'Groot denken' bracht Vitesse naar de top, maar ook naar de ondergang

"Niemand kan zich toch voorstellen dat Vitesse niet meer bestaat?!" Het waren hoopvolle woorden die Vitesse-clubman John van den Brom vorig jaar uitsprak bij zijn presentatie als nieuwe trainer van Vitesse. Maar alle hoop ten spijt, het doek is vandaag gevallen. De proflicentie van Vitesse is definitief ingetrokken, wat betekent dat Vitesse verdwijnt uit het betaalde voetbal. Sinds de oprichting van de club in 1892 - alleen Sparta Rotterdam (1888) is ouder in het betaald voetbal - is de naam Vitesse onlosmakelijk verbonden met Arnhem. De eerste clubkleuren van de (destijds) cricketvereniging zijn dan ook blauw-wit, de kleuren van de stad Arnhem. Maar Vitesse denkt al snel groter. Na een paar maanden cricket voegt Vitesse een voetbaltak toe. Een paar regionale titels later ziet Vitesse zichzelf als en beste en grootste club van Gelderland. En dus gaat het vanaf 1900 in geel-zwarte tenues spelen, kleuren uit de vlag van Gelderland. Groot denken, het loopt als een rode draad door de clubgeschiedenis. In 1915 wordt het tijd voor een echt stadion, met plaats voor zeven- tot achtduizend toeschouwers. Zo ontstaat Monnikenhuize, een complex genoemd naar een verdwenen middeleeuws klooster in de buurt. Maar het kan groter. Na de Tweede Wereldoorlog besluit de Arnhemse gemeenteraad een nieuw stadion voor Vitesse te bouwen, Nieuw-Monnikenhuize, dat plaats biedt aan zo'n 17.000 toeschouwers. Voor het eerst financiële problemen Vanaf de zomer van 1954 staat de KNVB betaald voetbal toe in Nederland, gevolgd door de oprichting van de ere-, eerste en tweede divisie in 1956. Vitesse moet in de eerste divisie beginnen en het lukt de eerste jaren niet om te promoveren naar de eredivisie. Er ontstaan bovendien voor het eerst (en niet voor het laatst) financiële problemen bij de Arnhemse club, omdat er fors meer wordt uitgegeven dan dat er binnenkomt. De Arnhemmers mogen in 1971 een seizoen 'proeven' van de eredivisie, omdat er door de fusie van ADO en Holland Sport een plaats vrijkomt, maar de club degradeert direct. Het duurt tot 1977 voordat Vitesse voor het eerst op eigen kracht promoveert. Het kampioenschap in de eerste divisie wordt groots gevierd in Arnhem. Vitesse houdt het drie jaar vol op het hoogste niveau en doet in 1980 een stap terug. In de jaren tachtig gaat het snel bergafwaarts met Vitesse. Prestaties vallen tegen, toeschouwersaantallen lopen terug en de financiële positie wordt steeds zwakker. In 1985 staat de club op de rand van de afgrond. Alleen als de gemeente Arnhem financieel bijspringt, blijft Vitesse bestaan. Met een minimale meerderheid stemt de gemeenteraad in en zo overleeft de club de crisis op het nippertje. Aalbers' rise and fall Inmiddels zwaait de jonge voorzitter Karel Aalbers de scepter. Hij is ambitieus en denkt groot, geheel in Vitesse-stijl. Aanvankelijk met succes. Onder leiding van trainer Bert Jacobs en met spelers als Edward Sturing, Theo Bos en John van den Brom wordt Vitesse in 1989 kampioen van de eerste divisie. De Arnhemmers beleven daarna een droomseizoen op het hoogste niveau. Zo wordt onder meer de bekerfinale gehaald (1-0 verlies tegen PSV) en plaatst Vitesse zich voor het eerst voor Europees voetbal, door vierde te worden. De bomen reiken tot aan de hemel in de absolute gloriejaren van Vitesse, inclusief memorabele Europese avonden op Nieuw-Monnikenhuize tegen Real Madrid en Parma. Volgens Aalbers is het hoog tijd voor een nieuw onderkomen. In 1998 wordt het multifunctionele en futuristische Gelredome, met schuifdak en verplaatsbaar veld, geopend. De nieuwe thuishaven van Vitesse is ook geschikt voor popconcerten en evenementen. Alles lijkt mogelijk bij 'FC Hollywood aan de Rijn' en in het eerste jaar in het nieuwe stadion eindigt Vitesse als derde en levert het met de Griek Nikos Machlas (34 goals) de topscorer van Europa af. "We gaan Manchester United achterna!", roept Aalbers vol bravoure op de nieuwjaarsbijeenkomst in 1999. Maar het succes heeft een prijs. Er zijn grote financiële