Orman yangınları neden arttı? Merak edilenleri uzmanlar açıkladı...

Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr –1917’de yeşil vatanı koruyacak adımların ilki Sakarya-Hendek'teki Çamdağ Mustafa Şeref Bey Ormanı’nda atılmıştı. Ormanların ne denli kıymetli olduğu bu yıllarda artık iyice anlaşılmış olacaktı ki 25 Ocak 1918’de uygulamaya giren planlar, Türkiye ve Avusturya’dan mühendisleri bir araya getirdi. Ormanlar korunmalı, canlılık sürmeliydi. Binlerce türe yuva olan yeşil vatan, aynı zamanda geleceğe açılan bir kapıydı. Öyle ki savaş durumlarında stratejik üstünlük bile sağlayan orman varlığı, I. Dünya Savaş’ında önemli rol oynamıştı. İnsanların sığınabileceği yerler olan ormanlar, özellikle savaş zamanlarında askerî ihtiyaçların giderilmesi açısından da son derece önemliydi. O günlerden bugüne, yangın ve insan kaynaklı hasardan korunması için pek çok kanun çıkarıldı. Orman Kanunları netti: Orman, orman olarak kalacak, yeri başka hiçbir şeyle dolmayacaktı! Ancak ne yazık ki her geçen yaz, orman yangınlarının alevini körüklüyordu sanki. Her yıl bir öncekinden daha fazla orman yangını mı oluyordu gerçekten? Peki ama gerçek buysa sebebi neydi? En kolay yanan ağaçlardan biri olan çam yerine başka ağaç dikilemez miydi? En önemli sorulardan biri de yangına müdahale için havadan ve karadan yapılan müdahale gerçekten yeterli ve etkili miydi? Emekli Orman Yüksek Mühendisi Ufuk Pekmertol ve Emekli Nazilli Orman İşletme Müdürü Necdet Demirsu, yangınla mücadeleyi her yönüyle Milliyet.com.tr’ye anlattı. YANGINLARIN ARTMASININ SEBEBİ! ‘KARA’ REKORUN KAYNAĞI İNSAN Orman yangınlarının doğal ve beşeri sebepleri arasında pek madde sayılabilir. Ancak doğal sebepleri oluşturan tek madde, yangınların yüzde 11’inin kaynağı olan yıldırımlar. Ülkemizde günlerdir mücadele edilen orman yangınları içinse kaynak belli.Yangınlar insan kaynaklı ve en ufak bir kıvılcım rüzgâr ve sıcakların etkisiyle yangına dönüşüyor. Üstelik Ufuk Pekmertol’a göre 1 derecelik sıcaklık farkı bile bazen çok ciddi sonuçlar doğurabilir. Pekmertol özellikle, “Orman köylerini tanımlarız. Bu sınırlar içerisinde oturan köydeki belirli yaşlar arasındaki her vatandaş, yangın mükellefliğini kabul etmiştir. Yangına gitmek zorundadır. Bu insanlar orayı en iyi bilenler olduğu için, onların işçiliğiyle benim de katıldığım büyük yangınlar 2-3 gün sürmüştür. Bu sayede yangınlar daha uzun sürmezdi. Avrupa'da ve dünya çapında çok çok iyi bir yerdeydik” sözleriyle orman köylülerinin varlığının ne kadar değerli olduğunu vurguladı. Köyde kente göç geride ormanı ve yangını bilmeyen toplumlar bırakmıştı. Çiçekler artık kendi toprağında değildi ve ciğerlerimizi yakan sonuçlar kaçınılmazdı. Alıntı Metni ‘Abdi gerçeklerle yüzleştirilmiş' Ancak yangınların bir sebebi de küresel ısınma ve kritik 2 derecelik farkta saklı. Necdet Demirsu nem oranının değişmesinin yangın riskini ne derece etkilediğini şu sözlerle anlattı: “Yangınların direkt sebebi olmamakla beraber küresel iklim değişikliği orman yangınlarını, kırsal alan yangınlarını, yerleşim yerlerindeki tehlikeleri artırıcı bir unsur olarak önümüze çıkıyor. Bugünlerde yaşadığımız zaten bu. Çünkü aşırı bir kuraklık var. Özellikle mevsimsel olarak bu yıl öyle. Kışın yeterli yağış alınmadı. Baharda yeterli yağış alınmadı ve yaz hem kurak hem rüzgârlı geçiyor. Bunların hepsi orman yangınları, kırsal alan yangınları, yerleşim yangınları için olumsuz faktörlerdir. Küresel ısınma 2 derece arttıktan sonra orman yangını sayılarında rekorlar kırmaya başladık. Mesela 2024 yılında 3 bin 797 yangın çıkmıştı. Hâlbuki son 10 yılda 2 bin 475 ortalaması var. Bir anda 3 bin 797 olması önemli bir detay. Bu sene de rekora gidecek gibi. Orman yangınlarında büyük artış var. Küresel ısınmadaki 2 derece iklimlerdeki yağış rejimi üzerindeki etkileri değiştirdi. Rüzgârlı havaların kurutma etkisi var. Sıcaklık tek başına yeterli değil. Durgun bir havada 36 derece çok bir şey ifade etmez. Ancak rutubet yüzde 30'un altına düştüğü zaman ağaçların, otların, çalıların velhasıl yanıcı maddenin tutuşma