Met 'voto nulo' wil Boliviaanse oud-president stempel drukken op verkiezingen

Als de inwoners van Bolivia morgen naar de stembus gaan, staat de naam van de waarschijnlijk bekendste politicus van het land niet op het stembiljet: die van oud-president Evo Morales. Hij houdt zich sinds een paar jaar schuil in de Chapare, een tropische streek in centraal-Bolivia, omringd door zijn medestanders, in een geïmproviseerde vesting. Hier begon hij ooit als cocaboer, werd vakbondsleider en schopte het tot de eerste inheemse president van Bolivia. Maar politiek gezien is zijn rol uitgespeeld. Het hooggerechtshof stak een stokje voor nieuwe verkiezingsdeelname omdat hij al drie termijnen (2006-2019) president is geweest. Maar Morales legt zich daar niet bij neer. Zijn aanhangers, die het afgelopen jaar regelmatig demonstreerden en wegen blokkeerden, hebben een fort gebouwd van hout en palmbladeren waar ze met honderden mensen 24 uur per dag marcheren en de wacht houden. Allemaal om hun leider te beschermen. Aanslag en zware verdenking "We doen dat volgens onze cultuur en traditie met speren en schilden", zegt aanhanger Michael Rojas. "We weten dat er mensen zijn die onze broeder Evo Morales willen vermoorden." Hij verwijst naar een vermeende aanslag vorig jaar oktober. Op beelden is te zien hoe schoten klinken, een autoraam barst en Morales in een auto dekking zoekt. Hij raakte niet gewond. "Dagenlang circuleerden er drie, vier keer per dag drones boven mijn huis. Terwijl ik hier binnen met 1500 medestanders zat", zegt Morales tegen de NOS, vanuit zijn kantoor in de bewaakte vesting. Er speelt nog een andere zaak. Justitie wil Morales vervolgen voor verkrachting van een minderjarig meisje dat hij zwanger zou hebben gemaakt. De oud-president ontkent dit in alle toonaarden. "Een politieke zaak om mij kapot te maken", meent hij. Ondertussen richt Morales zich vooral op zijn eigen strategie, in de hoop om toch zijn stempel te kunnen drukken op de verkiezingen en zijn invloed en macht te doen gelden. Hij heeft zijn aanhangers opgeroepen om zondag een ongeldige stem uit te brengen. Voto nulo, de ongeldige stem Morales organiseert dagelijks campagnebijeenkomsten in de streek, hij opent campagnehuizen en deelt flyers uit. Dit alles om de zogeheten voto nulo te promoten, de ongeldige stem. Volgens Morales kan hij zo verkiezingen beïnvloeden. De presidentskandidaten die wel meedoen staan op een lijst en Morales laat bij een van de campagnebijeenkomsten zien hoe kiezers er in het stemhokje een streep doorheen moeten halen om hun stem ongeldig te maken. Uit peilingen blijkt dat voor het eerst in twintig jaar de linkse MAS-regering (Movimiento al Socialismo), waarvan Morales jarenlang het boegbeeld was, fors daalt en nog maar op een paar procent van de stemmen kan rekenen. De centrumrechtse oppositiepartijen kunnen daarentegen winst boeken, zij staan in peilingen rond de 20 procent. Een fors deel van de Bolivianen noemt zich een paar dagen voor de verkiezingen nog een zwevende kiezer. "Stel dat 25 procent van de mensen een ongeldige stem uitbrengt, dan zou het kunnen dat de mensen eisen dat de verkiezingen ongeldig worden verklaard. Kun je dan nog wel spreken over verkiezingen?", zegt Morales met een glimlach in zijn kantoor. Grootste kanshebbers Volgens peilingen kunnen twee oppositiepartijen allebei rekenen op zo'n 20 procent van de stemmen. Het zijn de centrumrechtse Unidad van presidentskandidaat Samuel Doria Medina, een steenrijke zakenman die groot werd in de cementhandel, hotels en restaurants bezit en het hoogste gebouw van Bolivia bouwde. Bij de andere centrumrechtse partij die er goed voorstaat, Alianza Libre, staat oud-president Jorge 'Tuto' Quiroga op het stembiljet. De kans is klein dat een van de kandidaten al de vereiste meerderheid van de stemmen binnenhaalt deze eerste ronde. De beslissende, tweede ronde is op 19 oktober. In de Chapare wordt er volop gehoor gegeven aan Morales' oproep. Ook op de lokale cocamarkt, waar cocabladeren worden gekocht voor traditioneel medicinaal gebruik en thee. "Er is niemand die ons arme mensen vertegenwoordigt bij deze verkiezingen", zegt marktverkoopster Isabel Camacho stellig. "De enige die dat altijd heeft gedaan is Evo. We willen hem als president. Daarom ga ik voto nulo stemmen." 'Oppositie profiteert juist' Maar volgens politicoloog Lily Peñaranda misleidt Morales zijn aanhangers. Het zijn juist de partijen die in de peilingen voorop lopen die zullen profiteren van de ongeldige en blanco stemmen. Hoewel de politicoloog twijfelt aan de peilingen, omdat die er vaker naast zaten, verwacht ze wel winst voor de oppositie. "Er is een enorme economische crisis. Veel kiezers zullen op de oppositie stemmen en niet opnieuw op de socialistische regering. De kans dat de oppositie scoort is dus groot, dus zullen ze ook profiteren van de ongeldige stemmen." Daarbij is het ook de vraag hoe eerlijk tellingen zullen verlopen. De herinnering aan 2019, toen Morales vermeende verkiezingsfraude pleegde, op de vlucht sloeg en een jaar in het buitenland in ballingschap zat, ligt nog vers in het geheugen bij de Bolivianen. De economische crisis is ook goed voelbaar in de Chapare, waar lange rijen vrachtwagens en auto's langs de weg staan voor de tankstations. Dat er in het land dat jarenlang gas exporteerde nu een brandstofschaarste is, is veelzeggend. "Er zijn geen nieuwe vondsten gedaan, er is niet geïnvesteerd. We exporteerden gas, maar doordat dit stilligt zijn er tekorten aan dollars in het land", zegt politicoloog Peñaranda. "Wie er straks ook aan de macht komt, het zal moeilijk worden om uit deze crisis te komen."

