Ruimtesonde brengt zuidpool zon in beeld: 'Wirwar van magnetische pooltjes'

Anik de Groof van ESA wachtte er al vijf jaar op: foto's van de zuidpool van de zon. Uniek, want vanaf de aarde is die kant van de zon nauwelijks te zien. De Europese ruimtevaartorganisatie brengt de beelden nu naar buiten. Ziet de zon er aan de zuidkant anders uit dan de kant die we vanaf de aarde kunnen zien? Op het eerste gezicht niet. Maar de Solar Orbiter van ESA kan veel meer waarnemen. "Het ultieme doel is de fysica van de zon beter te begrijpen, maar vooral ook het effect op de aarde", zegt De Groof. De Europese sonde werd in 2020 gelanceerd om de zonneactiviteit te bestuderen. Belangrijk, want die activiteit veroorzaakt ruimteweer. Zonnestormen met weggeslingerde plasmawolken kunnen op aarde radiosignalen verstoren, navigatie-instrumenten onbetrouwbaarder maken of zelfs hele elektriciteitscentrales platleggen - al is daar wel echt de perfect storm voor nodig. Zoiets gebeurde bijvoorbeeld in 1989, toen de Canadese provincie Québec 12 uur lang in het donker zat. Ook het noorderlicht - de afgelopen jaren ook een paar keer in Nederland te zien, is het gevolg van die verhoogde activiteit. 500 graden heet De Solar Orbiter doet zijn werk van relatief dichtbij - dichterbij dan de planeet Mercurius - en moet daarvoor temperaturen van rond de 500 graden doorstaan. Vandaar een hitteschild, waar ingenieus deurtjes zijn aangebracht waar camera's doorheen kunnen kijken. Op 22 maart dit jaar was de verkenner in de beste positie om de camera's op de zuidpool te richten. Enkele beelden die Solar Orbiter naar de aarde stuurde: En wat zag de orbiter? Hij zag vooral iets niet, vertelt De Groof. Er is geen imposant magnetisch veld, met een dominante magneetpool, zoals de aarde heeft. "Als je denkt aan een noordpool en een zuidpool, denk je aan een heel positieve en een heel negatieve pool. Maar op dit moment is die duidelijke polariteit op de zon er niet. We zien eigenlijk een beetje een gespikkeld patroon van kleine en zwakke magnetische pooltjes, zowel positieve als negatieve." Dat warrige patroon is typisch voor de periode waarin de zon zich bevindt. De zonneactiviteit neemt toe en af gedurende een cyclus die steeds gemiddeld elf jaar duurt. "Op dit moment zitten we in de grootste activiteit. In de cyclus verandert de zon van een redelijk rustige ster met een positieve en een negatieve pool naar een wirwar van magnetische polen en uitbarstingen. En daar bevinden we ons op dit moment." Blinde vlek Over een paar jaar is de cyclus weer in een 'rustige fase'. En dat moet ook op de polen van de zon te zien zijn. De Solar Orbiter blijft daarom rond de polen cirkelen om die verandering voor het eerst goed waar te nemen. "Dit is pas het begin", verzekert De Groof. "De volgende jaren gaan we elke vijf, zes maanden met Solar Orbiter over beide polen vliegen. En we gaan dan elke keer een iets beter zicht krijgen." Tijdens iedere zonnecyclus verandert de polariteit van de polen: de zuidpool gaat op dit moment van negatief naar positief. Het magneetveld van de zon ligt aan de basis van al die activiteit. De Groof: "Daarom willen we die beter begrijpen. We hadden natuurlijk al veel observaties van de zon, maar we hadden altijd een blinde vlek voor beide polen. En die polen zijn nu net de sleutel tot het begrijpen van die zonnecyclus en hoe dat magneetveld verandert. We willen die evolutie de komende jaren volgen, en op die manier hopelijk de zonneactiviteit beter kunnen voorspellen in de toekomst."

Reacties

Laatste nieuws

Nieuwe Navo-norm kost Nederland tot 19 miljard extra per jaar: volgend kabinet besluit waar wordt geschrapt

AD (Algemeen Dagblad)

Live - ‘78 doden en 329 gewonden bij Israëlische aanval op Teheran’ • Irak beschuldigt Israël van gebruik Iraaks luchtruim voor aanval’

ongeveer 2 uur geleden

De Morgen

Ratingbureaus duwen Brussel dieper in de afgrond: kan het de formatie deblokkeren?

ongeveer 2 uur geleden

Het Laatste Nieuws

Nederlandse regering gaat akkoord met hogere NAVO-norm van 5 procent

ongeveer 2 uur geleden

Het Laatste Nieuws

Enige overlever van vliegramp spreekt voor het eerst: “Ik zag de stewardessen, mijn tantes en nonkels, ze waren allemaal gestorven”

ongeveer 2 uur geleden

Kiev krijgt lichamen van 1.200 overleden Oekraïners terug: “Het gaat vooral om militairen”

Het Laatste Nieuws

Reacties

Laatste nieuws

Nieuwe Navo-norm kost Nederland tot 19 miljard extra per jaar: volgend kabinet besluit waar wordt geschrapt

Drukte op de weg: auto’s in brand langs snelwegen, politie waarschuwt voor hitte

NS-staking maandag van de baan, grotendeels normale dienstregeling

Live Dauphiné | Bekijk de koerssituatie in bergrit met duel Pogacar-Vingegaard

Olaf Sleijpen volgt Klaas Knot op als president van De Nederlandsche Bank

Dit weten we nu over Israëlische aanval: Iraans leger 'onthoofd'

