Sportpsycholoog enthousiast over trials bij NK zwemmen: 'Gaat volkomen tegen tijdgeest in'

Een mooi experiment, noemt hij het. Gewaagd en gedurfd. Dat vooral. Beroepshalve volgt sportpsycholoog Jan Sleijfer met meer dan gemiddelde belangstelling de nationale kampioenschappen zwemmen in Amersfoort. Een vierdaagse waar 'trials' uitmaken wie over zes weken op het startblok verschijnen bij de WK langebaan in Singapore. In de Amerena van Amersfoort in de finales voldoen aan de richttijd om een retourtje Azië te bemachtigen, zonder uitzicht op herkansing. Het klinkt Sleijfer als muziek in de oren. "Presteren als het moet. Dat is de essentie van topsport." Het idee van selecteren op één moment komt uit de koker van Jacco Verhaeren, als Performance Strateeg Topzwemmen verbonden aan de KNZB. Hij zag in zijn jaren als technisch directeur van Swimming Australia en de Franse zwembond waar die methode van trials, mits juist gepland, in kan resulteren. 'Eén kans maakt je sneller' "Bewust heb ik er destijds, net als nu in Nederland, voor gekozen om vijf weken voor een groot titeltoernooi te selecteren. Statistisch is namelijk bewezen dat hoe dichter op een WK of Olympische Spelen je selecteert, hoe groter de zogeheten conversie is", vertelt Verhaeren. "Met andere woorden: wie maar één kans krijgt om tijdens trials een richttijd te zwemmen, is tijdens het daaropvolgende titeltoernooi vaak nóg sneller." Sleijfer: "Als sportpsycholoog vind ik het mooi dat Verhaeren de durf heeft om dit in te voeren. Alleen al omdat dit totaal niet in de huidige tijdgeest past. In het onderwijs is men bezig om Cito-toetsen af te schaffen, omdat het momentopnamen zijn die piekbelasting geven. Kinderen moeten tot een bepaalde leeftijd op het sportveld vooral spelen, waarbij het niet gaat om winnen. Dat is een algemene trend. Competitie is in Nederland een vies woord geworden." "Pieken en excelleren, dat mag bijna niet meer in onze maatschappij. Het is steeds minder geaccepteerd om mensen keihard af te rekenen op resultaten. Over het hele jaar progressie tonen is voldoende om iemand te selecteren. Polderen is nu eenmaal de norm." Verhaeren is enthousiast, ziet de auteur van het boek Mindboxing. Nu de zwemmers nog. "Ik ben vooral benieuwd hoe die reageren nu ze voor het eerst met zo'n meedogenloze selectie worden geconfronteerd." "Het gevoel van 'nu of nooit' doet iets met een sporter, zowel mentaal als fysiek. Je gaat jezelf druk opleggen en daarmee onbewust twijfels creëren. Ben ik er wel klaar voor? Is het niet te vroeg om nu al te pieken? Hoe sterk zijn mijn tegenstanders? Hoe harder je zulke gedachten probeert uit te bannen, hoe sterker ze in je opkomen. Er komen angsten boven die je niet hebt wanneer je weet dat je nog een tweede of derde kans krijgt." Verhaeren voegt daaraan toe: "Het aspect 'eerlijkheid' speelt daarnaast ook een belangrijke rol. Iedereen zwemt in hetzelfde bad onder dezelfde omstandigheden, in een relevante race tegen directe tegenstanders." "De routine wordt doorbroken. Alle houvast en structuur valt weg. Dat kost energie en levert spanning op", zegt Sleijfer. "Deze situatie maakt een sporter gejaagder. Door de spanning stromen de adrenaline en cortisol de hele dag door het lichaam", vervolgt de auteur van het boek Mindboxing, die olympische sporters begeleidt en jarenlang autocoureur Rinus 'Veekay' van Kalmthout terzijde stond. "In de sportpsychologie spreken we over drie batterijen die ervoor zorgen dat iemand tot een topprestatie in staat is: denkkracht, gevoelskracht en lichaamskracht. Als je niet oppast zijn die batterijen al helemaal leeg voordat het startschot klinkt." "Ik vind het mooi, zo'n keihard systeem. Voer de druk maar op. Je bent zo goed als je laatste wedstrijd. Topsport is bovendien een momentopname. Straks op de WK is het niet anders. Eén seconde verslappen en je kunt die medaille vergeten." Retorische vraag: "Is er een betere manier dan dit om te strijden voor een WK-ticket? De beste wint en wordt daarvoor beloond. Klaar. Dat is toch veel mooier dan na afloop eindeloos vergaderen of rechtszaken voeren over de consequenties van een uitslag?" Garantie voor succes is selecteren volgens trials niet, waarschuwt Sleijfer. "Er zullen altijd sporters zijn die zich plaatsen voor een WK en daar vervolgens bezwijken onder de druk. Presteren onder extreme hoogspanning is nu eenmaal niet te trainen." "Wat ik goed vind, is dat er over de opzet is nagedacht. Er is bewust gekozen voor een heel korte periode tussen dit selectiemoment en de wereldkampioenschappen. Daarmee verklein je de kans dat er zich tussen die twee toernooien variabelen voordoen die het leveren van een prestatie op de WK negatief beïnvloeden." "Ik geloof wel degelijk in deze selectievorm. Wanneer je deze methode een aantal jaar doorvoert, zal de groep die tijdens trials verlamt door de spanning en zich daardoor niet kwalificeert voor een titeltoernooi vanzelf steeds kleiner worden. Op de lange termijn gaat dit zijn vruchten afwerpen. Al zul je daarvoor wel geduld moeten betrachten." 'Meest succesvolle land door trials' Verhaeren staaft dat met cijfers uit zijn tijd als technisch directeur. "In Australië zijn we, door de trials vijf weken voor grote toernooien te organiseren in plaats van de destijds gebruikelijke dertien, van een conversie van 30 procent naar meer dan 80 procent gegaan. Meer dan de helft van je ploeg levert de beste prestatie van het seizoen op het toernooi waar het om gaat." "In Frankrijk waren we tijdens de Olympische Spelen van Parijs in de breedte dankzij deze manier van selecteren het meest succesvolle land." Tegen weerstand is Verhaeren nog niet aangelopen. "Iedereen weet waar hij of zij aan toe is. Ben je ziek of geblesseerd? Dan is dat jammer. Op de Olympische Spelen wordt de wedstrijd ook niet verplaatst als je op dat moment ergens mee kampt. Fit blijven is een belangrijk onderdeel van het bedrijven van topsport." Sleijfer ziet ook veel voordelen voor het mentale gedeelte van topsport. "Door het systeem van trials zullen atleten op termijn inzien dat het belangrijk is om ook het mentale aspect van het bedrijven van topsport te trainen. Iets wat nog altijd niet door iedereen belangrijk wordt geacht." Met een knipoog prekend voor eigen parochie: "Misschien wordt na deze trials eindelijk het taboe doorbroken dat nog altijd rond sportpsychologie hangt. Want je bent niet gek als je mentale hulp zoekt om beter te presteren. Je bent pas gek als je dat niet doet."

