Müttefikle yeni dönem

AYDIN HASAN - ASENA YATAĞAN / Ankara - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump’ın son telefon görüşmesi iki ülke arasındaki yeni döneme ilişkin dikkat çekici ip uçları veriyor. Görüşmenin uzunluğu kadar, taraflardan görüşmeye dair gelen mesajlar da kurulan sıcak diyaloğun iki ülkenin Ukrayna, Suriye ve Gazze gibi bölgesel konularda iş birliği yapabileceğine işaret ediyor. Uzmanlar, Ankara - Washington hattında yapılacak ziyaretler ile NATO müttefeki iki ülkenin ilişkilerinde yeni bir dönemin başlayabileceği görüşünü dile getiriyor. Beş konu gündemdi ABD Başkanı Trump’ın 20 Ocak’ta görevine başlamasının ardından iki lider arasındaki ikinci görüşme önceki gün gerçekleşti. Oldukça uzun sürdüğü belirtilen görüşmede savunma sanayi işbirliği, İran ile müzakere süreci, Rusya - Ukrayna Savaşı, Gazze’deki durum ve Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması ve yaptırımların hafifletilmesi olmak üzere beş temel konu başlığı değerlendirildi. Telefon görüşmesi, ABD’nin yeni büyükelçisi Thomas J.Barrack görevine başlamak üzere Ankara’ya doğru yoldayken gerçekleşmesi de dikkat çeken bir başka nokta oldu. Görüşmeden yansıyanlar arasında iki liderin yüz yüze görüşme için birbirlerine karşılıklı davet yaptıkları da yer aldı. Türkiye ile ABD arasındaki belli başlı sorun alanlarını; ABD’nin Suriye’nin kuzeyinde terör örgütü PKK’nın kolu olan SDG - YPG’ye desteği, FETÖ’nün himayesi, savunma sanayiine yönelik CAATSA yaptırımları, Türkiye’nin F-35 programından çıkartılması, Kıbrıs Rum yönetimine silah ambargosunun kaldırılması kararının uzatılması, Yunanistan ile kurulan askeri iş birliğinin ilerletilmesi gibi konular oluşturuyor. Uzmanlar, Erdoğan ile Trump arasındaki yakın diyaog ile iki ülke arasında dile getirilen lider düzeyindeki ziyaret trafiğinin iki ülke ilişkilerine muhtemel etkilerini Milliyet’e değerlendirdi. ‘F-35 meselesi çözülebilir’ Hasan Kalyoncu Üniversitesi Öğretim Üyesi ve SETA Kıdemli Araştırmacısı Doç. Dr. Murat Aslan: Trump açısından öncelikli konunun Rusya-Ukrayna savaşı olduğu ortaya çıktı. Burada Türkiye açısından da Gazze ve Suriye ön planda. İki taraf açısından eşit derecede önemli olan husus ise ikili ilişkilerin geliştirilmesi. Bunun bir çok boyutu var sadece savunma değil. Enerji ile ilgili hususta ABD bir yandan Türkiye’ye sıvılaştırılmış kaya gazı satmak istiyor. Bir taraftan da Türkiye’deki enerji kaynaklarının işletilmesinde iş birliği yapmak istiyor. Şöyle bir gerçek var, Türkiye şu an Kaan uçakları envantere girinceye kadar F-35’lere ihtiyaç duyuyor. Çünkü 5. nesil savaş uçağı ihtiyacı Türkiye’nin civarındaki gerginlikleri eğer dikkate alınırsa kaçırılmaz. Neden? İran’la İsrail arasındaki meselelere, terörle mücadeleyle ilgili Türkiye’nin gündemine bakarsanız, Türkiye’nin 5. nesil uçağı kısa vadede ihtiyaç var. Ve hali hazırda da ABD’de tutulan 6 tane uçağımız var. Dolayısıyla ilk etapta bu 6 uçağın Türkiye’ye getirilmesi, ikinci etapta geri kalan uçakların Türkiye’ye devri. Şu ana kadar Türkiye’nin programdan çıkarılmasıyla birlikte zincirinde Türk şirketlerinin yerini diğer firmalar dolduramadı. Bu nedenle program açısından bu olumlu bir gelişme olacaktır. Dolayısıyla bu üç aşamalı süreç gerçekleşecek Trump yönetiminde. Yunanistan ve İsrail’in özellikle karşı sesleri var. Ancak “Önce Amerika” sloganı nedeniyle Trump’ın Yunanlıların veya İsraillilerin ne istediği konusunda çok da gönüllü olduğunu düşünmüyorum. Bu nedenle altı uçağın alınması, diğer siparişlerin teslimi ve programa katılma gibi F-35 meselesi bence çözüme kavuşturulabilir. ‘Türkiye hariç herkese sataştı’ Emekli Büyükelçi Uluç Özülker: Trump’ın kendi prestiji yönünden en önemli konulardan bir tanesi Rusya ile Ukrayna arasındaki sorun. Rusya’yı bir noktada olabildiğince yola getirmek ve bir çözümü tetikleyebilmek ihtiyacı içinde. Onun için Türkiye’nin hem Putin’le hem de Zelenski’yle olan ilişkileri dikkate alındığında Trump’a, Türkiye yardımcı olabilir. Orta Doğu itibarıyla da ciddi sıkıntılar var. Hem Suriye’de son zamanlarda İsrail’in tutumundan tutun da İran meselesi gibi bunların hepsinin ayrı ayrı düşünülmesi lazım. Trump, bu