risico's genomen en Aalbers, die beticht wordt van frauduleuze praktijken, moet vertrekken. Zowel Vitesse als stadion Gelredome kampt met een torenhoge schuld. Net als in de jaren tachtig wordt een faillissement afgewend. Door tussenkomst van de provincie, de gemeente en drie vermogende 'Vrienden van Vitesse' (Jan Snellenburg, Cor Guijt en Herman Veenendaal) blijft de club bestaan. Sportief en financieel blijft Vitesse kwakkelen, tot Maasbert Schouten - een sponsor die kort daarvoor de aandelen van de club in handen heeft gekregen - in 2010 een persconferentie belegt. Begin van het einde "Niet schrikken", meldt Schouten. "Vitesse gaat vanaf nu voor de landstitel." Oftewel: het grote denken is terug in Arnhem. De club komt eerst in Georgische handen (Merab Jordania) en daarna in Russische (Aleksandr Tsjigirinski en later Valerij Ojf). Achteraf gezien het begin van het einde voor Vitesse. Hoewel er sportief nog wel successen worden geboekt (Vitesse wint in 2017 bijvoorbeeld de KNVB-beker, de eerste hoofdprijs in de clubgeschiedenis) ontstaan er steeds meer vraagtekens rondom de financiën van de club. Waar komen alle miljoenen waar de eigenaren mee smijten eigenlijk vandaan? Desondanks stunt Vitesse in Europa door Tottenham Hotspur te verslaan en voor het eerst in de clubgeschiedenis Europees te overwinteren. Als in 2022 de oorlog van Rusland tegen Oekraïne begint, moet (en wil) Ojf afstand doen van zijn aandelen in Vitesse. Gebeurt dat niet, dan overtreedt de club mogelijk de sanctieregels tegen Rusland en raakt Vitesse zijn bankrekening en accountant kwijt. En dan kan er ook geen proflicentie afgegeven worden. De Amerikaanse investeerder Coley Parry wil de aandelen van Vitesse wel overnemen en investeert alvast een slordige 15 miljoen in de club. In 2024 maakten we deze explainer over de rol van Parry, Ojf en Abramovitsj bij de financiële problemen van Vitesse: Tot hij te horen krijgt dat de licentiecommissie van de KNVB niet akkoord gaat met de overname. Er is te veel onduidelijkheid over de financiële achtergrond van de Common Group, de investeringsmaatschappij van Parry. Minpunten, degradatie, faillissement De financiële sores hebben hun weerslag op de prestaties op het veld. Vitesse glijdt af naar de degradatiezone en tot overmaat van ramp krijgt de club een straf van achttien minpunten vanwege de financiële janboel. De zware sanctie is gebaseerd op de uitzonderlijke ernst en omvang van de overtredingen die Vitesse heeft begaan, zo meldt de KNVB. Het gaat daarbij onder meer om het verstrekken van onjuiste informatie en het achterhouden van informatie. Door de straf is Vitesse direct gedegradeerd, maar dat is niet de grootste zorg van de club. Het voortbestaan is in serieus gevaar. Een reddingsoperatie onder leiding van interim-directeur Edwin Reijntjes is een laatste verwoede poging om het noodlot af te wenden. Er wordt een crowdfundingsactie gestart en Vitesse organiseert een benefietwedstrijd met clublegendes om zo veel mogelijk geld in te zamelen. Met het ingezamelde geld en een dekking van een groep lokale investeerders wordt de begroting voor het volgende seizoen rondgemaakt. Vitesse krijgt de licentie terug via de beroepscommissie en maakt met de KNVB afspraken. Bijvoorbeeld over het toezicht op de toekomstige verkoop van de aandelen. 'Licentiesysteem omzeilen en ondermijnen' Maar daar gaat het mis. Vitesse presenteert, zonder goed onderzoek te doen, vijf nieuwe eigenaren. De 'Big Five' nemen allemaal een minderheidsaandeel in de club, zodat controle vanuit de KNVB niet hoeft. Maar de bond stemt niet in met die constructie. Een half jaar later beslist de KNVB dat Vitesse de licentie opnieuw kwijtraakt. Dit keer omdat de Arnhemse club de afspraken keer op keer schendt en "het licentiesysteem structureel en over een langere periode omzeilt en ondermijnt". De club gaat weer in beroep bij de beroepscommissie, maar dat biedt deze keer geen soelaas. Ook de gang naar de rechter biedt geen uitkomst. De stekker gaat er definitief uit en daarmee is de profclub Vitesse geschiedenis.

