Emekliler dikkat! Kredi borcu için maaşa haciz gelebilir

RIZANIN VERİLMESİ GEREKİYOR Yasalara göre; ‘memur emeklileri dışındaki’ emeklilerin yani SSK, Bağkur emeklilerinin maaşına, üçüncü kişilere (banka gibi) olan borcu nedeniyle haciz konulabilmesi için borçlu emeklinin izninin, rızasının (muvafakatinin) olması gerekiyor. Bir başka ifadeyle emeklinin izni olmadan maaşa haciz konulamıyor. Kanun yalnızca Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) nezdinde doğacak alacakların (prim borcu ve nafaka) muvafakatname olmadan haczine izin veriyordu. Üstelik bu haciz miktarı maaşın dörtte birini (yüzde 25) geçemiyordu. ‘GEÇİNEMİYORUM’ DİYEBİLİYORDU Banka kredi verirken muvafakatname imzalatıyordu. Emeklinin rızası (muvafakati) varsa ödenemeyen borçlar için maaşının tamamına haciz konuluyordu. Ancak emekli daha sonra İcra ve İflas Kanunu’nun 83’üncü maddesine dayanarak ‘geçimine yetecek miktardan fazlasının’ haczedildiği yönünde şikayette bulunabiliyordu. Bu durumda mahkeme, haczin kaldırılması için gerekli inceleme ve araştırmayı yaptırarak, emeklinin gerçekten geçinip geçinemediğinin tespiti yönünde karar verebiliyordu. Yargıtay, hukuken farklı değerlendirilen bu durumun önüne geçmek için önemli bir karar aldı. VERİLEN ONAY BAĞLAYICI OLACAK Emekli aylıklarının tüketici kredi gecikmesinde banka tarafından bloke edilebileceği, Yargıtay tarafından içtihatların birleştirilmesiyle kesin karara bağlandı. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun konuyla ilgili kararı dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. Bundan sonraki süreçte emeklinin rızasının (muvafakatinin) olması, hapis, takas, mahsup ve benzeri onay halinde bankalar emeklilerin maaşlarına doğrudan bloke koyma yetkisine sahip olacak. Karar, bazı üyelerin itirazlarına rağmen oy çokluğuyla kabul edildi. FARKLI KARARLARIN ÖNÜNE GEÇTİ Sonuç olarak emekli aylıklarının tüketici kredisi gecikmesinde banka tarafından bloke edilebileceği kesin karara bağlandı. Kararda, “Emeklinin banka ile yaptığı kredi sözleşmesinde açık şekilde maaşının blokeye konu edilebileceğini kabul etmesi durumunda, bu bloke işlemi hukuka aykırı değildir” denildi. Böylece Yargıtay, farklı davalarda alternatif kararların çıkmasının önüne geçmiş oldu. Tüketici kredisi alacakları icraya verilmese dahi, banka tarafından hesap bloke ve krediye tahsil edilmeye devam edecek. Üst mahkemeler bu içtihata uymak zorunda kalacak. Bloke uygulamasının geliri düşük ve borçlu emeklileri zorlayacağı görülüyor. SÖZLEŞME IMZALARKEN DİKKAT! Emekli, maaşını aldığı bankadan kredi kullanmışsa, blokeye dair hüküm sözleşmeye yazılmış ve imzalanmışsa banka, emekli maaşına bloke koyabilir. Eğer emekli, sözleşmede maaşına dair hiçbir rehin ya da bloke hükmüne rıza göstermemişse, bloke kararı mahkeme kararı olmadan ve tek taraflı biçimde uygulanmışsa bu durumda bloke kaldırılır. Bu nedenle emekliler kredi sözleşmelerini dikkatli okumalı ve her maddeyi gözü kapalı kabul etmemeli.