Human Rights Watch: groeiende staatscensuur en isolatie van burgers in Rusland

Russen moeten steeds meer moeite doen om aan onafhankelijke informatie te komen. Een rapport van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) spreekt van toenemende staatscensuur en "een groeiende isolatie van internetgebruikers in Rusland". De vrije media liggen in Rusland al decennialang onder vuur, maar op het internet bestond lange tijd nog altijd een relatieve vrijheid. Die vrijheid is de laatste jaren in snel tempo ingeperkt, een proces dat al begon ruim voor de Russische inval in Oekraïne in 2022 met het blokkeren van eerst duizenden, later tienduizenden websites uit binnen- en buitenland. Daaronder vallen sites van onafhankelijke media die tegenwoordig noodgedwongen doorgaans vanuit het buitenland opereren, omdat veel journalisten sinds begin 2022 het land hebben verlaten uit vrees voor vervolging. Maar ook veel websites van Russische en buitenlandse ngo's, denktanks en buitenlandse media zijn niet toegankelijk vanuit Rusland. Daaronder zijn bijvoorbeeld de Britse BBC, maar ook Nederlandse media als de NOS, de NRC en het AD. Ook buitenlandse sociale media zijn aan banden gelegd, terwijl Russische equivalenten steeds nauwer samenwerken met de Russische overheid, gebruikersgegevens afstaan en bijvoorbeeld zoekopdrachten voor 'gevoelige' thema's (Oekraïne, lhbti) tegenhouden. Een poging tot het blokkeren van Telegram in 2018 mislukte en leidde tot grote vertragingen in het internetverkeer en zelfs straatprotesten. LinkedIn was al geblokkeerd sinds 2016. In het voorjaar van 2022, al na de inval, volgden Facebook, Instagram en Twitter (tegenwoordig X). Meta, het moederbedrijf achter Facebook en Instagram, werd tot 'extremistisch' verklaard. Sinds juni 2024 is ook YouTube in Rusland feitelijk niet meer toegankelijk. VPN Wie vanuit Rusland toch toegang wil krijgen tot al deze bronnen kan niet zonder een VPN (Virtual Private Network), maar volgens het HRW-rapport weet ongeveer de helft van de Russen niet hoe je die moet gebruiken. Die mensen hebben alleen toegang "tot websites en online services die nog niet worden geblokkeerd door de Russische regering" en zijn dus in hoge mate afhankelijk van de officiële berichtgeving. En ook de VPN-providers worden gedwarsboomd. Het gebruik van VPN is niet verboden, maar wordt wel voortdurend gehinderd, met als gevolg dat gebruikers geregeld moeten overstappen naar een andere provider. "Maar er is een goede kans dat op een zekere dag geen enkele provider het nog doet", aldus het HRW-rapport. Dat beschrijft ook het steeds frequenter afsluiten van de toegang tot het internet. De laatste maanden gebeurt dat herhaaldelijk, volgens de autoriteiten als antwoord op Oekraïense drone-aanvallen. Het leidt tot problemen met geldautomaten of met kassa's in de winkels, waar dan tijdelijk wordt overgeschakeld op contant geld. Vaak is niet alleen het mobiele internet ontoegankelijk, maar worden ook wifinetwerken afgesloten. Eerder al werd het mobiele internet meermalen ernstig gehinderd tijdens demonstraties - toen die nog konden plaatsvinden - of tijdens de begrafenis van de in de gevangenis overleden oppositieleider Aleksej Navalny in maart vorig jaar. Een bijkomend risico voor Russische internetgebruikers zijn enkele wetswijzigingen die vorige week zijn aangenomen in het Russische parlement. Die maken het gericht zoeken naar 'extremistische' content strafbaar en het gebruik van VPN geldt daarbij als verzwarende omstandigheid. De boetes die erop staan zijn vooralsnog bescheiden, maar dat kan nog veranderen. Volkomen onduidelijk blijft daarbij hoe moet worden aangetoond dat iemand 'gericht' heeft gezocht naar 'extremistische' materialen en niet toevallig daar is beland. Volgens experts zijn de wetswijzigingen in strijd met de Russische grondwet, waarin staat dat iedere Rus het recht heeft vrijelijk over informatie te beschikken. Verbod WhatsApp Nog los daarvan zijn er duizenden sites aangemerkt als 'extremistisch' en is het onmogelijk precies te weten waar je wel en niet mag komen. Hoewel de wet nog niet in werking is getreden, hebben veel Russen het zekere voor het onzekere genomen en zich uitgeschreven bij kritische YouTube- of Telegramkanalen. In het Russische parlement gaan ook stemmen op om WhatsApp te verbieden, tot dusverre de populairste berichtenapp in Rusland. Volgens regeringswoordvoerders is daarvan geen sprake. Wel wordt intussen hard gewerkt aan een Russische messenger, Max, die WhatsApp in de toekomst zou kunnen verdringen. Max moet een Russische variant worden van het Chinese WeChat, waar in China haast niemand omheen kan, en zo de greep op het internet nog verder verstevigen.

