Sürdürülebilir kalkınmanın anahtarı çevre dostu madenciliktir

Prof. Dr. Ali KAHRİMAN - Maden Y. Mühendisi İstanbul Okan Üniversitesi Öğretim Üyesi - Bu tartışma, aslında yanlış bir zemine kurulmuş bir paradigmanın ürünü. Çünkü madencilikle çevreyi karşı karşıya koymak hem bilime hem teknolojiye hem de toplumsal akla haksızlık. Bugün dünya, bu ikisini birlikte yürütebilecek bilgiye ve mühendislik kapasitesine çoktan ulaştı. Asıl mesele, madeni çıkarıp çıkarmamak değil, nasıl çıkaracağımız, nasıl işleyeceğimiz ve elde edilen değeri kimlerle paylaşacağımızdır. Madenin değeri yerin altında değil, üstünde Bir an düşünelim: Dünyanın en zengin maden rezervlerine sahip olabilirsiniz. Ama bu madenleri ham madde olarak çıkarıp satarsanız, aslında ülkenizin geleceğini başkalarının sanayisine bağışlamış olursunuz. Oysa aynı maden, katma değerli ürüne dönüştürüldüğünde bambaşka bir anlam kazanır. Bor minerali yalnızca ton başına satılacak bir taş değildir; cam elyafında, bataryalarda, nanoteknolojide stratejik bir girdi hâline gelir. Nadir toprak elementleri sıradan bir jeolojik veri değil, elektrikli araçların motoru, rüzgâr türbininin kalbidir. Altın ve gümüş yalnızca kuyumculukta değil, elektronik devrelerde ve sağlık teknolojilerinde hayat kurtarıcıdır. Demek ki madenin asıl değeri yerin altında değil; işlendiğinde, dönüştürüldüğünde, ülkenin kalkınma yolculuğuna katıldığında ortaya çıkar. “Çevreyle dost madencilik mümkün mü?” diye soranlara, bugünün teknolojisiyle verilecek tek bir cevap vardır: Evet, mümkündür. Artık suyu kapalı devre kullanan tesisler var. Atıkları geri kazanarak yeniden üretim süreçlerine katan işletmeler var. Bitmiş maden sahalarını ağaçlandırıp yeniden doğaya kazandıran uygulamalar var. Otonom makinelerle, yapay zekâ destekli patlatmalarla çevresel ayak izini küçülten teknolojiler var. Yani mesele niyet ve irade meselesidir. Doğayı yok ederek kalkınmak da doğayı korurken üretimi sürdürmek de insanın tercihidir. Bizim tercihimiz belli olmalı: doğa ile uyumlu üretim. Yeni bir model: Yerel ortaklıkla madencilik Bugün madencilik projelerine karşı en büyük direncin yerel halktan gelmesi boşuna değil. Çünkü insanlar çoğu zaman çevresel yükü çekiyor, ama ekonomik getiriden pay alamıyor. İşte bu noktada yeni bir model şart: Yerel ortaklık modeli. Maden işletmeleri yalnızca şirket ve devletin ortaklığıyla yürümemeli; yerel yönetim, köylü, kooperatif ve sivil toplum da paydaş olmalı. Böylece gelirin bir kısmı doğrudan bölgeye döner, altyapıya, eğitime, sağlığa yatırım yapılır. İnsanlar kendi topraklarında yabancı değil, ortak hisseder. Bu hem toplumsal barışı güçlendirir hem de göçü azaltır. Bir akademisyen ve yurttaş olarak şunu açıkça söylemeliyim: Eğer bir köyün yanı başında maden işletiliyor ve o köy hâlâ yoksullukla boğuşuyorsa, orada sürdürülebilirlikten söz etmek abestir. Popülizme kurban edilen gerçekler Ne yazık ki Türkiye’de madencilik tartışmaları çoğu zaman popülizmin kurbanı oluyor. Bir yanda “yeraltı kaynaklarımızı sonuna kadar işletelim” diyenler, diğer yanda “madenciliği tamamen durduralım” diyenler… Oysa gerçek hayat siyah-beyaz değil. Üretmeden kalkınamazsınız, istihdam yaratamazsınız, refah sağlayamazsınız. Ama doğayı korumadan da gelecek kuşaklara onurlu bir miras bırakamazsınız. Bu yüzden, popülist sloganların ötesine geçip, bilimin ve aklın rehberliğinde orta yolu bulmak zorundayız. Geleceği kazanmanın yolu Bugün Türkiye’nin önünde net bir tercih var: Ya madenleri ham madde olarak çıkarıp satmaya devam edeceğiz, kısa vadeli gelir uğruna hem doğayı hem kalkınmayı heba edeceğiz… Ya da çevre dostu teknolojilerle madenlerimizi işleyecek, katma değerli ürünlere dönüştürecek, geliri adil biçimde paylaşarak toplumsal refahı yükselteceğiz. Benim tercihim açık: Maden, yerin altında potansiyeldir; ama çevreyle uyumlu biçimde çıkarıldığında, katma değerli ürüne dönüştürüldüğünde, kalkınmanın ta kendisidir. Son söz şu olmalı: Madencilik ve çevre birbirinin düşmanı değil; birlikte var olduğunda geleceğimizi aydınlatacak iki dosttur.

