cupure logo
vanvoorheteenmetnietiranbijdatdoor

Klimaatraad: Nederland moet groots dromen over meeveranderen met klimaat

Klimaatraad: Nederland moet groots dromen over meeveranderen met klimaat
Wetenschappelijke Klimaatraad vindt dat bij investeringen in huizen, fabrieken en infrastructuur beter rekening moet worden gehouden met de langetermijngevolgen van klimaatverandering. De Raad adviseert Klimaatraad in een nieuw rapport honderd jaar vooruit te kijken. "Bij investeringen in infrastructuur, zoals de Deltawerken, is er wel ervaring met dit denken op lange termijn", zegt Marjolijn Haasnoot, lid van de Wetenschappelijke Klimaatraad. "Maar rond energie-infrastructuur en woningbouw gebeurt dat nog onvoldoende." In de praktijk ligt de blik volgens Haasnoot nog vaak op de korte termijn. Ze hoopt dat dat komende jaren anders wordt. Zeker als er groots wordt geïnvesteerd in nieuwe huizen, het vervangen van naoorlogse bruggen en de bouw van waterstoffabrieken. Juist door het helemaal anders te doen kan er ook groot worden gedroomd. "We hebben ervaringen met dit soort plannen", zegt Haasnoot. "Denk aan de Afsluitdijk, de Deltawerken, ruimte voor de rivier en de Marker Wadden. Dat waren grote veranderingen maar die leverden veel op." Keuzes maken Nederland zou dan nu kunnen beslissen waar de ruimte helemaal anders wordt ingericht. Op sommige plekken kun je bijvoorbeeld kiezen niet meer te bouwen, veranderingen te accepteren of te kiezen voor andere gewassen. Dat schept volgens de raad elders weer ruimte. Broodnodig, aangezien er in Nederland veel vraag is naar schaarse ruimte en zoet water. Het rapport noemt enkele regio's waar de problemen groot zijn. Denk aan steden die opwarmen, zandgebieden die verdrogen en het veenweidegebied waar de bodem daalt. Ook hebben regio's met kleigrond zoals Noord-Nederland, de zuidwestelijke delta en Flevoland hebben steeds meer last van oprukkend zout water, oftewel verzilting. "Dat gebeurt op verschillende manieren", zegt Mark Kramer, beleidsadviseur voldoende water bij het Hoogheemraadschap van Rijnland, dat in Noord- en Zuid-Holland ligt. "Uit de ondergrond komt zout kwelwater omhoog, dat is oud zeewater. En iedere keer als de sluizen bij Spaarndam opengaan, komt er zout water uit het Noordzeekanaal ons beheergebied binnen." Grenzen van het watersysteem Die verzilting is schadelijk voor natuur en gewassen. Om te voorkomen dat het water in de sloten zout wordt, spoelen waterschappen in laaggelegen delen van Nederland ze daarom door met zoet water. Daarvoor laten ze soms ook extra water hun gebied in, bijvoorbeeld vanuit rivieren of het IJsselmeer. Maar de problemen met verzilting nemen toe, en blijven dat waarschijnlijk doen. "Door zeespiegelstijging zie je dat zout water al vrij snel via de ondergrond onder de duinen doorkomt", zegt Kramer. En als de Rijn zomers minder water gaat aanvoeren, zoals het KNMI verwacht, komt zout water via open rivierarmen verder landinwaarts. Terwijl het waterschap meer zoet water nodig heeft, is er dan juist minder beschikbaar. In de droge jaren zoals 2018 en 2022 zijn al veel maatregelen genomen. "Maar de grenzen van het watersysteem kwamen in die jaren al in zicht", zegt Kramer. Hoe goed de Nederlandse waterbeheerders ook zijn, op een gegeven moment hebben ze geen technische oplossingen meer, blikt Kramer terug. Door klimaatverandering gaan veranderingen ook sneller dan de waterschappen hadden verwacht. Lokaal kan het volgens de Klimaatraad een oplossing zijn om te accepteren dat gebieden zout worden. Akkerbouwers moeten dan stoppen of overstappen naar gewassen die beter bestand zijn tegen zoute omstandigheden. Daardoor blijft er elders juist genoeg zoet water over. Om daar nog wel gewassen te verbouwen of nieuwe huizen van drinkwater te voorzien. Al blijft er ook ruimte voor innovaties. Akkerbouwers weten soms toch weer nieuwe mogelijkheden te scheppen, zo experimenteren boeren met aanleggen van eigen 'zoetwaterbellen' onder de grond. Het nu al nemen van beslissingen over zulke veranderingen zou meerdere voordelen hebben. "Dat schept duidelijkheid", zegt Haasnoot. "Het is helder voor mensen. Je kunt investeringen meteen goed doen. Bovendien kost aanpassen tijd. Door deze tijd goed te benutten, voorkom je klimaatschade."

Reacties

Laatste nieuws