Reacties

Vergelijkbaar nieuws

VS heft sancties tegen bondgenoten junta Myanmar op, Human Rights Watch bezorgd

8 dagen geleden

Laatste nieuws

Trump twijfelt of hij gratie zal verlenen aan artiest Diddy: ‘waren vroeger goed bevriend’

AD (Algemeen Dagblad)

‘Mijn mensen beginnen Israël te haten’: zelfs Trumps trouwe rechtse aanhangers keren zich tegen de Amerikaanse bondgenoot

ongeveer 3 uur geleden

FC Utrecht treft hopeloos uit vorm Servette: Zwitserse verdediging zo lek als een mandje

De Telegraaf

‘Ik kom in Gent eigenlijk alleen buiten voor een koffie of om uit te gaan eten’: de cultuurtips van muzikante Eefje de Visser

ongeveer 5 uur geleden

Live - Oekraïne zegt ‘arrestaties te hebben uitgevoerd in grootschalig corruptiesysteem’

De Morgen

Reacties

Vergelijkbaar nieuws

VS heft sancties tegen bondgenoten junta Myanmar op, Human Rights Watch bezorgd

Laatste nieuws

Trump twijfelt of hij gratie zal verlenen aan artiest Diddy: ‘waren vroeger goed bevriend’

Octopus grijpt arm van jongen (6) in Amerikaans aquarium: drie volwassenen nodig om hem los te krijgen

Recordaantal van ruim kwart miljoen deelnemers aan Pride-parade in Hamburg

Van Persie staat voor puzzel tegen Fenerbahçe: 'Kraaijeveld is een van de opties'

Twee Belgische kinderen gered aan Noord-Franse kust: derde kind dat in zee werd gesleurd nog vermist

Confrontaties tussen extreemrechts en tegendemonstranten tijdens antimigrantenprotest in het VK

Jongeren stellen vragen aan de paus: ‘Hoe maak ik de juiste keuzes?’

Advies bij zomersomberte

‘Mijn mensen beginnen Israël te haten’: zelfs Trumps trouwe rechtse aanhangers keren zich tegen de Amerikaanse bondgenoot

FC Utrecht treft hopeloos uit vorm Servette: Zwitserse verdediging zo lek als een mandje

Vermist meisje van bijna 1 uit Utrecht weer terecht

Is er een scheidsrechter in de zaal? Shrewsbury Town vraagt fan vierde official te zijn na uitvallen arbiter

Mokerslag voor Vollering, teamgenoten Ferrand-Prévot euforisch: ’Het voelt alsof ik drugs heb gebruikt’

LIVE | Landen droppen tientallen pallets met hulpgoederen boven Gaza

Dolle Mina's maken na halve eeuw een comeback: 'Ongelijkheid neemt weer toe'

NU+ | Geen Tour-revanche voor Vollering: 'Wielrennen is simpel als je power mist'

Komende week wacht weersomslag: eerst onstuimig, daarna zon, droog en mogelijk 30 graden

Nederlandse vrouw met 150 kilo xtc in kofferbak gepakt bij Franse tolpoort: waarde 3 miljoen euro