konularda da aynı şekilde Türkiye’nin yerinin ve bunun çözümlenmesi hususundaki gayretlerinin onun için de yararlı olacağı düşüncesiyle hareket etmiştir diye düşünüyorum. Ciddi bir adım Trump’ın Cumhurbaşkanımıza ne kadar güvendiği ve ne kadar onu övdüğü hususunu da geri plana atmamak gerekiyor. Burada iki şey çok ön plana çıktı. Birincisi bugüne kadar dünyada Türkiye hariç herkese sataştı Trump. Cumhurbaş-kanımızı övdü, ona ihtiyaç olduğunu gösterici ve bu ilişkiyle sürdürme niyetini ortaya koyan bir tutum işine girdi. Bu karşılıklı ziyaretler ile başka bir boyuta daha taşınacaktır diye bekleniyor. Yapılmış olan görüşmenin bulunduğu tarafları bir şekilde birbirlerine daha da yakınlaştırma hususunda atılmış ciddi bir adımdır şeklinde görmek lazım. Nereye kadar gider? Kongre’yi ikna edebilir mi bizim F-35’ler vs. bunlar da gündemde. Oraya kadar gider mi? Orta Doğu konusunda daha değişik bir pozisyon alır mı? Bunları bekleyip görmek lazım. Şu anda dünya çapında baktığımızda güven duygusunun hangi derecede olduğunu dile getirdiği tek lider Cumhurbaşkanımız. Dolayısıyla yakın bir gelecekte bununla nasıl bir tezahürü olacak, bizden ne hangi konularda arabuluculuk veya meselenin çözümünde destekleyici bir rol beklediğini göreceğiz. ‘90 dakikalık görüşme derin bir mana taşıyor’ ANKASAM Başkanı Prof. Dr. Mehmet Seyfettin Erol: Türk-Amerikan ilişkileri Trump ile birlikte yeni bir döneme girmiş vaziyette. Trump, Türkiye ve ABD’yi Akdeniz, Kıbrıs ve Suriye dahil farklı bölgelerde karşı karşıya getirmeye çalışan bir takım plan, proje ve eylemlere karşı telefon diplomasisi üzerinden ‘Ankara ile daha güçlü bir işbirliğini hedefliyoruz’ şeklinde güçlü bir mesaj vermiş durumda. Dolayısıyla Washington-Ankara hattındaki bu telefon diplomasisi, zamanlaması itibarıyla Tel Aviv’e de bir uyarı niteliğinde kabul edilebilir. Trump, Netanyahu’ya ‘makul ol’ mesajını bir kez daha vermek zorunda kalmış görünmekte. 90 dakikalık görüşme, bu açıdan semboliğin ötesinde daha geniş ve derin bir mana taşımaktadır. Türkiye’ye ve Türk-Amerikan ilişkilerine yeni dönem boyutuyla verilen önemi ortaya koymaktadır. Trump, yeni dönemde Türkiye’den vazgeçmeyeceği mesajını vermiştir. Zira Trump, yeni dünya ve Türkiye gerçeğiyle birlikte, ABD gerçeğini de göz önünde tutan gerçekçi bir politika peşinde ve Türkiye olmaksızın başta Türk yakın çevresi olmak üzere, Doğu-Batı arasındaki merkez coğrafyada istediği sonucu elde edemeyeceğinin ve bunun çok maliyetli olacağının farkındadır. Özellikle krizlerin Ortadoğu’dan Güney Asya ve muhtemelen Orta Asya’ya doğru kaymaya başlayacağı bir dönemde, diğer aktörler gibi ABD açısından da Türkiye vazgeçilmez bir aktör konumunda. Türkiye’nin 5 Deniz Havzası’ndaki jeopolitik-jeostratejik-jeoekonomik pozisyonu ve sahip olduğu potansiyel, diğer aktörler gibi ABD’yi de hiç kuşkusuz daha gerçekçi bir tutum izlemeye zorlamaktadır. İsrail ve diğer aktörlerin, örneğin Yunanistan’ın çaresiz kaldığı durum da bu gerçeklikten kaynaklanmaktadır. İkili ilişkilerde Türkiye ABD’den daha somut adımlar beklemektedir. Yeni ilişki formülasyonu sürecinde buna engel oluşturan CAATSA yaptırımlarının kalkması ve F-35 süreçlerine dönüş bu açıdan büyük önem arz etmekte. Ankara ve Washington ziyaretleri ile birlikte bu sorunların da büyük ölçüde aşılacağı bir dönem zaten başlamış olacaktır. Görüşme dış basında büyük yankı uyandırdı Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump arasında gerçekleşen telefon görüşmesi çok sayıda ülkenin basın yayın organlarında da geniş yer aldı.Times Of İsrael,‘Trump ve Erdoğan arasındaki güçlü ilişki Türkiye ile anlaşmazlık yaşayan İsrail için hassas bir konu oldu’ değerlendirmesinde bulundu.Al Jazeera’nın haberinde, ‘Trump, Ukrayna’daki savaşı bitirmek için Ankara ile çalışmak istiyor’ ifadesine yer verildi. ABD merkezli Bloomberg, iki liderin pek çok konuda görüş birliğine varıldığını aktarırken, iki liderin karşılıklı ziyaret davetlerine dikkat çekti. Yunan Kathimerini gazetesi, ABD Başkanı’nın özellikle Ukrayna’daki çatışmaların durması için Türkiye ile ortak çalışma arzusunda olduğunu, görüşmenin “verimli ve olumlu” geçtiğini ifade etti.

