cupure logo
vanvoorhetmeteennietbijuitaandat

Rouwen om Derk Sauer: 'Zijn invloed op journalistiek in Rusland was immens'

Familie, vrienden en ook veel Russische collega's nemen vandaag in de Westerkerk afscheid van mediaondernemer Derk Sauer, die vorige week overleed na een tragisch ongeval. Sauer maakte naam in Rusland met onder andere de lancering van de Engelstalige krant The Moscow Times. Nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen, was doorwerken voor onafhankelijke journalisten in Rusland te gevaarlijk. Sauer haalde velen van hen naar Amsterdam. Op de redactie van de Moscow Times in Amsterdam staat een eenzaam bosje rozen bij een zwart-witfoto van Sauer die in 1992 de drukproeven bekijkt van de eerste Moscow Times, die dan dagelijks gaat verschijnen. De 33-jarige Amerikaanse Samantha Berkhead is de huidige hoofdredacteur van de kleine redactie in ballingschap, die een Engelse en een Russische internetkrant maakt. De vorige hoofdredacteur stapte "om veiligheidsredenen" op, toen Rusland Oekraïne binnenviel in februari 2022. "Derk vroeg of ik het wilde overnemen en de redactie door deze moeilijke periode wilde leiden. Ik vond niet dat ik er klaar voor was, maar hij geloofde in mij," zegt ze bescheiden, zittend voor een plattegrond van Moskou in Amsterdam-Zuidoost. Dat was typisch Sauer: vertrouwen geven aan jonge mensen. Hij moest ook wel indertijd. De oudere ervaren journalisten waren opgegroeid onder het Sovjetregime, die konden zijn aanpak niet volgen. Sauers goede neus voor talent was een van de redenen waarom hij zo succesvol was in het Rusland van de jaren negentig en begin 2000. Niet meer bang Berkhead: "Hij gooide mensen in het diepe, zo werden het betere journalisten." Sauers krant was zo ook een opleidingsinstituut. Veel journalisten die begonnen bij The Moscow Times stapten later over naar grote internationale kranten. In Moskou was Berkhead uiteindelijk maar een paar maanden hoofdredacteur. "Toen de oorlog begon was onmiddellijk duidelijk dat alles anders werd. Ons belangrijkste werk, de waarheid vertellen, konden we toen niet meer, dus moesten we weg." The Moscow Times maakt nu verhalen over Rusland door mensen online te interviewen. "Als er iets speelt, zoals een grote natuurramp aan de kust van de Zwarte Zee, zoeken we nieuwsgroepen op het internet. Dan benaderen we de leden. Soms zeggen ze ja, vaker zeggen ze nee. We moeten doorzetten en een beetje harder werken," zegt Berkhead laconiek over haar grote handicap: verslag doen over een land waar je niet bent. Zelfs dat is niet zonder gevaar: er zijn Russische journalisten in Duitsland vergiftigd. "Ik ben me bewust van het risico, maar ik heb een paar jaar geleden besloten niet meer bang te zijn, omdat je dan geen leven meer hebt en een slaaf wordt van de angst." Berkhead twijfelt er niet aan dat The Moscow Times doorgaat zonder Sauer. "We zijn allemaal zeer betrokken en overtuigd van zijn visie. Het ideaal van een vrije pers is groter dan één persoon. Zolang die idealen overeind blijven, zal The Moscow Times voortbestaan." Behalve The Moscow Times hielp Sauer ook het onafhankelijke Russische televisiestation TV Rain te verhuizen naar Amsterdam. De journalist Misja Fisjman is Sauer zeer dankbaar dat de vlucht uit Rusland zo soepel is verlopen. Hij schiet vol als hij daaraan terugdenkt. "Het is moeilijk om over te praten. Vanaf de eerste dag gaf hij ons troost en zekerheid." Fisjman stelt dat de invloed van Sauer op de journalistiek in Rusland immens is geweest. "De onafhankelijkheid, zelfverklaarde onafhankelijkheid van iedereen, dat was helemaal nieuw, dat was een revolutie." Dan heeft Fisjman het vooral over de Russische zakenkrant Vedemosti ('Berichten'), die Sauer oprichtte in 1999. "Dat was zo vers, zo nieuw. Ze lieten alle dogma's los. De redactie werkte compleet anders. Ik weet nog wel dat ik hun stijl wilde kopiëren." De revolutie die Sauer in de jaren negentig in de Russische journalistiek ontketende, is volgens Fisjman vergelijkbaar met zijn inspanning voor de journalistieke diaspora. "We zijn er nog en we blijven samen, dat weten ze in Moskou. Het idee van een normaal beschaafd democratisch Rusland is niet dood. Ook dat is een belangrijk doel van ons bestaan hier. Hij leefde ons leven, op dagelijkse basis. Ik heb zelf gezien hoeveel hij om ons gaf, ongelofelijk." Maar Fisjman is tegelijkertijd bang dat het leven voor de vrije Russische journalisten in het buitenland moeilijker zal worden zonder Sauer. zegt hij treurig op een bankje in het Sarphatipark. "Amsterdam voelt nu al anders."

Reacties

Laatste nieuws