cupure logo
vanmethetvoornietnaarbijeenzijnuit

Moord op IKON-journalisten eindelijk bestraft: 'Lichte straf, maar voelt goed'

Moord op IKON-journalisten eindelijk bestraft: 'Lichte straf, maar voelt goed'
"Als dit 30 jaar geleden was gebeurd, was het een lichte straf geweest, maar nu voelt het goed", zegt Gert Kuiper, broer van Jan Kuiper, één van de vier Nederlandse tv-journalisten die op 17 maart 1982 in El Salvador in een hinderlaag van het leger werden gelokt en werden doodgeschoten. Na 43 jaar kwam de rechter in El Salvador vannacht toch nog onverwacht snel tot een uitspraak: 15 jaar cel voor de drie mannen die terechtstonden. "Ik werd ermee wakker, hoorde het via de radio. Ik ben echt overvallen, het ging opeens snel", zegt Kuiper. "Ik ben tevreden met de uitspraak. Het zijn oude mannen, ze gaan die straf niet overleven waarschijnlijk, maar het is gerechtigheid die uitgesproken is. Uitstekend dat ze naar de gevangenis gaan." De veroordeelden zijn de 91-jarige oud-minister van Defensie Guillermo Garcia, de voormalige politiechef Francisco Antonio Morán van 93 jaar en de directe opdrachtgever, de 85-jarige ex-kolonel Mario Reyes Mena. Garcia en Morán zitten al vast in El Salvador. Reyes Mena woont in de Verenigde Staten, voor hem is een uitleveringsverzoek gedaan. Voor Kuiper en de zussen Sonja en Saskia ter Laag van de vermoorde geluidsman Hans ter Laag voelt de uitspraak als een afsluiting. "Niet emotioneel natuurlijk, dat blijft heftig", zegt Kuiper. "Het heeft toch veel energie gekost, we gingen jarenlang van hoop naar wanhoop", zegt Sonja ter Laag. "Ik ben verrast, maar vooral heel erg blij dat we dit hoofdstuk nu kunnen sluiten." Excuses aanbieden De rechter oordeelde ook dat de staat El Salvador de nabestaanden publiekelijk excuses moet maken, omdat de rechtszaak zo lang heeft geduurd. Volgens Kuiper is dat heel terecht: "Eerst zat de amnestiewet in El Salvador ertussen, konden we niks beginnen en toen die in 2016 werd opgeheven, is het nog eindeloos gerekt. Toen de twee mannen in 2022 werden opgepakt, heeft het nog 2,5 jaar geduurd. Het voelt heel goed dat dit onderdeel is van de uitspraak." Een waarheidscommissie van de VN concludeerde al in 1993 dat kolonel Reyes Mena verantwoordelijk was voor het plannen van de hinderlaag. Het bleek dat de filmploeg bij een ontmoeting met guerrillastrijders van de linkse verzetsbeweging FMLN bij de stad Chalatenango in de val was gelokt. Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen, Hans ter Laag en nog vier andere mannen werden opgewacht door militairen van het Salvadoraanse regeringsleger en doodgeschoten. "De namen van de verantwoordelijken werden in 1993 bekend, maar het rapport lag in een bunker in New York en alles ging moeizaam", herinnert Sonja ter Laag zich. "Ze zaten toen op een kantelpunt in de burgeroorlog en getuigen wilden niet praten." Toen in 2016 de amnestiewet voor alle misdaden tijdens de burgeroorlog in El Salvador verviel, ging ook het Nederlandse OM zich inzetten, vertelt Sonja. Ze is lovend over de steun uit Nederland: "Twee dames waren onvermoeibaar op zoek naar bewijzen en getuigen die wel wilden praten." Ook Kuiper voelde zich, vooral de laatste jaren, enorm gesteund, onder meer door Buitenlandse Zaken en de ambassadeur in Midden-Amerika. Ook kregen de drie nabestaanden geld van twee stichtingen om naar El Salvador te gaan. "Ik heb met een heel toegewijde rechter en officier van justitie gesproken over mijn broertje", vertelt Sonja ter Laag. "Ik heb ze foto's laten zien van ons gezin en ook de foto van het mortuarium waarop zijn beschadigde lichaam te zien is. Ze zeiden later dat mijn verhaal en de foto's het persoonlijk hebben gemaakt." Belangrijk voor El Salvador Volgens Kuiper is de uitspraak ook erg belangrijk voor El Salvador zelf, omdat het de eerste keer is dat er een veroordeling is in een VN-zaak over de burgeroorlog. "Het is een open wond, veel mensen hebben iemand verloren, maar er is nooit iemand veroordeeld. Er kan nu een einde komen aan een tijdperk van straffeloosheid. Er liggen zeker tweehonderd zaken op de plank." Het hele rechtsproces in El Salvador is vertraagd, omdat er vanuit het leger steeds tegenwerking was en mensen lang bang zijn geweest, zegt Kuiper: "Op het platteland is erg geleden onder de strijd tussen de linkse rebellen en het regeringsleger. Er is een tweedeling: in de steden was het establishment op de hand van rechtse factoren zoals het leger. Die zijn nog steeds sterk." Dat speelde ook in de rechtszaak over de IKON-journalisten, vertelt Kuiper. Toen hij in april met de zussen Ter Laag voor de uitspraak naar El Salvador was gereisd, werd de zaak op het laatste moment uitgesteld, omdat een advocaat van de tegenpartij er niet bij kon zijn. "Het gebeurt nogal eens dat zittingen worden verdaagd. Daarom waren we er nu ook niet bij." Toch wil Sonja ter Laag nog graag een keer de lange reis naar het Midden-Amerikaanse land ondernemen, nu om de excuses in ontvangst te nemen: "Daar wil ik nog wel een reisje aan wagen. Symbolisch is dat veel beter dan een materiële vergoeding."

Reacties

Vergelijkbaar nieuws

Laatste nieuws