İnşaat ustasına kayıt şartı

Özellikle 6 Şubat depremleri sonrasında işçilerin bölgedeki yeniden yapılanma faaliyetlerinde görev alması ile büyükşehirlerde kentsel dönüşümün hızlanması işçi ihtiyacını artırdı. Usta bulmak zorlaşınca sektör, işlerinin aksamaması, üretimin durmaması için yurtdışından işçi getiriyor ya da göçmenlere iş veriyor. Bu ortamda, ustaların mesleki yetkinliğinin artırılması ve kayıt altına alınmaları için bir adım atıldı. YÖNETMELIK HAZIRLANDI Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ‘Yetki Belgeli Yapı Ustaları Hakkında Yönetmelik’ Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmelik, 31 Aralık 2025’te yürürlüğe girecek. Halihazırda şantiye şefleri, yapı müteahhitleri, tasarım gözetmenleri ve plan müelliflerinin kayıtlarını tutulurken, artık yapım işlerinde çalışacak yapı ustaları da kayıt altına alınacak. Yönetmelikle, inşaat sektöründe belgeli eleman sıkıntısı yaşanmaması hedeflendi. 5 YILDA BİR YENİLENECEK Bu kapsamda, ilgili kanunla zorunluluk haline getirilen alanlardaki mesleki yeterlilik belgesi, Mesleki Eğitim Kanunu’na göre alınan ustalık belgesi, Milli Eğitim Bakanlığı ile üniversitelerin mesleki ve teknik eğitim veren okul ve bölümlerin ilgili alan ve dallarından diploma sahibi olan yapı ustaları ‘ŞantiyeM’ uygulamasına ‘e-Devlet’ üzerinden kayıt yaptırabilecek. ŞantiyeM uygulaması yapı ruhsatı sistemleri ile entegre çalışacak. Ustaların, 5 yılda bir kaydını yenilemesi zorunlu tutuldu. KADEMELİ GEÇİŞ YAPILACAK Kademeli şekilde geçilmesi planlanan şantiye bazlı takip sistemi, yönetmeliğin yürürlüğünden 1 yıl sonra 4 bin 500 metrekare üstü işler, 3 yıl sonra 1500 ile 4 bin 500 metrekare arası işler, 4 yıl sonra 500-1500 metrekare arası işler için uygulanmaya başlanacak. Sistemin hayata geçmesiyle birlikte şantiye şefleri yapı ustalarının işe başlama ve işi bırakma bilgilerini sisteme girecek. Böylece ustaların iş bazlı takibi de yapılacak. BELGE NASIL ALINIR? Yapı müteahhidi ve şantiye şefi, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgesi olmayan usta çalıştıramayacak. Mesleki yeterlilik belgesi almak isteyen bir inşaat işçisinin, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından düzenlenen sınava girerek başarılı olması gerekiyor. Sınavda, mesleki bilgi, beceri ve uygulama yetenekleri değerlendiriliyor. 1.7 MİLYON KAYITLI ÇALIŞAN VAR Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Ücretli Çalışan İstatistikleri’ne göre, Mart 2025 itibarıyla inşaat sektöründe çalışan sayısı 1 milyon 740 bin 630. Sektörde çalışanların yalnızca yüzde 5’i kadın. Son dönemde sektördeki işçilerin yüzde 20-30’unun göçmen olduğu tahmin ediliyor. ÜCRETLER ARTTI Öte yandan sektörde yaşanan işçi krizi, usta ücretlerini de yükseltti. Deprem bölgesinde işçi yevmiyesi günlük 6-7 bin liraya kadar çıkarken, diğer şehirlerde 3 bin ile 4 bin 500 lira arasında değişiyor. İnşaat maliyet endeksi içinde işçilik maliyetleri ivme kaybetse de artışına devam ediyor. TÜİK verisine göre, inşaat maliyet endeksi, martta yıllık yüzde 23 artarken, işçilik yüzde 32 artış gösterdi.