İsrail’in işgal planı, Türkiye’nin diplomatik mücadelesinin haklılığını ortaya koydu: Türkiye haklı çıktı

AYDIN HASAN / ASENA YATAĞAN- Hamas, 7 Ekim 2023’te İsrail’e karşı Aksa Tufanı operasyonunu düzenledi. İsrail’in bu operasyona karşı yaptığı misilleme operasyonları, kısa bir zaman içinde sivillere yönelik şiddet ve bir soykırım harekatına dönüştü. İsrail’in kara harekatının yanı sıra hava operasyonları da ile Gazze şeridi bir harabeye dönüştü. Hayatını kaybedenlerin sayısı 61 bini aştı. Türkiye, 7 Ekim’in hemen sonrasında taraflara itidal çağrısında bulundu. Ancak İsrail’in saldırılarının sivilleri de hedef alarak şidditlenmesi üzerine Türkiye, 15 Ekim’den itibaren İsrail’in saldırıların karşı çıkan ve bunu engellemeye yönelik bir diplomatik çaba içine girdi. Yardım gönderildi Türkiye; 20 Ekim 2023’te ilk yardım malzemelerini Koca Yusuf uçağı ile Mısır’ın El Ariş Havalimanına gönderdi. Türkiye diplomasisini; Gazze’de ateşkesin sağlanması, insani yardımların ulaştırılması, sivillere yönelik devlet terörünün, ve halkın sürgün edilmesinin önlenmesi ve gerilimin diğer ülkelere yayılarak bölgesel bir çatışmaya dönüşmesinin engelenmesi üzerine oturttu. İki devletli çözüm için girişimlerini aktif olarak sürdüren Türk diplomasisi, bölgesel sahiplenme anlayışını da öne çıkardı. Türkiye, İsrail’in saldırılarının durmaması ve giderek katliamı aşarak bir soykırıma dönüşmesi üzerine tepkisini de artırdı. Büyükelçi Ankara’ya çağrıldı Dışişleri Bakanlığı, 4 Kasım’da Tel Aviv Büyükelçisi Şakir Özkan Torunlar’ı geri çağırdı. Dışişleri açıklamasında, “İsrail tarafının ateşkes çağrılarını kabul etmeyerek sivil halka yönelik saldırıları sürdürmesinden, kesintisiz ve sürekli insani yardım girişine izin vermemesinden dolayı Gazze’de yaşanan insani trajedi dikkate alınarak, Tel Aviv Büyükelçimiz Şakir Özkan Torunlar’ın istişarelerde bulunmak üzere Ankara’ya çağrılması kararlaştırılmıştır” ifadeleri kullanıldı. 10 Kasım’da İstanbul’da düzenlenen Büyük Filistin Mitingi ile Türk devletinin yanı sıra Türk halkının kitlesel tepkisi de dünyaya yansıtıldı. Türkiye, Aralık 2023’ten itibaren İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Ligi ile koordineli bir biçimde girişimleri öne çıkardı. Ticaret durduruldu 11 Kasım 2023’te Riyad’da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Arap Ligi Ortak Zirvesi’nde bir temas grubu kurulması kararlaştırılmıştı. Türkiye, kararın bu maddesinin metinde yer almasını özellikle savunmuştu. Türkiye, 7 Mayıs 2024 tarihinden itibaren ise İsrail ile ticareti durdurduğunu açıklamıştı. Ankara’dan BMGK’ya çağrı Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, “İsrail’in bölgedeki yayılmacı ve soykırımcı politikasının yeni bir aşamasını teşkil eden, Gazze’deki askeri harekatını genişletme yönündeki kararını en güçlü biçimde kınıyoruz” denildi. Açıklamada, şu ifadelere yer verildi: “İşgalci İsrail, savaş planlarını derhal durdurmalı, Gazze’de ateşkesi kabul etmeli ve iki devletli çözüm doğrultusunda müzakerelere başlamalıdır. Gazze’yi yaşanmaz hale getirmek suretiyle Filistinlileri kendi topraklarından zorla göç ettirmeyi amaçlayan bu kararın uygulanmasını önlemek üzere uluslararası toplumu sorumluluklarını yerine getirmeye ve BM Güvenlik Konseyi’ni İsrail’in uluslararası hukuka ve insani değerlere aykırı eylemlerini önleyecek bağlayıcı kararlar almaya çağırıyoruz.” Soykırım destekçisi korkusu sardı İsrail’in daha önce destek