cupure logo
vanmetvoorheteenbijnietzijntrumpdat

Wetenschapsblad Science trekt publicatie na 15 jaar terug, wetenschappers verbaasd

Wetenschapsblad Science trekt publicatie na 15 jaar terug, wetenschappers verbaasd
Het leek een ware revelatie in 2010: in een Californisch meer waren bacteriën ontdekt die giftig arseen gebruiken in hun DNA - in plaats van fosfor, zoals al het andere leven op aarde. Maar vijftien jaar later heeft vaktijdschrift Science de publicatie waarin de ontdekking werd gedeeld ingetrokken, tot verbijstering van de ontdekkers en vakgenoten. De ontdekking werd in 2010 breed uitgemeten in een hoogdravend persbericht en een persconferentie, georganiseerd door NASA. De ontdekker, Felisa Wolfe-Simon, werd als astrobioloog gefinancierd door de ruimtevaartorganisatie. De vondst had volgens NASA ook gevolgen voor de zoektocht naar buitenaards leven. Deze micro-organismen leken immers iets buitenaards te doen. "We hebben de deur op een kier gezet naar wat mogelijk is bij leven elders in het universum", hield Wolfe-Simon de verzamelde pers voor. Maar snel na het klaroengeschal barstte de kritiek los. Het artikel in Science in juni 2011, enkele maanden na de persconferentie, ging al meteen gepaard met technische commentaren van andere onderzoekers. Die stelden dat bepaalde experimenten die de claim van arsenicum-gebaseerd leven konden ondersteunen niet waren gedaan. Ook zou het DNA van dat soort microben uiteenvallen als het met water in aanraking kwam. Verscheidene microbiologen wezen op andere problemen met de studie. Er zou sprake kunnen zijn van contaminatie met fosfor. En het DNA was mogelijk niet voldoende geïsoleerd voor de analyse. Wetenschapsjournalisten pikten de kritiek op en in sneltempo zag Wolfe-Simon zichzelf weggezet als een paria in haar veld. Ze richtte zich vervolgens op een muzikale carrière als hoboïst en hielp startups die zich met biotech bezighielden. Vooruitspoelend naar nu. Sinds vorig jaar doet Wolfe-Simon weer onderzoek naar bacteriën. Deze keer microben met magnetische eigenschappen, met wederom financiering van NASA. Aanleiding voor de New York Times om haar verhaal nog eens uitgebreid te vertellen. Kort daarna besloot Science de omstreden publicatie uit 2011 terug te trekken. De reden dat dat nu pas gebeurt: de criteria voor het terugtrekken van artikelen zijn veranderd sinds 2010 volgens hoofdredacteur Holden Thorp. "Science gelooft dat de belangrijkste conclusie van de paper is gebaseerd op gebrekkige data." Die beslissing van Science stuit nu echter ook weer op felle kritiek. Een van de co-auteurs van de omstreden studie, Ariel Anbar, houdt vol dat er geen fouten in de studie zaten, alleen dat de data op verschillende manieren konden worden geïnterpreteerd. "Je trekt niet een artikel terug vanwege een dispuut over de interpretatie van de data", zegt hij. "Als je dat gaat doen, moet je de helft van alle wetenschappelijke literatuur intrekken." Gevaarlijke beslissing Anbar en Wolfe-Simon krijgen bijval van vakgenoten over de hele wereld. Ook de Nederlandse astrobioloog Inge Loes ten Kate vindt dat ze niet eerlijk zijn behandeld. "Bij mijn weten heeft niemand ooit de studie exact herhaald. Dat zou de enige manier zijn om inderdaad te kunnen zeggen dat de data niet kloppen. Science suggereert nu dat er geknoeid is met de data. Dat is niet zo." Ten Kate sluit niet uit dat de beslissing van Science te maken heeft met de door sommigen ongewenste comeback van Wolfe-Simon. Een gevaarlijke beslissing, vindt ze. "Als de hoofdredacteur zonder via de wetenschappelijke hoor en wederhoor zomaar artikelen kan terugtrekken die hem niet bevallen, kunnen we de wetenschap wel opdoeken. Op die manier zijn bijvoorbeeld covid-, klimaat- en genderonderzoek straks ten dode opgeschreven, waarschuwt Ten Kate. "Binnen de wetenschappelijke community controleren we elkaars onderzoek, en dat gebeurt zo integer mogelijk. De hoofdredacteur vindt kennelijk dat hij boven de wetenschap staat."

Reacties

Laatste nieuws