cupure logo
vanvoorhetmeteenbijaanniettrumpzijn

Poolse premier Tusk probeert steun voor regering veilig te stellen

Poolse premier Tusk probeert steun voor regering veilig te stellen
Na een pijnlijke nederlaag van zijn kandidaat bij de presidentsverkiezingen, probeert de Poolse premier Donald Tusk de steun voor zijn regering veilig te stellen. De Sejm - het parlement - houdt volgende week een vertrouwensstemming over de regering. Het is een poging van de premier om te laten zien dat hij zijn bonte coalitie bij elkaar houdt, maar verdere scheurtjes in die samenwerking zijn zichtbaar aan het worden. Ja, er is een nieuwe politieke realiteit in Polen, erkende de pro-Europese Tusk vandaag aan het begin van zijn eerste kabinetsoverleg sinds verkiezing. Daarmee doelt hij op het feit dat het niet is gelukt om een eigen president verkozen te krijgen. De nationalist Karol Nawrocki - die met een nauwe marge won - zal belangrijke plannen van de regering tegenhouden, net als zijn conservatieve voorganger Duda. "Maar onze grondwet, onze verplichtingen, en de verwachtingen van burgers zijn niet veranderd", zei Tusk. Al is voor iedereen duidelijk dat veel verwachtingen niet waargemaakt zullen worden. Dat gebeurde tot nu toe in bepaalde gevallen, omdat wetgeving strandde op het bureau van de president. Maar als het bijvoorbeeld ging om een voorzichtige versoepeling van het abortusverbod in Polen, kwam Tusks coalitie er onderling niet eens uit. 'Slecht idee' De coalitie bestaat uit partijen met grote ideologische verschillen, van christelijk conservatief tot links-progressief, die in 2023 een vuist maakten om de conservatieve partij PiS te verdrijven. Bij coalitiepartners is weinig enthousiasme voor de vertrouwensstemming. Szymon Holownia, parlementsvoorzitter en leider van coalitiepartij Polen 2050, noemde het in een eerste reactie een "slecht idee" om de partijen zo "tegen de muur te zetten". Als de premier het niet haalt, is de kans groot dat er nieuwe verkiezingen volgen. Dat zal naar verwachting voor alle partijen in de coalitie slecht uitpakken, concludeert politicoloog Maciej Onasz tegenover de krant Wyborcza. Maar voor kleinere partners, zoals Lewica (Links) en De Derde Weg, is het de vraag of ze nog zetels behouden. "Vroege verkiezingen nu is alsof je een gat graaft voor een boom in de tuin, zodat je jezelf eraan kan ophangen", zegt Onasz. Volgens peilingen zouden vervroegde parlementsverkiezingen op dit moment PiS weer aan de macht helpen. Dat is de partij die jarenlang de Poolse rechtsstaat ontmantelde, aan de lopende band ruzie had met Brussel en het hele staatsapparaat vulde met figuren uit de eigen gelederen. De partij zou een coalitie kunnen vormen met de radicaal-rechtse Konfederacja. PiS-leider Kaczynski riep dan ook op tot nieuwe verkiezingen. Al zou de aartsrivaal van Tusk volgens Poolse media achter de schermen nog twee jaar onder de huidige regering juist verwelkomen. Ze hopen dat de partijen na de teleurstellende uitslag nog meer ruzie zullen krijgen, wat moet leiden tot Tusks politieke ondergang. Het probleem voor Tusk is dat er grote beloftes zijn gemaakt, weinig is geleverd en ervan uit werd gegaan dat de regering toch wel een eigen president zou krijgen. Dat concludeert jurist en onderzoeker Jakub Jaraczewski tegenover de NOS. "Er was te veel magisch denken dat het na de verkiezing allemaal beter zou worden." Als kiezers hadden kunnen zien dat er van alles klaarlag, had het anders uit kunnen pakken. Ook al zouden die plannen geblokkeerd worden via het veto van de president. Maar zelfs als het gaat om het herstel van de rechtsstaat was het resultaat minimaal, stelt Jaraczewski, terwijl dit een thema is waar de coalitiepartijen het allemaal over eens zijn. Ze trokken namelijk samen op tegen PiS, dat tal van rechters had aangesteld in onder meer het Constitutioneel Hof, zonder daarbij de procedures te volgen. Halve maatregelen Vanuit de coalitie klinkt dan ook de oproep om het de resterende twee jaar anders te doen. De overwinning van Nawrocki was volgens Lewica-leider Biejat een logisch gevolg van het feit dat de regering "halve maatregelen nam en begon te lijken op uiterst rechts". Om PiS de wind uit de zeilen te nemen, ging Tusk met migratiemaatregelen nog verder dan zijn conservatieve voorgangers. Zo besloot hij onder meer het asielrecht op te schorten. Als de regering de koers niet wijzigt, "drijven we naar een bewind onder de fundamentalisten", aldus Biejat. Maar straks, met een president die naar verwachting nog minder bereid zal zijn tot samenwerking met de regering, is het de vraag hoe het anders kan.

Reacties

Laatste nieuws