bulduğu bazı Avrupa başkentlerinde, kamuoyu baskısı ve siyasetçilerde ortaya çıkan ‘soykırım destekçisi’ endişesi nedeniyle hava değişmeye başladı. İsrail’in çocukları öldürmesi ve hastaneleri bombalamasına bile destek veren çoğu Avrupa ülkesinin tutumunda zaman içinde değişiklikler ortaya çıktı. ALMANYA: Almanya;7 Ekim’den sonra İsrail’e Gazze operasyonları nedeniyle tam ve koşulsuz destek vermişti. İsrail’in Gazze’yi işgal planını onaylamasıyla Almanya kamuoyunda hava değişti. Dönemin Alman Şansölyesi Scholz, “İsrail’in güvenliği Alman devlet politikasıdır” demişti. Almanya; Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki saldırısından 2025 Mayıs ortasına kadar geçen sürede İsrail’e 485 milyon euro değerinde askeri teçhizat ihracatını onayladı. Almanya, Gazze’nin işgaline yönelik kararın ardından silah ihracatını durdurma kararı aldı. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, “Gazze’de kullanılabilecek savaş araç ve gereçlerinin ihracatını derhal durdurduk. Bu şartlar altında Alman hükümeti Gazze Şeridi’nde kullanılabilecek hiçbir askeri teçhizatın ihracatına ikinci bir emre kadar izin vermeyecek” dedi. İNGİLTERE: İngiltere, 7 Ekim saldırısının ardından Tel Aviv’e destek vermiş Londra’da Parlamento ile hükümet binaları İsrail bayraklarıyla ışıklandırılmıştı. Ancak İngiltere’nin tutumu, İsrail’in katliamları nedeniyle değişmeye başladı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, “İsrail hükümetinin Gazze’deki saldırılarını daha da şiddetlendirme kararı yanlıştır. Bu eylem, yalnızca daha fazla kan gölü yaratacak” dedi. İngiltere, eylül ayındaki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Filistin devletini tanıyacağını açıklamıştı. FRANSA: Cumhurbaşkanı Macron, Ekim 2023’te İsrail’e dayanışma ziyaretinde bulundu. Ancak İsrail’in Gazze’deki soykırımı, Fransa’daki tutumu zaman içinde değiştirdi. Macron, 24 Temmuz’da eylül ayında yapılacak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantısında ülkesinin Filistin devletini resmen tanıyacağını açıkladı. BELÇİKA: Belçika Dışişleri Bakanı, İsrail’in Gazze’yi işgal etme planını gerekçe göstererek İsrail Büyükelçisi İdit Rosenzweig-Abu’yu Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı. Bakanlıktan yapılanaçıklamada, Belçika’nın bu kararın geri alınması için “şiddetle savunuculuk yapacağı” belirtildi. HOLLANDA: Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, “Netanyahu hükümetinin Gazze’deki İsrail operasyonlarını yoğunlaştırma kararı yanlış bir adım” dedi. İSVEÇ: İsveç Dışişleri Bakanı Maria Malmr Stenergard, İsrail’in Gazze topraklarını ilhak etme planının uluslararası hukuku ihlâl ettiğini ve büyük endişe kaynağı olduğunu söyledi. Avrupa Birliği: İsrail’in Gazze politikası, son bir yıl içinde AB içinde tartışmalara neden olmuştu. AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, İsrail’in Gazze’yi ele geçirme kararının “AB-İsrail ilişkileri açısından sonuçları olması gerektiğini” belirterek, bunun Konsey tarafından değerlendirileceğini ve İsrail hükümetini kararı yeniden değerlendirmeye çağırdığını söyledi. Yüzüne söylemişti Tel Aviv yönetiminin en sıkı savunucu olan Almanya, bugün İsrail’e Gazze’de kullanılabilecek silah satışını durdurdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kasım 2023’te Berlin’deki basın toplantısındaBaşbakan Scholz’a “Bizim İsrail’e borcumuz yok. Ama borçlu olanlar, rahat konuşamıyorlar” diyerek Almanya’nın