Record aantal mensen bezochten Pride-Parade in Hamburg

Landen droppen 90 palletten met hulpgoederen boven Gaza

Alle handen (en smartphones) de lucht in voor paus Leo XIV: katholieke jongeren troepen samen in Rome voor Jubeljaar

Derde brand op Duitse spoor, spoorwegen vermoeden weer sabotage

Ferrand-Prévot rijdt op de Madeleine soepel richting een mogelijke Tourzege

Zelfs Trumps loyale achterban keert zich tegen ‘schurk’ Israël

‘Ik kom in Gent eigenlijk alleen buiten voor een koffie of om uit te gaan eten’: de cultuurtips van muzikante Eefje de Visser

Live - Oekraïne zegt ‘arrestaties te hebben uitgevoerd in grootschalig corruptiesysteem’

Trump verplaatst kernonderzeeërs – maar wat betekent dat precies?

NK atletiek gekleurd door (niet tellende) supertijden op 100 meter dankzij rugwind

Alarm om opmars e-stepjes op het fietspad: ’Zijn ze helemaal gek geworden, nog meer troep erbij’

Mart Hoogkamer deelt goed nieuws: herenigd met zijn vermiste hond

Serena Williams voedt geruchten over rentree: ’Nooit gedacht dat ik mijn dubbelpartner zou tillen’

Acht Nederlanders in kwartfinales WK BMX

Dagboek van een Minnares: ’Ik wil jouw vingers om mijn stijve voelen’

Enorme knal: ’Brug bij Oekraïense stad Cherson vernietigd’

Deutsche Bahn: weer sabotage aan spoor, derde in korte tijd

LIVE | Corruptiebestrijder Oekraïne ontdekt gesjoemel met militaire aankopen, meerdere arrestaties verricht

Go Ahead Eagles verkoopt uitblinker Oliver Antman aan Rangers FC

Vollering 'flink verrot' na echec in koninginnenrit Tour: 'Voel me niet mezelf'

'Waardeloze' Hamilton oppert dat Ferrari hem misschien maar moet vervangen

Tour-zege lijkt uit zicht voor Vollering na teleurstellend optreden in koninginnenrit

Zanger Mart Hoogkamer herenigd met hond Ciro: 'Heb m'n maatje terug'

Minke Bisschops pakt NK-goud op 100 meter in tweede Nederlandse tijd ooit

Oekraïense anticorruptie-instanties ontdekken gesjoemel met militaire aankopen

Koplopers | De batterij die zonnestroom opslaat in water en keukenzout

NU+ | Vitesse-fans over naderend einde van club: 'Onbekenden werden familie'

Feyenoord wint ruim en eindigt oefenduel voortijdig na noodgeval op tribune

Airbnb-verhuurder dient schadeclaim in om kapotte salontafel, maar dat beeld is gemaakt met AI

Oekraïne deelt flinke klappen uit aan Rusland: ‘Het heeft een strategie, en die werkt’

‘Pride is protest’: Canal Parade maakt statement op de Amsterdamse grachten

Baby ging dood door de honger: ‘Had ik maar eerder geweten dat ze er woonden’

Slachtoffers ongeluk Kroatië komen uit Best: meisje (15) omgekomen, ouders en broertje in ziekenhuis

Het Wrexham van Hollywoodster Ryan Reynolds oefent in Veendam

Vier zeer diverse vrouwen beitelen mee aan een marmeren sculptuur ter ere van de moslima. ‘Het bezorgt me kippenvel’

Bio-telers: ‘Maak ons werk niet moeilijker dan het al is’

Nieuwe astronautenploeg aangekomen in ISS

Trump steunt plan van Marokko voor autonomie Westelijke Sahara

Groningse start-up voor zeebatterij failliet: '2,5 miljoen subsidie verbrand'

Oekraïense anticorruptie-instanties onthullen omkoping bij militaire aankopen

Natuurbranden in Zuid-Europa en Turkije veelal onder controle, dreiging blijft

Jenna Ortega, van kindster tot baas op de ‘Wednesday’-set: ‘Ik heb ook geleerd van Wednesday’