Yorumlar

Son Dakika Haberleri

Havalar ısınınca risk artıyor, kabusu yaşamamak için bu önerileri dikkate alın!

Haberglobal

Araba alacaklar kredi arıyor, bankalar güncel verileri paylaşıyor! En ucuz taşıt kredisi hangi bankada? İşte güncel veriler

yaklaşık 2 saat önce

Trabzonspor Başkanı Ertuğrul Doğan'dan Osimhen açıklaması: Rakamlar da belliydi

Karar

Yorumlar

Son Dakika Haberleri

Havalar ısınınca risk artıyor, kabusu yaşamamak için bu önerileri dikkate alın!

Yol kenarındaki çöpleri toplarken kamyon çarpması sonucu can verdi

15 bin sözleşmeli öğretmen atamasıyla ilgili yeni gelişme

Virajı alamayan otomobil park halindeki araca çarptı: 4 kişi yaralandı

Uçaklarda tütün ürünleri kullanan yolcu sayısında artış yaşandı, ek tedbirler alındı

Şaşırtan liste: İstanbul'da en çok hangi ilden insan yaşıyor? İşte İstanbul'un en çok ve en az göç aldığı iller

Edebiyat teoricisi Süha Oğuzertem, cep telefonu patlaması sonucu vefat etti! Sevenleri yasa boğuldu

Galatasaray'a 98 milyon euroluk gol makinesi! Aslan bombayı patlatıyor

Minguzzi cinayetinde 2 şüpheliye tutuklama talebi

Hindistan ile Pakistan arasındaki savaş altındaki tüm dengeleri değiştirecek! Uzman ekonomist tarih vererek uyardı

İşverene soğuk duş, çalışana müjdeli haber! Yargıtay’dan emsal karar çıktı: Mesai kavramı güvence altına alındı

Gmail kullananlar dikkat! Google uyardı: Yapmayanlar için ek süre yarın son buluyor

Acil tıp teknisyeni Hatice Kuşdemir’in organları dört hastaya umut oldu

Fed'ten beklenen karar: Politika faizi sabit kaldı

Araba hayali kuranlar için kredi uyarısı! Geri ödeme planları yenilendi: Banka banka yeni tablo belirlendi

Her 3 kişiden 1'i fırsat bulursa İstanbul'u terk etmeye hazır! 23 Nisan'dan sonra ciddi oranda arttı

Bu tarifi denemeyen kalmasın: Milföy hamurundan pratik soğuk baklava! Deneyenler başka tatlı yapmıyor

Araba alacaklar kredi arıyor, bankalar güncel verileri paylaşıyor! En ucuz taşıt kredisi hangi bankada? İşte güncel veriler

