Nieuwe president van Polen hamerde als historicus al op nationale trots

Na tien jaar heeft Polen een nieuwe president. In een toespraak in het parlement beloofde de conservatieve nationalist Karol Nawrocki "een stem te zijn voor diegenen die een soeverein Polen willen". Polen maakt deel uit van de Europese Unie, maar ís niet de EU: het moet Polen blijven, stelde hij onder applaus vanuit de conservatieve flank in de Sejm, het Poolse lagerhuis. Als president zal Nawrocki, die wordt gesteund door oppositiepartij PiS, een belangrijke stempel drukken op de toekomst van zijn land. Vooral omdat hij hervormingen van de regering van Donald Tusk met zijn vetorecht kan blokkeren. Tot voor kort hield Nawrocki, die gold als een relatief onbekende historicus, zich vooral bezig met het verleden. Dat deed hij als baas van het Nationale Herinneringsinstituut, een instelling die onderzoek doet naar misdaden tijdens de Tweede Wereldoorlog en onder het communisme. Hij verdiende zijn sporen in conservatieve kringen door zich in te zetten voor een patriottische, nationalistische interpretatie van de eigen geschiedenis. Of zoals critici dat zien, een herschrijving daarvan. Heldhaftige strijd Buiten het Museum voor de Tweede Wereldoorlog van Gdansk, een modern rood gebouw met een glazen voorgevel, kijkt een statig beeld van de Poolse verzetsheld Witold Pilecki uit op een lange rij bezoekers. Het beeld werd geplaatst in de jaren dat Nawrocki hier directeur was (2017-2021). PiS, tot twee jaar geleden aan de macht en toen verdreven door een nieuwe coalitie, stelde bij allerlei musea nieuwe directeuren aan die de nationale trots moesten promoten. Ook hier in de stad aan de Oostzee. Het museum probeert een zo compleet mogelijk beeld van de Tweede Wereldoorlog te geven vanuit het perspectief van Polen, zegt curator Jan Szkudlinski terwijl hij de tentoonstelling laat zien. Hij was vanaf het begin betrokken bij het samenstellen van de tentoonstelling, die sinds 2017 te zien is. "Het was een nationaal project in een land dat, laten we eerlijk zijn, politiek zó verdeeld is, dat het van het begin af aan leidde tot debat en controverse", verzucht hij. Szkudlinski wil zich verder niet mengen in politiek en noemt de naam van Nawrocki dan ook niet. Maar voor hem is wel duidelijk dat onder de vorige directie de tentoonstelling werd aangepast om een nationalistisch narratief te ondersteunen. "In sommige gevallen werd daarmee de geschiedenis vervormd. Dat paste niet in het verhaal dat de tentoonstelling wilde vertellen." De veranderingen waren soms groot en soms klein. De eindfilm van de tentoonstelling - een relatief sobere montage van historische gebeurtenissen voor en na de Tweede Wereldoorlog - werd vervangen door een mooi geproduceerde film over de Poolse heldhaftige strijd voor onafhankelijkheid. Een bijschrift over slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog werd zo gerangschikt dat de nadruk kwam te liggen op het percentage slachtoffers per land, dat in Polen het hoogste was. Familie Ulma Ook gaf Nawrocki verhalen van Poolse helden een prominente plek. Dan ging het dus om Pilecki, van het standbeeld bij het museum, maar ook om de familie Ulma. Deze Poolse familie huisvestte Joden, wat ontdekt werd door de nazi's. De hele familie inclusief de jonge kinderen moest het met de dood bekopen. Een grote foto met tekst over de familie Ulma werd geplaatst naast het museumgedeelte over de Holocaust. Dat wekte volgens Szkudlinski de suggestie dat Polen op grote schaal Joden hielpen, maar dat klopt niet. Verhalen zoals die van de Ulma's waren een uitzondering. "Met deze aanpassingen werd aan de verwachtingen voldaan van landgenoten", zegt Szkudlinski. "Maar het ondermijnde de geloofwaardigheid van de tentoonstelling." Onder nieuw leiderschap werden deze aanpassingen van Nawrocki teruggedraaid, wat weer leidde tot woedde bij conservatieve Polen. De familie Ulma kreeg na de ophef wel een plek in de tentoonstelling, maar een meer bescheiden vitrine tegenover het gedeelte over pogroms in Centraal-Europa. 'Historische feiten verdraaid' Dat is voor PiS-aanhangers die buiten demonstreren niet genoeg. Hun eis: de tentoonstelling van het museum moet weer worden zoals die was onder het leiderschap van Nawrocki. "De tentoonstelling laat nu de Poolse geschiedenis niet zien zoals zou moeten", stelt Aleksander Jankowski. "Historische feiten worden verdraaid en verkeerd weergegeven." Jankowski, PiS-gemeenteraadslid in Gdansk, staat hier elke dinsdag met een handvol demonstranten op leeftijd. Hij deelt flyers uit en verzamelt hij handtekeningen van nietsvermoedende bezoekers die wachten tot ze naar binnen kunnen. "We willen ze terugzien in de oorspronkelijke vorm, niet deze aanfluiting", zegt een gepensioneerde vrouw boos over de aanpassingen rond de familie Ulma. Als haar vervolgens wordt gevraagd naar de inauguratie van Nawrocki, krijgt ze een tevreden glimlach op het gezicht. "Het is een groot feest voor ons."