sıcaklığı düşer. Rutubetli bir havada yüzde 50 ila 60 nem olan bir havada 350-400 derecede tutuşacak bir materyal, yüzde 30'un altına düştüğü zaman 250 derecede tutuşur.” ORMANLARIN ORMAN KALMASI İÇİN ÇAM! ‘YANSA DA YAŞAR’ Orman yangınları ağaçları, bitkileri ve binlerce hayvanı yok ediyordu. Alevlerin yükseldiği her noktada ‘ciğerlerimiz’ yanıyordu. Özellikle dikkat çeken detaylar arasında ise yangınla gündeme gelen pek çok noktadaki ağaçların ‘çam’ türleri olmasıydı. Çam daha hızlı yanıyorsa neden yerine başka ağaç dikilmiyordu? Tam da bu noktada ormanların orman kalmasını sağlamak vazifesi ortaya çıkıyordu. Çünkü Ufuk Pekmertol’a göre, “Tarım ve ormancılık birbirinden farklı alanlar. Meyve ağaçlarıyla donatılan noktalar, artık birer tarım arazisi standardına sahip olur ve bu da bölgenin yerleşime ve imara açılması demek. Bu nedenle orman, orman örtüsüne uygun ağaçlar ve bölgenin doğal türlerine dikkat ederek korunmalı ve canlandırılmalı.” Peki çam türleri neden bu kadar hızlı yazıyor ve onların yerini tutacak, alevlere daha dayanıklı ağaçlar neden dikilmiyor? Bu sorunun cevabını da yansa bile kökleri ve tohumları sağlıklı kalan çamların yeniden hayata tutunacak kadar güçlü olmasında aramak gerek. Çam kökleri kayaları bile delen asidik salgılarıyla en zorlu kaya coğrafyalarını yeşerten ormanları oluşturuyor. SON DAKİKA! Rusya'da 8.8 büyüklüğünde deprem! Tsunami alarmı verildi Necdet Demirsu, çamların kendilerini korumak için salgıladıkları reçinenin yangın esnasında yanıcı etkisiyşe ağaçların yanmasını hızlandırdığını anlattı. Demirsu’ya göre bu reçine, ağacı içten içe çürüten böceklere karşı bir savunma mekanizması sunarken, yanmayı hızlandıran bir etki de gösteriyor. Ancak böcekler de yangın kadar tehlikeli. Necdet Demirsu meyve ağaçları, zeytinlikler ve ormanların birbirinden farkını da şöyle anlattı: “Ormancılık meyve ağaçlarına bakmak değildir. Orman sahası farklıdır. Orman bir ekosistem kurar. Burada yaban hayatı gelişir, toprak erozyonu önlenir, tarımın da sigortasıdır, selleri engeller. Yani çok yönlü faydaları vardır. En büyük faydası karbon yutağıdır. Nedir karbon yutağı? Şehirlerimizin içinden geçen arabalar karbondioksit, karbonmonoksit salıyor. Karbondioksiti fotosentezle dönüştüren ne? Ormanlar. Meyve ağacı bunu yapmaz. Meyve acının öyle bir özelliği yok. Meyve acısı erozyonu da engellemez. Çünkü ormanların kurulduğı yerler, eğimli arazilerdir. Orman ağaçları toprağı ıslah eder. Kökleriyle tutar. Yani toprakların yıkanmasını, açılmasını engeller. Meyve ağacı yaptığınız zaman içme suyu bulabilir misiniz orada? Bulamazsınız. Sağlıklı sular ormanlardan geliyor. Aslında dünyayı temizleyen süzgeçler, temizleyen yerlerdir orman ağaçları. Bunlar çok basit söylemler. Kimisi zeytinlik yapılsın diyor, kimisi meyvelik yapılsın diyor. Bunlar asla olmayacak şeyler. Çünkü ekosistemi kuramazsınız.” 'UÇAKLAR GELİR GİDER, ŞERİT AÇMAK ÇOK ÖNEMLİ' Pek çok orman işçisi, günlerdir Türkiye'nin pek çok noktasında çıkan yangınları söndürmek için gece gündüz demeden canları pahasına çalışıyor. Havadan ve karadan müdahalelerle alevlerin söndürülmesi ve yeşil vatanın korunması sağlanıyor. Ancak pek çok noktadaki yangınlarla gündeme gelen uçak ve helikopterlerin varlığı ve etkisi tam olarak anlaşılmadı. Uçak ve helikopterler, havadan yangının üzerine su atsalar da, asıl iş yer ekiplerindeydi. Necdet Demirsu’ya göre, hava araçlarının sağladığı önemli 2 imkân var. Bunların ilki, yangının neredeyse içinde çalışan yer ekiplerini alevlerden korumak ve ikincisi ise uzun boylu ağaçların uzun boylu ateşlerinin yüksekliğini yere yaklaştırmak. Ayrıca Orman yangınlarında hayati rol oynayan orman işletmelerinin arazözlerine su desteği veren itfaiyeler de yangında önemli birer destekçi. Çünkü su desteğinin kesilmemesi yangının büyümemesi için en önemli etkenlerden. Peki ama hava araçları yangında ne derece etkiliydi ve en önemli rol onlarda değilse alevler nasıl söndürülüyordu? Alıntı Metni Victor Osimhen Galatasaray için İstanbul'a geliyor! Gece yarısı paylaşım Asıl mücadele yangından önce

