. Daardoor is het aantal potentiële donoren sterk toegenomen, ook als het om nieren gaat. In 2020 waren 442 niertransplantaties mogelijk. Dat aantal is in 2024 al naar 639 nieren gestegen. Maar het is dus niet genoeg. "Het aantal donoren mag dan zijn toegenomen", zegt Tom Oostrom, directeur van de Nierstichting. "Het aantal mensen dat een nieuwe nier nodig heeft ook." De Nierstichting begint daarom een bewustwordingscampagne. Vanwege de dubbele vergrijzing, waarbij een steeds groter deel van de bevolking ouder wordt én steeds langer leeft dan vroeger, zal het aantal mensen met falende nieren groter worden. "Wat wellicht een verschil kan maken is als mensen niet alleen een nier afstaan wanneer ze overlijden, maar wanneer ze leven." Ontzettend boos Een gezond mens kan zonder problemen één van de twee nieren afstaan en daarna ongecompliceerd een lang leven leiden. Het gebeurt nu ook al. Jaarlijks doneren ongeveer 500 mensen één nier, vaak binnen hun familie als daar een hulpvraag is. Maar het afstaan van een orgaan om iemands leven te redden is en blijft een groot en ingrijpend besluit. "Die vraag wordt dan vaak ook niet als vrijblijvend ervaren", weet Marion Siebelink. Zij is hoofd van het transplantatiecentrum van het UMC Groningen en voorzitter van de medisch-ethische commissie van de Nederlandse Transplantatie Vereniging. "Gewoon 'nee' zeggen is in theorie makkelijk, maar blijkt in de praktijk vaak best ingewikkeld en kan schuldgevoelens veroorzaken. Wat als je een nier niet durft af te staan aan een familielid? Omdat je dit te eng vindt of omdat je liever aan je kind doneert, mocht die ooit een nier nodig hebben. Zoiets kan de verhoudingen binnen een familie totaal veranderen." Marianne Hoekstra heeft dat ook ervaren. Haar zus zou haar nier afstaan tot uit medisch onderzoek bleek dat het niet veilig was. Hoekstra had weinig tijd over. Haar gezondheid nam snel af. Ze vroeg in haar sociale omgeving of iemand een nier wilde afstaan. "Sommige mensen reageerden positief, maar andere mensen reageerden ontzettend boos. Ze vonden dat ik te veel van ze vroeg. Ik begrijp dat mensen het zo kunnen ervaren." Weinig gezondheidsrisico's Een verre kennis, Jeroen Ester, bleek wel een geschikte donor. En sinds maart heeft ze een goed werkende nieuwe nier. "Je geeft iemand een nieuw leven, maar je krijgt er ook echt een cadeau voor terug", zegt Ester. "Want het is echt een cadeau om te zien wat jouw nier voor een ander kan betekenen." De Nierstichting hoopt dat meer bewustwording meer mensen kan helpen in hun overweging om zich te melden als "donor bij leven". Mensen kunnen daarvoor terecht bij elk academisch ziekenhuis en ook anoniem doneren, als na onderzoek blijkt dat hun nier geschikt is. "We willen vooral misverstanden uit de weg helpen. Bijvoorbeeld dat je alleen kunt doneren aan familieleden. Daarnaast gaat een nier van een levende donor gemiddeld twee keer zo lang mee, ruim twintig jaar. Ook zijn er weinig gezondheidsrisico's. Voordat je überhaupt mág doneren moet je een zeer uitgebreid onderzoekstraject hebben doorstaan. Wie wordt geselecteerd kan na de operatie relatief snel vaak alles weer doen." "De toenemende zorgvraag en behoefte aan nierdonoren dwingt ons tot een maatschappelijk gesprek over doneren bij leven", aldus Oostrom. 'Geen makkelijke antwoorden' "Dat gesprek is zeker essentieel", zegt ook Siebelink van de transplantatievereniging. "De dubbele vergrijzing begint en vereist maatschappelijke gewetensvragen." "Want hoe kunnen we op een ethisch verantwoorde manier de maatschappij vragen na te denken over donatie bij leven? En hoe moeilijk ook, moeten we soms niet erkennen dat we niet elk leven kunnen redden? Maar wie of wat bepaalt dat? Leeftijd? Levensstijl? Makkelijke antwoorden zullen het niet zijn." Oostrom benadrukt dat de Nierstichting niet heel Nederland oproept om een nier te doneren. "Dat zou te ver gaan. Maar we willen in ieder geval wel dat men weet dat dit speelt. Want linksom of rechtsom zullen we dit gesprek vroeg of laat met elkaar moeten voeren."

Reacties

Laatste nieuws