Kinderen Groningse school onwel na eten van brownies met mogelijk paddo's

Nieuw ontdekte 'drakenprins' in Mongolië blijkt voorouder van Tyrannosaurus rex

Bedrijvig FC Utrecht haalt met Zechiël en Bayern-talent twee spelers op één dag

De Achterklap Podcast | Sylvie Meis blijft fascineren en de pijn van Amalia

Suzan Lamens strandt als laatste Nederlandse troef in kwartfinales Libéma Open

Rico Verhoeven trok zich terug voor titelgevecht: 'Ben dan niet de allergezelligste'

Meer dan 800 kilometer file door treinstaking en meerdere ongelukken

Suzan & Freek gaan weer optreden: 'Uiteraard in goed overleg met arts'

NS-staking maandag van de baan: meeste treinen rijden volgens dienstregeling

Roep om meer wilde natuur: ‘Als we vlinders willen, moeten we de distels laten staan’

Op zoek naar het oerverhaal van de mens: waarom mythes overal ter wereld op elkaar lijken

Live - ‘78 doden en 329 gewonden bij Israëlische aanval op Teheran’ • Irak beschuldigt Israël van gebruik Iraaks luchtruim voor aanval’

Ratingbureaus duwen Brussel dieper in de afgrond: kan het de formatie deblokkeren?

Nederlandse regering gaat akkoord met hogere NAVO-norm van 5 procent

Enige overlever van vliegramp spreekt voor het eerst: “Ik zag de stewardessen, mijn tantes en nonkels, ze waren allemaal gestorven”

Kiev krijgt lichamen van 1.200 overleden Oekraïners terug: “Het gaat vooral om militairen”

Carl Devos: “Hoelang moeten Brusselaars en de overige Belgen de klucht in hun hoofdstad nog aanzien?”

11 procent van werknemers ervaart druk om ook buiten de uren bereikbaar te zijn

Kan iemand misschien uitleggen hoe die nieuwe keuken werkt?

Volgens deze econoom zijn de data helder: geloof maakt gelukkig

Coldplay speelt stadions plat met ‘groene’ muziek dankzij een zonnerol

Partij voor de Dieren komt met nieuw wetsvoorstel verbod onverdoofd slachten

Israëliërs zijn oorlogsmoe aan het raken. ‘Het helpt ons imago niet’

Officieel tropisch warm in Nederland, Rode Kruis waarschuwt sporters voor gevolgen van hitte

Vakbonden niet onder de indruk van verbeterd loonbod NS: ‘Ze willen alleen inflatie corrigeren’

Brit overleefde als enige vliegtuigramp India: ‘En hij zat op een plek waar je een goeie kans hebt bij een crash’

Vandaag nog naar de pomp gaan loont volgens expert: benzineprijs gaat zaterdag stijgen door conflict Israël-Iran

Zo voorkom je een hitteberoerte: ‘Stop als je hoofdpijn krijgt’

Spelers Real Madrid worden Franse modepopjes: Louis Vuitton stapt in het voetbal

Miljarden extra euro’s naar defensie: kabinet stelt Navo-norm van 3,5 procent vast

Verkeersongeval laat agent in tweestrijd achter: ‘Ik wil mensen helpen, maar moet ook mijn werk doen’

‘Waar is Wouter?’: Koolmees houdt zich muisstil terwijl zijn NS-personeel het land lam legt

Nog ruim 60 Nederlanders in Caïro voor mars naar Gaza

Amazon verdubbelde hoeveelheid reclametijd in Prime Video

Europese export naar de VS hard onderuit na piek in maart

Kabinet omarmt hogere NAVO-norm: komende jaren fors meer geld naar defensie

Live Libéma Open | Bekijk hier de tussenstand in kwartfinale van Suzan Lamens

Olaf Sleijpen volgt Klaas Knot op als nieuwe baas van De Nederlandsche Bank

Overheid kijkt volgens kritisch rapport te weinig om naar Caribisch-Nederland

Hoe Israël na jarenlange voorbereiding in één klap Iraanse legertop 'onthoofdde'

Kinderen van Groningse basisschool onwel na eten van brownies met paddo's

Nieuw ontdekte 'drakenprins' in Mongolië blijkt voorouder van Tyrannosaurs rex

Gasprijs stijgt naar hoogste punt in maanden door spanningen Midden-Oosten

Live Dauphiné | Bekijk de koerssituatie in bergrit met Van der Poel in kopgroep

Eerste officiële tropische dag van het jaar: meer dan 30 graden in De Bilt

Minderjarig meisje door meerdere mensen in elkaar geslagen, grote groep betrokken bij vechtpartij

Grote zorgen over ‘roekeloze escalatie’ na aanval Israël: ‘Dit dreigt Midden-Oosten in brand te zetten’

Na Ikea roept ook Wibra roerspatel terug: bij gebruik kan kankerverwekkende stof vrijkomen

‘Kans om vliegtuigcrash te overleven is best groot, maar ga achterin zitten’

Niet-geleverde telefoons, lange wachttijden en onbereikbare klantenservice: klachten GSMweb stapelen zich op

Benzine vrijwel direct duurder na Israëlische aanval: ‘We gaan hier allemaal iets van merken’

Waarom Israël juist nu Iran aanvalt: ‘Ze hadden nog minder dan een jaar nodig voor atoombom’

Medewerker deelde gevoelige info over zwaarbeveiligde EBI: ‘Zat niet eens een wachtwoord op zijn laptop’

NS: dienstregeling blijft hele dag zeer verstoord