Reacties

Laatste nieuws

LIVE Eredivisie: FC Groningen in blessuretijd op voorsprong tegen Heerenveen

De Telegraaf

Live - Coalitie van Bereidwilligen komt morgen samen • ‘Europese regeringsleiders welkom als Zelensky het Witte Huis bezoekt’

ongeveer 4 uur geleden

‘Met de achteruitgang van mijn lichaam kan ik beter om dan toen ik 40 was’: 60-plussers over ouder worden

De Morgen

Reacties

Laatste nieuws

LIVE Eredivisie: FC Groningen in blessuretijd op voorsprong tegen Heerenveen

Duitsers halen in EK-finale alle trucs uit de kast: Oranje-keeper Meijer voor dichte deur

Geen feeststemming bij Feyenoord na zege op Excelsior: 'Zijn goed weggekomen'

Zeker 27 mensen, waaronder een boswachter, aangehouden om veroorzaken bosbranden in Spanje

Na tachtig jaar is het tijd te erkennen: Soekarno was een groot vrijheidsstrijder

Live - Kneecap maakt groot Palestinastatement: ‘Netanyahu is een oorlogsmisdadiger’ • Joost Klein stelt teleur

Feyenoord-trainer Robin van Persie baalt ondanks zege: ’Ik kan niet tevreden zijn’

LIVE | Boswachter bekent aansteken Spaanse bosbrand; ook minimaal 26 anderen aangehouden

Wat een start! NEC haalt voor de tweede keer dit seizoen hard uit in Eredivisie

Boek na 82 jaar teruggebracht bij bibliotheek: ’Mijn oma kan er niet meer voor betalen’

LIVE Eredivisie: Groningen weer naast Heerenveen na enorme zeperd Andries Noppert

Frenkie de Jong begint met FC Barcelona met overtuigende zege tegen Mallorca dat rood aanloopt

Boze FIFA-baas Gianni Infantino spreekt bewondering uit voor racisme-slachtoffer Antoine Semenyo

Live Eredivisie | Noppert blundert in derby, NEC wint ruim van tiental Heracles

Hockeyers onderuit in EK-finale: 'Hebben beste wedstrijd van toernooi gespeeld'

