cupure logo
vanmethetvoornietnaarbijeenzijnuit

Oscarwinnende documentairemaker Marcel Ophüls (97) overleden

Oscarwinnende documentairemaker Marcel Ophüls (97) overleden
De Franse-Amerikaanse documentairemaker Marcel Ophüls is op 97-jarige leeftijd overleden. Hij won een Oscar met Hôtel Terminus (1988), over de Duitse Gestapo-chef en oorlogsmisdadiger Klaus Barbie. Ophüls was toen al bekend door Le Chagrin et la Pitié ('Het verdriet en het medelijden'), een documentaire die in 1969 insloeg als een bom. Door middel van interviews en archiefmateriaal bracht de documentaire aan het licht hoe de Franse Vichy-regering tijdens de Tweede Wereldoorlog met steun van een groot deel van de bevolking collaboreerde met nazi-Duitsland. De documentaire speelt zich af in Clermont-Ferrand, een stad dicht bij Vichy in Zuid-Frankijk van waaruit het regime het grootste deel van de zuidelijke helft van Frankrijk bestuurde. De rest van Frankrijk werd door Duitsland bezet, en halverwege de oorlog werd ook Vichy-Frankrijk bezet. Toen Le Chagrin et la Pitié voor het eerst in Parijse bioscopen werd vertoond, leidde de film tot een schok en heftige verontwaardiging. De documentaire rekende af met de mythe die generaal Charles de Gaulle in stand hield na zijn terugkeer met de geallieerden: dat het overgrote deel van de Fransen openlijk of heimelijk zijn verzetsbeweging had gesteund. In werkelijkheid schaarden miljoenen Fransen zich tijdens de Tweede Wereldoorlog achter het collaborerende Vichy-regime. De Franse televisie weigerde jarenlang Le Chagrin et la Pitié uit te zenden vanwege de gevoelige en controversiële inhoud. Een omroepbaas verklaarde later tegenover een overheidscommissie dat de film "mythes vernietigde die de Franse bevolking nog steeds nodig had". Marcel Ophüls werd geboren op 1 november 1927 in Frankfurt, als zoon van de beroemde Joodse filmmaker Max Ophüls en actrice Hilde Wall. In 1933 vluchtte het gezin voor het naziregime naar Frankrijk. In de oorlog vluchtte het over de Pyreneeën naar Spanje, vanwaar het in de VS terechtkwam. Na de oorlog begon Marcel Ophüls met het maken van speelfilms, onder meer als assistent van de Franse filmmaker François Truffaut. In de jaren zestig verlegde hij zijn aandacht naar documentaires. Ophüls ontwikkelde een geheel eigen documentaire-stijl, met films die soms langer dan vier uur duurden. Zijn eerste doorbraak kwam in 1967 met een documentaire over het akkoord van München van 1938. Daarin gaven Frankrijk, het VK en Italië nazi-Duitsland toestemming om de Tsjechische regio Sudetenland te annexeren. In de film, gemaakt voor de Franse televisie, stelde Ophüls onder meer de vraag of onderhandelen met dictators acceptabel is. Documentaire over Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden Tussen 1968 en 1971 werkte hij voor de Duitse televisie. Hij maakte daarvoor een film over het regime van Pétain, de Franse held uit de Eerste Wereldoorlog die als staatshoofd van Vichy-Frankrijk met Duitsland collaboreerde. In 1989 won Ophüls een Oscar voor beste documentaire met Hôtel Terminus - Klaus Barbie, sa vie et son temps ('zijn leven en zijn tijd'), over het leven van de beruchte nazi-oorlogsmisdadiger en chef van de Gestapo in Frankrijk Klaus Barbie. In zijn documentaires stelde hij onrecht, onmenselijkheid en historische leugens aan de kaak. Hij maakte ook documentaires over het Neurenbergproces en de parallellen van de nazi-misdaden met latere oorlogsmisdaden en over de val van de Berlijnse Muur en het einde van de DDR. Ophüls bracht zijn laatste jaren door in het zuiden van Frankrijk en werkte tot aan zijn dood aan een documentaire over de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden. Hij overleed zaterdag. De doodsoorzaak is niet bekendgemaakt.

Reacties

Laatste nieuws