Keniaanse intellectueel en schrijver Ngugi wa Thiong'o (87) overleden

De Keniaanse schrijver, academicus en activist Ngugi wa Thiong'o is op 87-jarige leeftijd overleden. Hij wordt gezien als een van de belangrijkste intellectuelen van Oost-Afrika. De schrijver werd in 1938 als James Ngugi geboren in een kleine plaats in het zuiden van Kenia, toen nog een Britse kolonie. Zijn familieleden werden gedwongen in interneringskampen te wonen tijdens de Mau Mau-opstand, het verzet tegen de Britse overheersing. Twee van zijn broers kwamen bij die opstand om het leven. Ngugi ging Engels studeren aan de prestigieuze Makerere Universiteit in de Oegandese hoofdstad Kampala. Daar bezocht hij in 1962 de Afrikaanse schrijversconferentie, waar zijn eerste toneelstuk De zwarte kluizenaar in première ging. Het stuk vertelt het verhaal van een jongen die als eerste van zijn stam gaat studeren. Zijn debuutroman Weep not, child uit 1964 was het eerste werk van een schrijver uit Oost-Afrika dat in het Engels verscheen. Het verhaal gaat over de liefde tussen een christen en een niet-christen in de tijd van de Mau Mau-opstand. Keniaanse onafhankelijkheid In 1967 verscheen zijn boek Slechts een korrel graan, over de Keniaanse onafhankelijkheidsstrijd. Tien jaar later werd de schrijver marxist en veranderde hij zijn naam naar Ngugi wa Thiong'o omdat hij niets meer te maken wilde hebben met koloniale invloeden. Ook besloot hij het Engels te verruilen voor zijn moedertaal Gikuyu. Waar hij voorheen vooral kritisch schreef over de Britse koloniale overheersing, richtte hij zich in Petals of Blood uit 1977 op de inmiddels onafhankelijke Keniaanse staat. In datzelfde jaar verscheen het toneelstuk Ik zal trouwen als ik dat wil. De toenmalige regering van president Kenyatta nam aanstoot aan zowel het boek als het theaterstuk en besloot Ngugi zonder proces gevangen te zetten in een zwaarbewaakte gevangenis. Tijdens zijn celstraf schreef hij zijn eerste roman in zijn moedertaal. Volgens de BBC schreef hij dit boek op toiletpapier omdat hij niets anders had. Ballingschap en ziekte Toen president Kenyatta niet meer aan de macht was, werd Ngugi vrijgelaten. Enkele jaren later betichtte hij bij een boeklancering in Londen de Keniaanse dictator Daniel arap Moi van een moordcomplot tegen hem. Uit voorzorg keerde hij daarom 22 jaar lang niet terug naar zijn thuisland. Hij woonde in ballingschap in het Verenigd Koninkrijk en in de VS. Toen dictator Moi in 2002 was afgetreden, keerde Ngugi terug naar Kenia. Hij werd er door duizenden als held ontvangen, maar enkele dagen daarna drongen criminelen zijn huis binnen. Ngugi werd mishandeld, er werden waardevolle bezittingen gestolen en zijn vrouw werd verkracht. Volgens Ngugi was deze mishandeling "politiek gemotiveerd". In 1995 werd bij Ngugi prostaatkanker vastgesteld. Artsen zeiden dat hij nog maar enkele maanden te leven zou hebben, maar hij herstelde toch. De afgelopen jaren ging zijn gezondheid weer achteruit: in 2019 kreeg hij een drievoudige bypassoperatie en had hij last van nierfalen. Hij overleed gisteren in de Verenigde Staten.