Reacties

“Ik reis de wereld niet af, maar als ik thuiskom, heb ik soms een helikopter besteld in Papoua-Nieuw Guinea”: achter de schermen bij de centrale van VAB

3 dagen geleden

Laatste nieuws

Live - Ngo’s protesteren tegen Israëlische verplichting om info over Palestijnse medewerkers te delen

De Morgen

Nederlandse automobilist (46) rijdt scooterrijder aan, gaat ervandoor en laat zwaargewond slachtoffer met gebroken nek achter

ongeveer 2 uur geleden

Maarten Martens kiest voor Jeroen Zoet bij AZ: ’Owusu-Oduro zou kunnen keepen, maar hij keept niet’

De Telegraaf

Rampenplan weer afgeblazen na zware brand bij serviettenbedrijf in Melle: “We controleren nog of er effectief asbest is vrijgekomen”

ongeveer 3 uur geleden

Vijf soldaten neergeschoten op Amerikaanse legerbasis in Georgia, dader opgepakt

Het Laatste Nieuws

Burgemeester (63) Frans dorpje in kritieke toestand nadat hij op straat wordt aangevallen, politie houdt klopjacht op dader

ongeveer 3 uur geleden

Europese pot voor natuur verdwijnt: ‘Groene projecten sneeuwen onder’

Trouw

Reacties

Vergelijkbaar nieuws

Nog een knieval richting zijn extreme coalitiegenoten: Netanyahu kiest met nieuw Gaza-plan voor de hardere weg

Nieuw vaccin tegen dodelijke vorm van kanker ‘leert’ immuunsysteem om tumor aan te vallen

Hitzanger Ben Cramer (78) moet alles nu zelf betalen: twee jaar AOW neergelegd voor nieuw album

Nieuw vaccin moet uitkomst bieden voor mensen met alvleesklierkanker: veel sneller én goedkoper

175 landen praten over limiet op productie nieuw plastic

VS testen borgsom tot 15.000 dollar voor sommige toeristenvisa in nieuw proefprogramma

Nieuw album Chappell Roan gaat nog 'minstens vijf jaar' duren

Chappell Roan: 'Nieuw album gaat nog minstens vijf jaar duren'

Nieuw rapport daags voor VN-top: plasticvervuiling vormt “ernstige en toenemende” bedreiging voor de gezondheid

Nieuw PSV zoekt naar juiste afstemming: 'Moeten elkaar beter leren kennen'

Groepje starters regelt zelf een nieuw huis in eigen dorp (voor gemiddeld 200.000 euro)

“Ik reis de wereld niet af, maar als ik thuiskom, heb ik soms een helikopter besteld in Papoua-Nieuw Guinea”: achter de schermen bij de centrale van VAB

Vrouw opgepakt in Nieuw-Zeeland omdat ze 2-jarig kind verstopt had in koffer

Campers nog steeds niet aan te slepen: nieuw registratierecord

Vrouw aangehouden in Nieuw-Zeeland met tweejarig meisje in koffer

Vrouw opgepakt in Nieuw-Zeeland omdat ze met 2-jarige dochter in koffer reisde

Vrouw opgepakt in Nieuw-Zeeland met tweejarig meisje in koffer

Nieuw-Zeelandse busreiziger opgepakt na verstoppen peuter in koffer

Vrouw opgepakt in Nieuw-Zeeland omdat ze met tweejarig kind in koffer reisde

Prins Harry ontkent gerucht over bloedneus prins Andrew in nieuw schandaalboek: er is geen fysieke ruzie geweest

Laatste nieuws

Live - Ngo’s protesteren tegen Israëlische verplichting om info over Palestijnse medewerkers te delen

Ook Peter Heerschop en Richard Groenendijk in Dit was het nieuws

B&B vol liefde: elitaire Eveline heeft te simpele kerels besteld

Bjorn Meijer belangrijk voor Brugge, Benfica zet grote stap richting strijd met mogelijk Feyenoord

Herbeleef hoe Feyenoord belangrijke overwinning boekte op Fenerbahçe in eerste voorronde duel

Zege Feyenoord doping voor return in hel van Istanbul

Harvey Weinstein klaagt producenten van musical Finding Neverland aan

LIVE | Winnend Wall Street rekent op 100 miljard dollar investering van Apple, techaandelen profiteren

Jamie Kames over relatiebreuk met Steven Kazàn: vriendschap met andere man opgebloeid tot meer