Reacties

Sportnieuws

Daghoroscoop 14 juni - Je kunt een ongewoon verzoek krijgen, Waterman!

De Telegraaf

Volkszanger Wesly Bronkhorst is zijn wilde haren kwijt: ’Ik hecht een hoop waarde aan mijn carrière, maar nog meer aan mijn gezin’

ongeveer 4 uur geleden

Nederland zonder problemen naar tweede ronde World Cup of Darts

De Telegraaf

Partijen durven serieuze lijsttrekkersstrijd niet meer aan: ’Beangstigend als je als vereniging enkel een stempelmachine bent’

ongeveer 6 uur geleden

Ex-sekswerkster Metje Blaak krijgt hoogste onderscheiding van Amsterdam: ’Zullen we dan nu maar een borrel drinken?’

De Telegraaf

Reacties

Sportnieuws

Daghoroscoop 14 juni - Je kunt een ongewoon verzoek krijgen, Waterman!

Klap na klap voor Iran: dit zijn de kopstukken die met operatie Rising Lion zijn gedood

Eerste en negende tijd Verstappen op trainingsdag Canada, waar hij op scherp staat

Waarom vecht Verhoeven tegen Vachitov? Glory-matchmaker legt opvallende keuze uit

FIFA strooit met geld bij vernieuwd WK voor clubteams, maar wie betaalt de rekening?

Max Verstappen zelfverzekerd ondanks negende tijd: ‘Al met al was het een positieve dag voor ons’

Miedema en Mead genieten in Griekenland, Braziliaans onderonsje in Los Angeles

Zware loting voor Gian van Veen en Danny Noppert op World Cup of Darts, debacle voor België

Lando Norris wijst huwelijksaanzoek af, Mercedes kan tevreden terugkijken op eerste trainingen

Volkszanger Wesly Bronkhorst is zijn wilde haren kwijt: ’Ik hecht een hoop waarde aan mijn carrière, maar nog meer aan mijn gezin’

Nederland zonder problemen naar tweede ronde World Cup of Darts

Lionel Messi moet maatje Jordi Alba missen bij Inter Miami in eerste wedstrijd WK voor clubs

Max Verstappen komt niet verder dan negende tijd in tweede vrije training Canada; George Russell de snelste