Trabzonspor Başkanı Ertuğrul Doğan'dan Osimhen açıklaması: Rakamlar da belliydi

Denizi yok ama ihracatı çok! Bozkırdan Avrupa’ya uzanan lezzet yolculuğu: Yozgat’ın gümüşü Avrupa’da parlıyor

Pakistan Başbakanı Şerif’ten sert mesaj: Pakistan’ın cesur bir ulus olduğunu unuttular

15 bin öğretmen atamasında sözlü sınav adayları belli oldu

Trump’tan Hindistan-Pakistan çatışmaları ile ilgili çağrı: Savaşı durdurun, çözüm için hazırız

Bursa'da üretilen araçların yüzde 60'ı ihraç edildi! Türkiye'nin otomobil üretim üssü oldu

Boykot listesinin ilk sırasındaydı, sert düşüş yaşadı! Coca-Cola’nın zarar tablosu şok etti: Satış yok, borç çok

Sivas’ta kız öğrenciye şiddet görüntüleri sosyal medyada tepki toplamıştı: Valilik soruşturma başlattı

Şara, Macron ile görüştü

Ali Koç'tan Aziz Yıldırım'ın yakın dostuna çok sert açıklama! 'Yalan makinesini bozar'

Gülaylar Altın'ın sahibi iki kez ifade verdi

Kartalkaya Otel Yangını Araştırma Komisyonu, Bolu Belediye Başkanı ve yetkililerini dinledi

"Lvbel C5" lakaplı rapçinin adliyeye sevk edildiği anlara ait görüntüler ortaya çıktı

Çin Devlet Başkanı Xi, Rusya’da

Rümeysa Öztürk'ün Vermont'a nakledilmesine karar verildi

Sözleşmeli öğretmenlik sözlü sınavına alınacak adaylar açıklandı

Adana'da eski koca dehşeti! Alt geçitte tabancayla öldürdü

Aydın'da korkunç olay! Kız arkadaşının annesini bilezikleri için öldürdü! Sanığın ifadesi ortaya çıktı

TBMM'de komisyon Bolu Belediye Başkanı Özcan'ı dinledi: Sorumluluk sahamızda değil

Son dakika: Sözleşmeli öğretmen atamasında sözlü sınava girmeye hak kazananlar açıklandı

Kız öğrencilerin uyguladığı şiddet sosyal medyayı ayağa kaldırmıştı! Valilik'ten açıklama

Emine Erdoğan'dan Uluslararası İslam Sanatları Fuarı paylaşımı

SHGM uyarı yayınladı: Kara listeye alınabilirsiniz

Adana'da kadın cinayeti! Eski eşini yaya alt geçidinde canice katletti

Minguzzi cinayetinde 2 kişiye tutuklama talebi

Kız arkadaşının annesini bilezikleri için öldürdü: İfadesi ortaya çıktı

Hayvan hakları savunucuları oturma eylemi başlattı: AYM'nin ret kararını protestoya polis müdahalesi

Sokak röportajları mercek altında: "Cumhurbaşkanına hakaret" gerekçesiyle tutuklandı

Gazeteci Barış Pehlivan'a 1 yıl 3 ay hapis cezası

Rapçi 'Sansar Salvo' tahliye edildi

CHP'nin şoförüne 13 yıl hapis istemi

Gazze soykırımı ne okul ne hastane tanıyor!

Pegasus casus yazılımının üreticisi NSO Group, WhatsApp'a 167 milyon dolar ödeyecek

Tutuklu Esila Ayık’ın babasından Erdoğan’a çağrı

EMEP Genel Başkanı Seyit Aslan: AYM, ölüm fermanını savunamaz!

Filistinli gazeteci, kızının doğumundan saatler sonra İsrail saldırısında öldürüldü

Yeni Alman Bakan Wadephul, İsrail’e gidecek

CHP'nin mitingi öncesi bomba ihbarı iddası: "Rutin uygulama, ihbar bulunmuyor"

Fenerbahçe Başkanı Ali Koç'tan seçim ve Jose Mourinho açıklaması! Canlı yayında cevapladı

Galatasaray’dan sol beke 2002'li genç yıldız! Dursun Özbek Avusturya'dan özel jetiyle getirecek. Hayırlı uğurlu olsun

Erdoğan, Pakistan Başbakanı Şerif ile görüştü

Orada işçiye bayram erken geldi! Sözleşme imzalandı, %92 zam netleşti: En düşük işçi maaşı 58 Bin TL oldu