FC Utrecht wil snel toeslaan tegen Servette FC: ’Kijken hoe wankel het is’

‘Bloederigste Nederlandse horrorfilm ooit’ trekt alles uit de kast: ‘Nog niet eerder gezien in filmwereld’

Trump wil volgende week om tafel met Poetin en Zelensky

Terrorisme via TikTok: 14-jarigen verspreidden propaganda van IS

Oud-GroenLinkser Tofik Dibi wordt lijsttrekker voor Bij1

Discussie | Twijfels aan impact van droppings boven Gaza: 'Effectiviteit beperkt' (gesloten)

Minderjarige verdachten steekincident van meisje (12) in Capelle zitten nog vast

Hezbollah hekelt plan van Libanese regering om groepering te ontwapenen

Niet Timber maar Steijn aanvoerder van Feyenoord, Van Persie geeft later uitleg

Live CL | Fenerbahçe wordt na rust wat sterker tegen Feyenoord

NU+ | Westnijlvirus in opkomst door toename muggen: 'Klein gezondheidsrisico'

Parks and Recreation-actrice Aubrey Plaza gaat madam Heidi Fleiss spelen

Van vakantie weer het voorrecht maken van de happy few is niet de gewenste uitkomst

Doe de bijtrekpas, schud met je hoofd en draai rond: danst u ook net als een kaketoe?

Belgische wijn uitgegroeid tot miljoenenbusiness: ‘Onze sprankelende wijnen zijn echt aan het doorbreken’

Zelfs als het verhaal hapert, zindert het beeld

Live - ‘Trump wil volgende week aan tafel met Poetin en Zelensky’, volgens The New York Times

Ruzie tussen Israëlische generaals over burgerdoden in Gaza: ‘Jullie staan los van de werkelijkheid’

LIVE Champions League: uitgerekend Quinten Timber zet na verliezen aanvoerdersband Feyenoord op voorsprong

Toch fatbikeverbod in Amsterdam? ’Wethouder te afwachtend’

LIVE | Bosbrand Frankrijk inmiddels grootste sinds 1949: zeker 160 vierkante kilometer getroffen

Nog veel brandhaarden rond vakantiehuisje Jan Versteegh

Comeback Lindsay Lohan in de maak? Actrice was drugsverslaafd, werd 20 keer opgepakt en had stormachtige relaties

Robin van Persie mysterieus over passeren Quinten Timber als Feyenoord-aanvoerder: ’Dat ga ik later uitleggen’

LIVE | ’Trump wil volgende week om tafel met Poetin en Zelenski’

Nederlandse automobilist (46) rijdt scooterrijder aan, gaat ervandoor en laat zwaargewond slachtoffer met gebroken nek achter

Maarten Martens kiest voor Jeroen Zoet bij AZ: ’Owusu-Oduro zou kunnen keepen, maar hij keept niet’

Caroline van der Plas: ‘Denk dat islamisering veel mensen bezighoudt’

Vijf soldaten gewond bij schietpartij op Amerikaanse legerbasis, schutter aangehouden

Plaatsing voor competitiefase Conference League van groot belang: ’AZ in leerproces Europees ritme’

‘Terreurgroep IS heeft een hele strategie achter hun sociale media’

Langgekoesterde wens Italië in vervulling: brug van 3,3 kilometer tussen Sicilië en vasteland

Kabinet kan door met Israël-beleid, ondanks kritiek Tweede Kamer

Docent laat zich in lokaal bevredigen door leerlinge (17), waar nog een ander bij is: ‘Vond het spannend’

Soldaat schiet vijf militairen neer op legerbasis in de Verenigde Staten

Trump spreekt van ‘vooruitgang’ na gesprek Oekraïne-gezant met Poetin

Trump noemt gesprek in Moskou 'productief', maar zet sancties tegen Rusland door

Live CL | Feyenoord treft Fenerbahçe in eerste horde richting miljoenenbal

NU+ | Uur U voor Vitesse: fans massaal naar cruciale rechtszaak tegen KNVB

Minderjarige verdachten steekincident van meisje (12) in Capelle zijn weer vrij

Ahmedhodzic dag na komst in Feyenoord-basis voor CL-kwalificatie tegen 'Fener'

Duitse automobilist rijdt 321 kilometer per uur en krijgt boete van 900 euro

Recordbedragen op US Open: winnaars enkelspel krijgen ruim 4 miljoen euro

Rampenplan weer afgeblazen na zware brand bij serviettenbedrijf in Melle: “We controleren nog of er effectief asbest is vrijgekomen”

Vijf soldaten neergeschoten op Amerikaanse legerbasis in Georgia, dader opgepakt

Te veel schermtijd bij kinderen kan risico op hartziekten verhogen

Trump versoepelt toelatingsregels bij ICE om massale deportaties mogelijk te maken

Burgemeester (63) Frans dorpje in kritieke toestand nadat hij op straat wordt aangevallen, politie houdt klopjacht op dader