Yorumlar

Ekonomi Haberleri

Son depremler ev fiyatlarını nasıl etkiledi?

Habertürk

Yorumlar

Ekonomi Haberleri

Son depremler ev fiyatlarını nasıl etkiledi?

"Konutta reel fiyat artışı olacaktır"

TPAO'dan "operasyon" açıklaması: Şirketimizle herhangi bir ilgisi bulunmuyor

Bakan Şimşek’ten enflasyon beklentilerini değerlendirdi: 'Sınırlı bozulmaya yol açtı'

TÜİK duyurdu: Enflasyon hesaplama yöntemi değişiyor!

Kaldırımda koşan 1 Ocak'tan itibaren ceza yiyecek! Düzenleme kabul edildi

En fazla ve en az uyuyan ülkeler belli oldu: Türkiye'nin listedeki sıralaması şaşırttı

Suudi Arabistan Messi'yi reddetti!

Serdal Adalı'dan derbi öncesi moral hamlesi

Erdoğan ile İmralı heyeti görüşmesi başladı

Türkiye'nin sınırındaki nükleer tehlikeye AB'den destek! Kapatılması için baskılar boşa çıktı!

Dursun Özbek: "En süratli karar verilmeli..."

Beşiktaş'tan resmi açıklama geldi! Sezon sonunu beklemeden teknik direktörle yollar ayrıldı

Toplantıya damga vuran soru: Erdoğan’a Alman gazeteciden “İmamoğlu” sorusu

TÜİK formülü değiştiriyor: Enflasyon artık böyle hesaplanacak!

Altının kilogram fiyatı 5 milyon 610 bin liraya düştü

Avrupa'nın LNG terminali yatırımları yavaşlıyor

Avrupa Merkez Bankası faiz kararını açıkladı

KOBİ’lerin maliyetlerini düşürecek iş birliği

TÜİK enlfasyon hesaplamasında değişikliğe gidiyor

Türkiye Nadir Toprak Elementleri ile küresel oyuncu olabilir! Çin ve Brezilya'dan sonra küreselde ilk 3'e girecek

TÜİK, TÜFE temel yıl güncellemesi ve hesaplama sisteminde değişiklik yapacak

İtalya'da Sayıştay, hükümetin Messina Boğazı Köprüsü projesini durdurdu

Irak Ticaret Bakanı'ndan Türk şirketlerine ülkesinde yatırım çağrısı

Çanakkale'de "Eceabat Zeytinyağı Festivali ve Zeytin Hasat Şenliği" düzenlendi

THY, Bank of China'dan 5 yıl vadeli, 2,9 milyar yuan finansman sağladı

Hepsiburada "10. Efsane Kasım"da hanelere 10 milyar lira tasarruf imkanı sağlayacak

Kasım ayında ekonomiyi ne bekliyor? Bütçe Komisyonu, enflasyon, asgari ücret...

Uzman isimden altın açıklaması: 'Tahminimce 2026 yılının şampiyonu...'

Uğurcan'a Trabzonspor soruldu! İki kelimelik cevap verip ayrıldı

Almanya Başbakanı: Türkiye'yi AB'de görmek istiyoruz

Siyasetten çekilen Meral Akşener'in gündemi belli oldu

Pazartesi piyasalarda dananın kuyruğu kopacak

TFF Başkanı'ndan yeni açıklama: 'Bir daha dönemeyecekler'

Alkol alıp sızınca eski sevgilisinin tuzağına düştü

Euroleague'de çifte MVP

Çaykur Rizespor kupada rahat turladı

Beşiktaş'ta teknik direktör ayrılığı

Önce mağazalar boşaldı şimdi yiyecek içecek katları

Beşiktaş’a Rafa Silva müjdesi

Dev otomotiv fabrikasında üretim salı günü itibarıyla tamamen durdu

Gram altında ikinci dalga kapıda! 2026 yılında en çok hangisi kazandıracak?

Hollanda'nın ilk eşcinsel başbakanı adım adım geliyor

Ünlü türkücü böbrek nakli oldu

Fenomen Neslim Güngen davasında ‘90 bin liralık krem’ şoku!

CHP'li eski belediye başkanı tutuklandı

Avrupa Merkez Bankası faiz kararını açıkladı

İstikrarlı büyüme gelecek yıl yapısal reformlarla sağlanacak

İstanbul'a yeni metro hattı: Açılış tarihi belli oldu

Gram altında ikinci dalga kapıda! İslam Memiş geleceğin yatırımını açıkladı

Akaryakıt soruşturmasında 3 tutuklama

Hanelere 10 milyar TL tasarruf hedefi

Halkalı–İstanbul Havalimanı metrosunda sona doğru

Wikipedia kopyası mı, AI ansiklopedisi mi?

Turizmde 64 milyar dolar gelir beklentisi

TCMB 3. çeyrekte 7 ton altın aldı

Bankacılığın net kârı 669,7 milyar lira oldu

Akaryakıt devi resmen satıldı! Türkiye'deki 600 istasyonu devredecek

Tasarruf tedbirleri genişletiliyor: Varlık Yönetim Sistemi altyapısı kurulacak

Halkalı–İstanbul Havalimanı metrosunda sona doğru! Bakan Uraloğlu açıkladı: Yüzde 97 ilerleme kat ettik