Yorumlar

Son Dakika Haberleri

Aydın'da feci ölüm: Tamir için çıktığı çatıdan düşerek öldü

Haberglobal

Yorumlar

Benzer Haberler

Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı'dan önemli açıklamalar! 69 orman yangınından 67'si kontrol altında

Çankırı'da orman yangını kontrol altına alındı: 18,8 hektar alanın zarar gördü

Orman yangını 5’inci gününde kontrol altına alınmıştı: Bursa Harmancık'ta alevler yeniden yükseldi

Aydın Efeler’de orman yangını: Tarım arazisinde çıkan yangın, ormana sıçradı

Bakan Yumaklı duyurdu! Bursa'daki orman yangını kontrol altına alındı

Aydın'ın Köşk ilçesinde orman dışı alanda başlayan yangın kontrol altına alındı

Aydın'daki orman yangını kontrol altına alındı

Çankırı Valiliğinden Yapraklı'daki orman yangınına ilişkin açıklama

Bursa Harmancık'taki orman yangını 5’inci gününde kontrol altına alındı

Orman yangınlarına ilişkin 39 kişi tutuklandı, 168 kişi gözaltında

Şırnak’ta güvenlik gerekçesiyle orman tahribatı: “Ağaç kesimleri durdurulsun”

Yılın ilk 7 ayında 4 bin 426 orman yangın çıktı: Yaklaşık 50 bin hektar alan küle döndü

Aydın'daki yangın ormana sıçradı

CHP'den orman yangınlarına ilişkin açıklama: Köyler savunmasız, hat bakımları yetersiz

Bursa'daki orman yangınında son durum: Harmancık'ta alevler yeniden canlandı

Orman yangınları soruşturması: 39 şüpheli tutuklandı

Çankırı-Kastamonu sınırındaki orman yangınının çıkış anı böyle görüntülendi

Elazığ’da tepki çeken ağaç kıyımı: Orman Müdürlüğü lojman için yeşil alanı katletti

Orman yangınlarında 66'sı konut 132 bağımsız birimin yıkık veya ağır hasarlı olduğu tespit edildi

Bursa'nın Orhaneli-Harmancık hattındaki orman yangını 5. gününde

Son Dakika Haberleri

Aydın'da feci ölüm: Tamir için çıktığı çatıdan düşerek öldü

FETÖ üyesi şahıs jandarma ekipleri tarafından yakalandı

Aksaray'da asılsız yılan ihbarı yapan şahsa ceza

Azerbaycan Cumhurbaşkanı Müşaviri Hikmet Hacıyev: “Kara mayınları hem insanlar hem hayvanlar için süregelen bir tehlike”

Kayseri'de 450 kiloluk kaçak tütün ele geçirildi

ABD'den İran'a geniş çaplı yaptırım kararı!