Frenkie de Jong wint verhitte seizoensopener met Barça tegen negental Mallorca

NEC houdt maximale score in Eredivisie door uitzege op tiental Heracles

Quentin Tarantino schrapte tiende film omdat het te veel leek op voorganger

Overzicht | Poetin wil de Donbas hebben, Europese leiders welkom in VS

Feyenoord herpakt zich na Europese dreun met moeizame zege bij Excelsior

‘Paus nodigde strijdende partijen uit om in Rome te komen praten’: nog niemand gaf aan die oproep gehoor

Vondst van schedel in de bosjes zorgde voor verbazing: politie licht nu tipje van de sluier op

Zeker zeventien mensen omgekomen bij bombardement RSF in Darfur

Tweejarige gered uit vijver recreatiedomein De Ster: omstaander grijpt op tijd in

Cadeautje voor ‘Poo-tihn’ en chic driegangenmenu: Amerikanen lieten per ongeluk documenten achter in printer van hotel

Trump steunt voorstel van Moskou om Donbas helemaal in te nemen

Trump “geneigd” om voorstel te steunen dat Donetskbekken aan Rusland geeft

Kat na negen jaar weer herenigd met baasjes: 'Moesten allebei huilen'

Met 'voto nulo' wil Boliviaanse oud-president stempel drukken op verkiezingen

Live - The Last Dinner Party kwam, zag en overwon ★★★★☆ • Kneecap maakt groot Palestinastatement

Live - Coalitie van Bereidwilligen komt morgen samen • ‘Europese regeringsleiders welkom als Zelensky het Witte Huis bezoekt’

‘Met de achteruitgang van mijn lichaam kan ik beter om dan toen ik 40 was’: 60-plussers over ouder worden

‘Het lijkt erop dat Trump zijn interesse in het beëindigen van de oorlog verliest’

LIVE Eredivisie: Feyenoord rekent moeizaam af met Excelsior

LIVE Eredivisie: FC Groningen - Heerenveen uitgesteld door enorme hoeveelheid vuurwerk

Nederlandse hockeymannen grijpen naast Europese titel: Duitsland te sterk na shoot-outs

Droomdebuut Tijjani Reijnders (27) in Premier League: Nederlander scoort en geeft assist bij zege Manchester City

Feyenoord moet knokken, maar boekt wel zege bij Excelsior

LIVE | ’Voorbereidende documenten van overleg Poetin en Trump gevonden in printer van hotel’

Live hockey | Reacties na verlies Nederland in EK-finale tegen Duitsland

Reijnders scoort en geeft assist bij Premier League-debuut voor winnend City

Twee bestuurders vechten tijdens file verkeersruzie uit op de A16 bij Breda

Spanje zet zich schrap voor nog meer bosbranden, Portugal vraagt EU om hulp

Hockeyers moeten Europese titel aan Duitsland laten na shoot-outs in finale

Live Eredivisie | Feyenoord heeft het moeilijk, goal én rood Hornkamp

Jan werd het slachtoffer van een slinkse oplichtingstruc: 'Met drones konden ze mijn bankbiljetten zien'

Marathonloper paus Leo XIV al 100 dagen aan het roer: ‘Hij wil mensen bij elkaar brengen’

Voorbereidende documenten Alaska-top achtergelaten in printer van hotel

De tantes van vroeger gaven geborgenheid, maar dat type bestaat helaas niet meer

Na lang zoeken in het orthodoxe Jakarta toch een koel biertje aan de bar

Oekraïners beseffen dat de bal na 'Alaska' weer bij hun president ligt

Nederlandse hockeymannen verliezen in EK-finale van gastland Duitsland na shoot-outs

De oorlog is soms een prachtexcuus

Bestsellerauteur David Nicholls: ‘Ik vind mezelf niet ad rem genoeg voor comedy’

Live - Groot aantal bosbranden in Portugal, andere EU-landen komen te hulp

Waarom Pukkelpop vol nostalgische acts staat: ‘Allemaal artiesten die ik via mijn vader heb leren kennen’

LIVE Eredivisie: Sem Steijn zet Feyenoord op voorsprong na snelle openingsgoal Excelsior

LIVE | Voorbereidende documenten van top Poetin en Trump gevonden in printer van hotel

Dagboek van een Minnares: ’Ik heb zelfs een filmpje gemaakt van mijn orgasme’

LIVE | Israël probeert bewoners Gaza naar het zuiden te verdrijven