Tarihi zirve dünya basınında: “Putin için diplomatik bir yenilgi”

Ukrayna ve Rusya’nın 3 yılın ardından İstanbul’da yaptığı ilk doğrudan görüşme, dünya basınında da geniş yer buldu.Ukrayna ve Rusya arasında 16 Mayıs’ta İstanbul’da gerçekleştirilen doğrudan görüşmenin ardından dünya basınına yansıyan haberlerde ABD de dahil olmak üzere tarafların bundan sonra atacağı adımlar ve zirveden çıkan sonuçların taraflar açısından ne anlama geldiği mercek altına alındı. Dün Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın başkanlığında, MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın da katılımıyla gerçekleştirilen Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü görüşmesinde ateşkes kararı çıkmamış, iki ülke şu ana kadarki en büyük esir takası konusunda anlaşmaya varmıştı. Eğer kararlaştırılan esir takası gerçekleştirilirse iki taraf da biner askeri serbest bırakacak. “PUTİN, BARIŞIN ÖNÜNDEKİ ENGELİN PUTİN OLDUĞUNU GÖREBİLİR" ABD’nin The Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, konuya ilişkin haberinde, İstanbul’da doğrudan ön koşulsuz görüşme yapılması çağrısının Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den geldiğini hatırlatarak “Rusya’nın barış görüşmesi çağrısı nasıl Putin için diplomatik bir yenilgiye dönüştü” başlığına yer verdi. WSJ’nin değerlendirmesinde, “Vladimir Putin’in kendisinin teklifi üzerine bu hafta İstanbul’da gerçekleştirilen görüşmeler, kendisinin henüz bir anlaşmaya hazır olmadığını gösteriyor. Görüşmeler ayrıca ABD Başkanı Donald Trump’a Ukraynalılar ve Avrupalı destekçilerinin de iddia ettiği üzere gerçekten barışın önündeki engelin Rus lider olduğunu gösterebilir” denildi. Putin’in çağrısının ardından kendisini bizzat görüşmeye çağıran Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin yaklaşımının Avrupalı liderler tarafından “kalibre edildiğini” belirten gazete, “Putin, taleplerinin savaşın başından bu yana değişmediğinin sinyalini verdi” yorumunda bulundu. Buna göre, Putin’in talepleri arasında Kiev’in bazı topraklarını Moskova’ya bırakması, Ukrayna ordusunun küçülmesi, ülkenin NATO’ya üye olmaması ve topraklarında NATO güçlerinin konuşlanmaması yer alıyordu. Putin’in “sertlik yanlısı yaklaşımının” Trump’ı rahatsız edebileceği öngörüsünde bulunan gazete, “Ateşkes girişimini neden reddettiğini Trump’a açıklama yükümlülüğü şimdi Putin’in” diye yazdı. “AVRUPA, TRUMP’IN BUNDAN SONRA NE SÖYLEYECEĞİNİ BİLMİYOR” ABD’nin Bloomberg haber sitesi, konuyu “Avrupa Trump’ın Rusya konusundaki bir sonraki adımının ne olacağını görmek için bekliyor” başlıklı bir yazıyla ele aldı. Yazıda, “Avrupalı yetkililerin Başkan Donald Trump’ın Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı konusunda bundan sonra ne söyleyeceği - ya da onları bırakıp bırakmayacağı - hakkında hiçbir fikri yok” değerlendirmesine yer verildi. Avrupalı liderlerin İstanbul’daki görüşmelerin sonuçları konusunda hayal kırıklıklarını dile getirdiği anımsatılan haberde, “Trump’ı Putin’e karşı daha sert bir yaklaşım takınmaya yönlendirip yönlendirmeyecekleri ise net değil” denildi. Bloomberg’e konuşan kaynaklara göre, Avrupalı yetkililer, Trump’ın sürekli rotasını değiştirmesi karşısında rahatsız ve şaşkın. Kaynaklardan biri, Avrupalı yetkililerin bu hafta yaşanan gelişmelerin Rusların barış görüşmeleri konusunda ciddi olmadığını ve ABD’nin güçlü bir şekilde karşılık vermesi gerektiğini Trump’a açıkça göstereceğini umduğunu anlattı. “ÇOK KAOTİK BİR SÜREÇTİ” Almanya’nın Der Spiegel haftalık siyaset dergisi, İstanbul’daki tarihi zirveye dair haberinde, esir takası anlaşmasına işaret ederek tarafların sadece bir konu üzerinde uzlaşmaya vardığını yazdı. Ukrayna heyetinin daha çok askeri üniformalı isimler olduğuna, Rusya heyetinin ise sivil olduğuna dikkat çeken dergi, iki tarafın yaklaşımlarının da bir o kadar birbirinden farklı olduğuna işaret etti. Buna göre, Ukrayna lideri Zelenski heyetine ateşkese varılması konusunda, Rusya lideri Putin ise heyetine savaşı başlatan sebeplerin ortadan kaldırılması konusunda talimat vermişti. Zelenski ve Putin’in karşılıklı açıklamalarıyla başlayan ve görüşmelere kimin katılacağı sorusunun yarattığı belirsizlikle devam eden süreci değerlendiren Alman Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü'nden Doğu Avrupa uzmanı Sabine Fischer de yaşananları “Bu, oldukça kaotik bir süreçti” sözleriyle anlattı. Fischer’e göre, “Rusya'nın yapıcı olmayan yaklaşımı ne ateşkese ne barış müzakerelerine ciddi olarak ilgi duyduğunu” gösteriyor. ABD’nin müdahalesinin de bu noktada işe yaramadığını söyleyen uzman, “Bu, Trump ve yönetiminin bu duruma getirdiği büyük bir dengesizlik” diye konuştu. “ABD VE TÜRKİYE’NİN TEŞVİK VE BASKISI TARAFLARI MASAYA GETİRDİ” İngiltere'nin BBC haber sitesi ise konuya ilişkin haberinde, Ukrayna ve Rusya’nın doğrudan görüşmeler sırasında “birbirlerinden çok uzak” olduklarını ancak esir takası konusunda anlaştıklarını yazdı. “Türkiye ve ABD’den gelen baskı ve teşvikin savaşın taraflarını” İstanbul’a getirdiğini belirten BBC, “Ukrayna ve bazı müttefikleri arasında Rusya'nın sadece zaman kazanmak, ateşkes için uluslararası baskıyı dağıtmak ve Avrupa’nın 18’inci yaptırım paketini savuşturmaya çalışmak için diplomasiye başvurduğuna dair endişeler var” gözlemine yer verdi.