"Müziğin sesini kısın" diyen emekli polis memuruna dehşeti yaşattılar

Beyoğlu'nda eğlence mekanı çatısında korkutan yangın

KESK Samsun Şubeler Platformu​​​​​​​: “Ormanlarla birlikte geleceğimiz de yanıyor”

Van’da kayyımın işten çıkardığı 223 belediye işçisi için yürüyüş

MGK ardından 6 maddelik bildiri yayımlandı

Ankara Mamak'ta çıkan yangında 8 gecekondu kullanılamaz hale geldi

EMEP Genel Başkanı Seyit Aslan: OMSA Metal işçilerinin yanındayız

Şanlıurfa Tabip Odası: Çalışırken yaralanmak, ölmek istemiyoruz

Osimhen'in uçuşunu 2,1 milyon kişi takip etti

Ankara Barosu, 19 Mart eylemlerine ilişkin raporunu açıkladı

CHP’nin "Millet İradesine Sahip Çıkıyor" mitingi Şile'de

Urfa’da başhekim yardımcısına ve güvenlik görevlisine saldırı

Bursa Harmancık-Orhaneli yangını kontrol altına alındı

İsrail'in Gazze'ye saldırıları sürüyor: En az 8 Filistinli hayatını kaybetti

Skriniar başarısı!

Gazze’de açlık uzaydan görülüyor

“İktidarın İmamoğlu’na odaklanma sorunu”nun yol açtığı sorunlar

AK Parti’nin çıraklık ve şahlanış dönemine ait iki profesörün hikayesi…

Barış süreci ve orman yangınları

Almanya değil de Almancılar bizi kıskanıyormuş

Affetme

Meclis komisyonu da tamam; ya son kare?

Kendisini eleştirtmeyen devletin içe çöküşü

Boş gezen ve kalfası

Gazze için ses çıkarıyoruz ya

Memleket yangın yeri

Çöp kokusuna pratik çözüm! Sadece 1 tane acı biberiniz varsa çözüm basit

‘Venedik Taciri’nin Semitik Shylock’u ve İsrail’in Siyonist Netanyahu’su

Osimhen'in bonservisinin 2,5 milyon eurosu Fenerbahçeli futbol yorumcusundan! "Verdiğim sözü tutacağım"

Arnavutköy'de kan donduran olay! Eski çalışan fabrika bastı: 1 ölü

Sınır kapıları için geri sayım: Mecburi hale geliyor! Dijitalleşme adı altında fişlenme kaygısı

Fenerbahçe, Lazio’yu tek golle geçti: Sarı-lacivertliler, Feyenoord maçı öncesi son sınavından galip ayrıldı

Trump, Fed Başkanı'na böyle akıl verdi: Faizi indir, enflasyon olursa tekrar artırırız

Katil çok yakını çıktı! Kümeste yakalandı

'Evde yılan var' dedi ekipleri alarma geçirdi! Ceza yiyip karakola götürüldü

Sıcaklıklar rekor kırmaya devam ediyor! Termometreler 48 dereceyi gösterdi

Eski çalışan fabrikayı silahla bastı! 1 kişi hayatını kaybetti

Sabancı'nın RES için patlattığı dinamitler köyün su kaynağını kuruttu

Mertens'ten Gazze için çağrı: Gazze, İsrail tarafından açlığa mahkum ediliyor bir şeyler yap

Gazeteci Ercüment Akdeniz’in ilk duruşması yarın görülecek

Yataş'ta işçiler yüzde 40 zam talebiyle iş bıraktı

Şiddet uygulayan gardiyan mahpustan şikayetçi oldu

Aydın Karacasu'da iş cinayeti: 22 yaşındaki işçi Mehmet Tüfek traktör kazasında hayatını kaybetti

İmamoğlu'nun diplomasının iptali: Yürütmeyi durdurma talebi reddedildi

Mersin’de kaymakam oğlunun şiddeti Meclis gündeminde

Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı: Yangınlarda 10 bin futbol sahası alanı kaybedildi

Bakan Işıkhan’dan Türk-İş Başkanı Atalay’a yanıt: ‘Verdiğimiz teklifi farklı noktalara çektiler’

Bindik Bir Alamete | Gazze'de soykırım, Suriye'de pazarlıklar

EMEP: Komisyonu kalıcı barış için bir mücadele alanı olarak değerlendireceğiz

GAHİB MTAL’de 40 milyon TL’lik usulsüzlük iddiası: Faturalar, müdür değişiklikleri ve kayıp kamusal kaynaklar

Diyarbakır’da kolonu çatlayan bina tahliye edildi

KESK Samsun Şubeler Platformu: “Ormanlarla birlikte geleceğimiz de yanıyor”