Van gps naar BeiDou? Navigatieoorlog zet China's alternatief in de schijnwerpers

Op zondagmorgen op 15 juni leek de olietanker Front Tyne plotseling te zijn verdwenen. Volgens trackingsgegevens bevond het 333 meter lange schip, varend onder de vlag van de Marshall Islands, zich ineens niet in de Perzische Golf, maar in een akker in Rusland. Een paar uur later dook het weer op - deze keer bij het Iraanse kustplaatsje Bidkhun, om vervolgens heen een weer te 'springen' over de Golf. Het klinkt als een technisch mankement, maar volgens maritieme experts is er iets anders aan de hand: gps jamming, het opzettelijk verstoren van satellietsignalen. En sinds de recente aanvallen tussen Israël en Iran is het een groeiend probleem geworden. De risico's werden onderstreept op 17 juni, toen twee tankers op elkaar botsten in de Straat van Hormuz, een cruciale transportroute voor olie. Beide schepen vatten vlam. Een daarvan, de Front Eagle, had eerder onnauwkeurige locatiegegevens uitgezonden - en leek zelfs tijdelijk aan land in Iran te liggen. Digitale Koude Oorlog De technologische chaos op zee - en ook in de lucht en op de grond, waar Uber-gebruikers en tv-kijkers in de Golfstaten meldden dat hun gps hen plotseling in Iran plaatste - heeft geopolitieke implicaties. Steeds meer landen vragen af zich hoe afhankelijk ze nog willen zijn van het Amerikaanse gps-systeem. Iran is een van die landen. Volgens de Iraanse onderminister van Technologie Ehsan Chitsaz werkt zijn regering inmiddels aan een overstap naar BeiDou, China's eigen satellietnavigatiesysteem. "Er zijn momenten waarop interne systemen het gps-signaal verstoren, en dat heeft ons naar alternatieven zoals BeiDou geduwd", zei hij onlangs tegen Iraanse media. De keuze is niet alleen praktisch maar vooral ook strategische. Iran - vaak doelwit van sancties, cyberaanvallen en moordaanslagen - is op zoek naar digitale autonomie. En Peking biedt daarvoor een groeiend, geopolitiek en aantrekkelijk alternatief. "Gps is geavanceerd, maar er is een bittere waarheid: de volledige controle ligt in handen van het Amerikaanse ministerie van Defensie", zegt Chitsaz. "Dat betekent dat elke regionale verstoring, opzettelijke onderbreking of kwaliteitsvermindering van de dienst een volledig politieke beslissing kan zijn." BeiDou-gebruik groeit snel Het BeiDou systeem is China's tegenhanger van gps, Galileo (EU) en GLONASS (Rusland). Het netwerk van tientallen satellieten - net als gps oorspronkelijk ontwikkeld voor militaire doeleinden - is sinds 2020 wereldwijd operationeel en groeit snel in gebruik. Alleen al in China wordt BeiDou degelijks meer dan een miljard keer geraadpleegd, blijkt uit cijfers van Chinese industrieorganisaties. Smartphones van merken als Huawei en Xiaomi gebruiken BeiDou standaard. China's toonaangevende navigatie-apps Baidu Maps en Amap meldden dat zij BeiDou gebruiken om gebruikers dagelijks op reizen van in totaal 4 miljard kilometer te begeleiden. En via de Nieuwe Zijderoute (Belt and Road Initiative) breidt het systeem zich inmiddels uit in Zuidoost-Azië, Afrika en het Midden-Oosten. China-correspondent Laura van Megen: "Of je het nou (Amerikaanse) "ontkoppeling", (Europese) "strategische autonomie" of simpelweg "onafhankelijkheid" noemt, voor China werd het in midden jaren 90 al duidelijk dat het een eigen satellietnavigatiesysteem moest hebben. Vooral het leger had daar behoefte aan. Zo raakte tijdens de Derde Taiwancrisis (1995-1996) het Chinese Volksbevrijdingsleger raketten "kwijt" die ze hadden afgevuurd als waarschuwing richting Taiwan. Het Chinese leger maakte toen nog gebruik van het Amerikaanse gps-systeem. China concludeerde dat het Amerikaanse leger het signaal had afgesloten. In de toekomst kon niet meer vertrouwd worden op buitenlandse technologie met zo'n strategische kwetsbaarheid tot gevolg. Inmiddels zweven er meer dan vijftig BeiDou-satellieten door de ruimte. Zelfs de computerchips worden nationaal geproduceerd. Navigatie in China, civiel of militair, gebeurt met BeiDou." Tien jaar geleden werden Chinese beweringen over de kwaliteit van het navigatiesysteem met nogal was scepsis ontvangen, zegt Jeroen Groenewegen-Lau van denktank Merics in Berlijn. "Ik wil nu wel geloven dat BeiDou even goed is als gps en misschien wel bepaalde voordelen heeft, zoals het versturen van korte berichten en beter bereik. Digitale breuklijn Voor landen als Iran biedt BeiDou niet alleen technische voordelen, maar ook politieke dekking. Waar Amerikaanse technologie gezien wordt als kwetsbaar of zelfs riskant - denk aan zorgen over WhatsApp-spionage of het blokkeren van gps-toegang - biedt China een alternatief waarmee landen hun risico's kunnen spreiden. "Pakistan en meerdere landen in het Midden-Oosten hebben zich met afspraken over het gebruik van BeiDou bij China aangesloten", zegt Groenewegen-Lau. "Het is voor China belangrijk dat het BeiDou systeem verenigbaar is met andere systemen. Hierdoor hoeven landen niet te kiezen voor de één of de ander in een Koude Oorlog-scenario." Terwijl de spanningen in de Golf voorlopig zijn afgenomen, blijft het gps-signaal flikkeren - op zee, in de lucht, en op je telefoon. Voor steeds meer landen is dat reden om het kompas voortaan iets oostelijker te richten.

