"Ruhları geri getiriyor": Ölüler Günü çiçeği tehdit altında

Meksika'da her yıl Ölüler Günü kutlamalarının simgesi olan cempasuchil çiçeği, iklim değişikliği nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Çiftçiler hasatlarını kaybederken, asırlık geleneklerin akıbeti de belirsiz.Meksika'da her yıl Ölüler Günü kutlamalarını süsleyen parlak turuncu cempasuchil çiçeği, değişen hava koşulları nedeniyle ciddi tehdit altında. Çiçeğin, ölenlerin ruhlarını yaşayanların dünyasına geri getirdiğine inanılıyor. Bu çiçek aynı zamanda büyük bir ticari değere sahip. Sektörün bu yıl çiftçilere yaklaşık 2,7 milyon dolar gelir getirmesi bekleniyor. Başkent Meksiko'nun güney ucundaki kırsal bir ilçe olan Xochimilco'da, 50 yaşındaki çiftçi Lucia Ortiz, yerel olarak "ölülerin çiçeği" anlamına gelen cempasuchil olarak bilinen kadife çiçeği tarlalarında yürüyor.Ortiz'in ailesi nesillerdir, 1 ve 2 Kasım'da hayatını kaybetmiş sevdiklerini anma geleneğini simgeleyen bu çiçekleri yetiştiriyor. Associated Press (AP) ajansının haberine göre Ortiz gibi çiftçiler, son yıllarda mahsullerini hayatta tutmak için büyük bir mücadele veriyor. Çiftçiler, fosil yakıtların kullanımından kaynaklanan iklim değişikliğinin, bağımlı oldukları hassas büyüme döngüsünü altüst eden aşırı yağış, kuraklık ve sellere yol açtığını belirtiyor.Sadece bu yıl, bazı üreticiler aylarca süren şiddetli yağmur ve sellerin ardından çiçeklerinin yarısını kaybetti. Ortiz, AP'ye yaptığı açıklamada, "Bu yıl çok büyük kayıp yaşadık. Cempasuchil çiçeğini yetiştirmekte bile zorlandık. İhtiyacımız olan gübreyi alacak paramızın olmadığı anlar oldu. Bazen elimizde hiçbir şey kalmadı" diye konuştu.Bununla birlikte, üreticilerin hâlâ eski kanal tabanlı tarım yöntemlerine güvendiği Xochimilco'da, değişen yağış düzenleri yıkıcı sonuçlar doğurdu. Hükümet verileri, bu yılki şiddetli yağışların Meksika genelinde 37 bin dönümden fazla ekili alanı yok ettiğini gösteriyor. Şehir yetkilileri, artan talebi karşılamak için toplam üretim rekor kırarak altı milyona ulaşsa da, sadece Xochimilco'da yaklaşık iki milyon kadife çiçeği bitkisinin risk altında olduğunu söyledi. Ortiz, aşırı yağışların bitkilerinin köklerinde haşere ve çürümeye yol açarak mahsulünün yaklaşık yüzde 30'unu yok ettiğini belirtti. Pek çok çiftçi ise kayıplarının yüzde 50'ye ulaştığını bildirdi. Böcek ilaçları ve gübre maliyetlerindeki artış, zaten düşük olan kâr marjlarını zarara dönüştürdü. Ortiz, "Tüm kayıplarımızı ciddi bir şekilde gözden geçirseydim, hayal kırıklığına uğrar ve artık onları yetiştirmek istemezdim. Zor da olsa ilerlemeye çalışıyoruz" dedi.Birkaç kilometre ötede, Toxinachcal adlı bir devlet tohum bankasındaki bilim insanları uzun vadeli çözümler üzerinde çalışıyor. Biyolog Clara Soto Cortes ve ekibi, bir laboratuvarda, çiftçilerin aşırı hava koşullarına uyum sağlamasına yardımcı olabilecek genetik çeşitliliği korumak için 20 yerli kadife çiçeği türü de dahil olmak üzere binlerce tohum çeşidini muhafaza ediyor. Soto, ABD'den ithal edilen hibrit kadife çiçeği tohumlarına yönelimin dayanıklılığı zayıflattığını söyledi. Bu daha kısa ve tek tip hibritler süpermarketlere hitap etse de renk, boyut ve direnç açısından farklılık gösteren geleneksel Meksika türlerinin dayanıklılığından yoksun. Soto, "Bu yerli tohumlar yüksek rakımlar, şiddetli yağmurlar veya kurak bölgeler gibi farklı coğrafyalara uyum sağlamış durumda. Hibrit tohumlar ise başka bir amaç için üretildi. İklim değişikliğiyle başa çıkmak için gereken genetik çeşitliliğe sahip değiller" ifadelerini kullandı. Tohum bankası, gelecekteki hasatları sellerin veya kuraklıkların yok etmesi durumunda, çiftçilere atalarının yetiştirdiği türlerle aynı olan daha dayanıklı yerli çeşitleri sağlamayı planlıyor.