Worstelende Van de Zandschulp en coach Lucassen al na een jaar uit elkaar

Verstappen negende in tweede training Canada, snelste tijd voor Russell

Live F1 | Lees hier alles over de vrije trainingen in Canada

Noppert en Van Veen overtuigend door op World Cup of Darts, blamage voor Belgen

Van Veen en Noppert kloppen ook Hongarije: Oranje naar knock-outfase World Cup

Nico Williams lijkt nu wel op weg naar Barcelona, voormalig RKC’er naar Panathinaikos

Tijjani Reijnders krijgt rugnummer 4 bij City, Jordi Alba mist openingsduel

Gian van Veen en Danny Noppert overtuigend verder op World Cup of Darts, België uitgeschakeld door Filipijnen

Max Verstappen ontevreden in tweede training, George Russell vliegt op de mediums

Lando Norris wijst huwelijksaanzoek af, Charles Leclerc rijdt niet in tweede training na crash

Dode gevonden in woning in Limburgse Beek, mogelijk misdrijf

Zo loopt overlevende vliegtuigramp India over straat

Partijen durven serieuze lijsttrekkersstrijd niet meer aan: ’Beangstigend als je als vereniging enkel een stempelmachine bent’

Ex-sekswerkster Metje Blaak krijgt hoogste onderscheiding van Amsterdam: ’Zullen we dan nu maar een borrel drinken?’

Onwaarschijnlijk: Van den Bergh en De Decker laten zeven matchdarts liggen tegen de Filipijnen en zijn uitgeschakeld

F1 staat voor sociaal experiment in mogelijke race zonder Max Verstappen: ‘We hebben Max allemaal nodig’

Max Verstappen start uitstekend in Canada en ziet McLaren op grote achterstand staan, zware crash Charles Leclerc

Deze clubs presenteerden hun shirts voor komend seizoen al: wat is de mooiste?

Lando Norris wijst huwelijksaanzoek af, Max Verstappen start goed in Canada

Podcast In Het Wiel | ‘Verschil tussen Pogacar en Vingegaard baart me nog niet eens de meeste zorgen’

Max Verstappen hoopt op goed vervolg na prima start in Canada, McLaren moet aan de bak

Hij gaat het doen: dossiervreter Diederik Boomsma doet gooi naar lijsttrekkerschap NSC

Dode gevonden bij brand in tehuis dementerende mensen Rotterdam

Marrit Steenbergen zwemt ook naar WK-ticket op 100 meter rugslag

Tom Dumoulin denkt niet dat ’grote tenoren’ verstoppertje spelen in Dauphiné: ’Niemand houdt zich in’

Beelden: Iran valt Israël aan met honderden raketten

Transferzomer bij de top-3: PSV zoekt topvorm, hoofdbrekens bij Ajax, Feyenoord wacht op Hancko-miljoenen

Max Verstappen rijdt snelste tijd in eerste vrije training Grand Prix van Canada

Politie doet meerdere aanhoudingen bij Pier van Scheveningen

Italiaanse media: “Club-smaakmaker Jashari op verlanglijstje Milan”

Transferupdates | Lamine Yamal voedt geruchten met foto van Nico Williams

Live F1 | Reacties na snelste tijd Verstappen in eerste training

Pogacar maakt indruk in Dauphiné: 'Hij toont wie de beste renner ter wereld is'

Van de Ven met 37,1 kilometer per uur opnieuw snelste speler in Premier League

Verstappen begint weekend in Canada goed met snelste tijd in eerste training

Eerste klimtest voor Remco Evenepoel geen succes: last van allergie, val en zwakke ploeg? Of gewoon niet goed genoeg?

Passie, aanstekelijke chaos en hectiek: hoe Kevin De Bruyne in zijn nieuwe leefwereld voor een cultuurschok staat

De volgende in het rijtje: “AC Milan wil Club-smaakmaker Jashari”

Max Verstappen zet McLaren op grote achterstand, Leclerc crasht

Weer legt Real Madrid megabedrag neer voor tiener: Mastantuono komt over van River Plate

Steenbergen grijpt WK-ticket, ook Korstanje, Van Westering, De Waard en Jansen geplaatst

Verstappen start uitstekend in Canada en ziet McLaren op grote achtstand staan, zware crash Leclerc

Doemscenario hangt Max Verstappen boven het hoofd, maar Red Bull-coureur start goed in Canada

Zesde plek, duizenden toeschouwers en een zonnebril nodig: Emilie Dahmen heeft het gemaakt op WK hyrox

Kunstgras van MVV komt niet door veldkeuring van KNVB

Miedema en Mead genieten van de zon, Braziliaans onderonsje in Los Angeles

Botic van de Zandschulp en Peter Lucassen niet langer samen verder