Reacties

Laatste nieuws

Trump herpositioneert kernonderzeeërs na ‘dwaze uitspraken’ van Russische oud-president Medvedev

De Morgen

Adam Sandler zet Netflixrecord neer: zóveel miljoen kijkers stemden af op langverwacht vervolg, maar hoe goed is hij nou eigenlijk?

ongeveer 2 uur geleden

Nieuwe astronautenploeg na reis van 15 uur aangekomen in ISS

De Telegraaf

Laurien ruilde carrière op de Zuidas in voor sloppenwijk in India: ’We werken met vrouwen die hun leven lang zijn onderdrukt’

ongeveer 2 uur geleden

LIVE | Files nemen toe: tot 5 uur vertraging voor automobilisten richting Spanje op zwarte zaterdag

De Telegraaf

16 miljard winst in 3 maanden, maar hoe hou je het monsterbedrijf achter Facebook en Instagram onder controle? “Niemand kan Meta terugfluiten”

ongeveer 3 uur geleden

Meer dan 600 kilometer file in Frankrijk: “Uitzonderlijke situatie”

Het Laatste Nieuws

Reacties

Laatste nieuws

Trump herpositioneert kernonderzeeërs na ‘dwaze uitspraken’ van Russische oud-president Medvedev

‘In heel wat huizen in de jaren 90 ging het er, denk ik, ijzingwekkend aan toe’: Lize Spit bij Dirk De Wachter

Lethal Weapon-acteur Gary Busey bekent aanranding vrouw, nadat hij eerder ontkende

Officieel: David Møller Wolfe verruilt AZ voor Wolverhampton Wanderers: contract voor vijf jaar

Adam Sandler zet Netflixrecord neer: zóveel miljoen kijkers stemden af op langverwacht vervolg, maar hoe goed is hij nou eigenlijk?

Nieuwe astronautenploeg na reis van 15 uur aangekomen in ISS

Robbie Williams viert vakantie met prinses Eugenie in Portugal

Donald Trump over kernonderzeeërs bij Rusland: ‘We moesten wel’

IKEA in Delft dicht door stroomstoring

Laurien ruilde carrière op de Zuidas in voor sloppenwijk in India: ’We werken met vrouwen die hun leven lang zijn onderdrukt’

LIVE | Files nemen toe: tot 5 uur vertraging voor automobilisten richting Spanje op zwarte zaterdag

Cora (80) raast met 45 km/u naar het WK paardrijden: ’Mijn kleindochter vindt het spannender dan ik’