tavrını eleştirmişti. Geri adım atmayan tek ülke Uzmanlar, Türkiye’nin Gazze diplomasisiyle ilgili Milliyet’e şu değerlendirmede bulundu: Emekli Büyükelçi Uluç Özülker: Türkiye, Gazze konusunda bugüne kadar geri adım atmadan, gerçekleri en basit şekliyle dile getirerek dünyaya aktaran ve bu doğrultuda diplomatik mücadele veren belki de tek ülke oldu. Gelinen noktada Türkiye’nin haklılığı bir kez daha ortaya çıktı. Avrupa cephesinde ise Fransa ve İngiltere gibi ülkeler harekete geçmeden önce daima endişeyle davrandı. Almanya, İkinci Dünya Savaşı’nda Yahudilere yapılan zulüm nedeniyle hâlâ “eziklik” hissi taşıyor ve bu yüzden İsrail’e topyekûn karşı çıkmıyor. Buna karşılık İspanya başta olmak üzere bazı Avrupa ülkeleri açıkça karşı çıkarak tutumlarını ortaya koydu Haklılığı ortaya çıktı Dumlupınar Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı Prof. Hüsamettin İnaç: Türkiye, 7 Ekim ve sonrasındaki süreçte Gazze konusunda, diplomatik mücadele veren ülkelerin başında geldi. İslam İşbirliği Teşkilatı’nı ve Arap Ligi’ni toplayarak ortak bir toplantı yapılmasını sağladı; İsrail’in hava sahasının ve kara sınırlarının kapatılması, ticaret ambargosu uygulanması ve diplomatik olarak dışlanması yönünde öneriler sundu. Kendini garantör ülkelerden biri olarak önermesi de bu çabanın parçasıydı. Ancak Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Mısır ve Ürdün gibi bölge ülkeler, bu adımları desteklemedi. Türkiye, İslam dünyasını Batı ile birlikte tek bir potada birleştirip somut ve etkili bir tepki oluşturamadı. Buna rağmen gelinen noktada Türkiye’nin haklılığı bir kez daha ortaya çıktı. Avrupa cephesinde ise 7 Ekim sonrasında Fransa ve İngiltere gibi ülkeler, saldırının ‘Batı dünyasına yönelik dini motifli bir terör eylemi’ olduğu yaklaşımıyla İsrail’e koşulsuz destek verdi. Siyasilerden tepki yağdı İsrail’in Gazze’yi işgaline yönelik karara, siyasiler tepkigösterdi. Karara tepkiler şöyle: Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş: Siyonist terör devleti İsrail’in sözde ‘Güvenlik Kabinesi’ tarafından onaylanan, Gazze’nin tamamını işgal etmeye yönelik kanlı plan, sadece uluslararası hukukun değil, insanlığın da açıkça ayaklar altına alındığını ilan eden karanlık bir adımdır. Soykırım ve savaş suçlusu İsrail hükümetinin bu kanlı planı asla kabul edilemez, dünya buna da sessiz kalmamalıdır. Bu hain planı en sert şekilde lanetliyor ve reddediyoruz. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz: Meselenin herhangi bir direniş örgütüne yönelik olmadığı, topyekûn Filistin halkını hedef aldığı açıktır. Dünya kamuoyunda İsrail’e karşı yükselen tepkiler, çeşitli ülkelerin aldığı kararlar umut vericidir. Bu lanetli politikaya karşı insanlık ittifakı vakit geçirmeden harekete geçmelidir. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran: İnsan hakları ihlalleri ve insani krizlerin daha da derinleşmesine yol açacak olan, İsrail’in Gazze’yi işgal kararını şiddetle kınıyoruz. İsrail’in planları, saldırıları; tüm insanlığı, barış ve istikrarı hedef almaktadır. İsrail’in işgalini kalıcılaştırması, uluslararası hukuk normlarına ve insani değerlere aykırıdır. AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik: Soykırımcı Netanyahu hükümetinin Gazze’yi işgal etme kararı lanetli bir karardır. Bu lanetli karar, insanlığı işgal etme girişimidir. Tüm dünya tek bir insanlık cephesi olarak bu Nazi işgaline karşı durmalıdır. -ANKARA Milliyet