Duitse consumenten klagen budgetmaatschappijen aan om kosten handbagage

Veelgeprezen HappyFlops zijn volgens consumenten een dropship-flop

NU+ | Erkenning Palestina vooral politieke druk, Palestijnse staat nog ver weg

Tesla moet honderden miljoenen betalen na fataal ongeluk zelfrijdende auto in VS

Duitse consumentenbond naar rechter om kosten handbagage budgetmaatschappijen

ChatGPT gaat geen chats meer delen met Google

Schermtijd | Waardeloze wifi in het vliegtuig geeft de reiziger lucht

AZ incasseert met verkoop Møller Wolfe aan Wolves opnieuw forse transfersom

Oude Range Rover van overleden Britse koningin Elizabeth te koop

Advocaat hekelt aanpak femicide: ‘Vrouwen worden met gewelddadige ex naar mediator gestuurd’

Overstappen bij aanvullend pensioen kan je honderden euro’s opleveren

‘Dit was een grote fout’: Belgische politicus door het stof om foto in onderbroek met nazivlag

Persoon komt om het leven bij zeer ernstig ongeval in Delden

Vijf Roemenen doen zich voor als succesvolle zakenmensen in dure auto’s, maar aangeboden goud blijkt nep

Brit en Stef vechten voor beter leven voor hun baby Sam: ‘Als het niet anders kan, vertrekken we naar Duitsland’

Queer azc-bewoners kunnen bij de Cocktailgroep even helemaal zichzelf zijn

Nieuwe gentest in de atletiek is ‘stap terug in de tijd’

Hamas toont uitgemergelde gijzelaar - ”Als gijzelaars niet vrijgelaten worden, zal oorlog onverminderd blijven doorgaan”

16 miljard winst in 3 maanden, maar hoe hou je het monsterbedrijf achter Facebook en Instagram onder controle? “Niemand kan Meta terugfluiten”

Meer dan 600 kilometer file in Frankrijk: “Uitzonderlijke situatie”

FBI heeft naam van Trump in Epstein-dossier geanonimiseerd met oog op mogelijke vrijgave

“Hij wilde uiterlijk veranderen”: leraar die ouders doodstak voor ogen van hun dochters opgepakt in kappersstoel

TikTok ontslaat volledige moderatieteam in Berlijn, inclusief Nederlandstalige moderatoren

Al vroeg druk op de Europese wegen door vakantieverkeer

In tuincentrum Zoetermeer zit de kerstman alweer op de arrenslee

Explosie in asielzoekerscentrum Delft, deel van de gevel weggeblazen

De vraag waar niemand het antwoord op wil weten: moeten ook wij straks feestdagen inleveren?

Geloof mij, sire, het zijn angstaanjagende tijden voor ons. De beelden op televisie zijn niet te harden

‘Soms ben ik bang dat hij te hard leeft. Hij doet zoveel, hè’: Carine Van Osselaer en Jelle Mels, moeder en zoon

Als je pretendeert een sportzender te zijn, dan ben je nu in Singapore

‘Episch’ is nog mild uitgedrukt: Jason Momoa in ‘Chief of War’

’Zet al die lege kantoren in tegen de woningnood’

Explosie in Delfts hotel waar asielzoekers wonen

LIVE | Doden en gewonden in Rusland door Oekraïense droneaanvallen

Transferzomer 2025: Son Heung-min wil na tien jaar weg bij Spurs, doelman Khadim Ngom (19) naar Jong PSV

’Adequate maatregelen nodig tegen wolvenpopulaties’

Praat mee: Homo-acceptatie daalt, valt het tij nog te keren?

Tv-serie in de maak van kerstklassieker The holiday

Schokkende beelden: Hamas deelt video van graatmagere Israëlische gijzelaar

Prof. dr. Albert Feilzer: ’Waar blijft de beloofde toegankelijke mondzorg?

‘Uitslaande Epstein-brand waait nog niet over voor Trump’

Samantha Steenwijk grapt over Jan Kooijman als zaaddonor: ‘Zal ik hem bellen?’

Financiële data VS ’onbetrouwbaar’ na ontslag chef statistiekbureau

NU+ | Erkenning Palestina vooral politieke pressie, Palestijnse staat nog ver weg

Celstraf geëist tegen Real-speler Raúl Asencio om delen sekstape minderjarige

Son kondigt in tranen vertrek bij Spurs aan: 'Moeilijkste keuze van m'n leven'

Zwarte zaterdag begint vroeg op Europese wegen, hoogtepunt rond 12.30 uur

Trump ontslaat hoofd statistiekbureau en zegt dat cijfers 'gemanipuleerd' zijn