Reacties

Sportnieuws

Beerschot vermijdt op openingsspeeldag in extremis nederlaag tegen Seraing

Het Laatste Nieuws

“Winnen, dat was echt een droom”: Cian Uijtdebroeks boekt met indrukwekkende solo allereerste profzege in bergrit Franse rittenkoers

ongeveer 4 uur geleden

Bondscoach Serge Pauwels geeft inzicht in zijn WK-selectie: “Al twee certitudes in steun van Evenepoel”

Het Laatste Nieuws

50 kilometer solo en 3 minuten voorsprong: Cian Uijtdebroeks boekt op indrukwekkende wijze allereerste profzege in bergrit Franse rittenkoers

ongeveer 5 uur geleden

Het Laatste Nieuws

Peperduur abonnement om naar het Belgisch voetbal en 23 andere sporten te kijken: kan DAZN zijn verlies goedmaken en alsnog méér abonnees winnen?

ongeveer 5 uur geleden

LIVE Eredivisie: Fortuna Sittard en Go Ahead Eagles trappen seizoen op gang

De Telegraaf

20 miljoen betalende abonnees en de ambitie om wereldwijd het grootste multimediakanaal van de sport te worden: maar zal DAZN dat waarmaken?

ongeveer 6 uur geleden

Bondscoach Serge Pauwels geeft inzicht in zijn WK-selectie: “Twee certitudes in steun van Evenepoel”

Het Laatste Nieuws

Reacties

Sportnieuws

Beerschot vermijdt op openingsspeeldag in extremis nederlaag tegen Seraing

7 op 9 voor STVV na zege tegen tienkoppig Dender

Beelden duiken op van hoe atlete Sha’Carri Richardson vriend op het vliegveld mishandelde

Dirk Kuyt begint met zege bij FC Dordrecht, Damian van der Vaart maakt 25 jaar na vader Rafael profdebuut

Fortuna Sittard geeft in Eredivisie-opener zege uit handen tegen tiental van Go Ahead Eagles

Hongerige geiten helpen bosbranden voorkomen in Spanje

Statistieken Eredivisie: Go Ahead Eagles knokt zich met tien man naar gelijkspel bij Fortuna

Tranen, geweld en intens verdriet in Arnhem na drama Vitesse: 'Dit is een inktzwarte dag, een nachtmerrie'

Prachtig moment: Damián van der Vaart maakt profdebuut op dezelfde plek als zijn vader Rafael

Winnende start voor Dirk Kuyt met FC Dordrecht, ook goed begin voor TOP Oss, Den Bosch en De Graafschap

Vier goals, rode kaart, eigen treffer en tumult: Fortuna en Go Ahead starten eredivisieseizoen met gelijkspel

Twee dagen na Boos-rel rondom stichting reageert El Yaakoubi: ‘Klinkklare onzin dat ik er salaris aan zou overhouden’

Ook in Polen succes voor Visma-Lease a Bike: Matthew Brennan sprint naar de zege in vijfde rit

Tennistalent Alexander Blockx (20) boekt in Cincinnati allereerste zege op ATP-niveau

STVV dient nieuwe klap toe aan tienkoppig Dender: Ito vloert Verrips

Kuijt wint eerste duel als coach van Dordrecht, debuut Van der Vaart jr. bij Ajax

Ter Stegen reageert op ruzie met FC Barcelona: 'Ben nog altijd volledig toegewijd'

Bijzondere eigen goal bij Fortuna-Go Ahead vormt aftrap van Eredivisie-seizoen

Go Ahead Eagles knokt zich met tien man naast Fortuna in eerste duel eredivisie

Kuijt wint eerste duel met Dordrecht, Van der Vaart debuteert in profvoetbal

Ferrari zet STVV op voorsprong na domme penaltyfout bij bezoekers

Milan Vader droomt weer van juichen na levensbedreigende verwondingen: ’Mijn ribben zitten niet meer op dezelfde plek’

PSV wil Isaac Babadi en Tygo Land verhuren, Erik ten Hag laat concurrent Mark Flekken gaan

LIVE Eredivisie: Fortuna Sittard op slag van rust naast Go Ahead Eagles

Moeder van Rob Kemps overleden: ’Dank voor wie je was’

’Wat Geert Wilders doet is haat en angst zaaien’

Programma eredivisie | Bekijk hier het speelschema en de stand

Vitesse verliest proflicentie en denkt aan doorstart als amateur: lees hier alles terug

Go Ahead met gelukje op voorsprong: Fortuna-verdediger maakt eigen goal

Dusan Tadic naar club in Emiraten, Ten Hag laat doelman Hradecky gaan

Twee dagen na Boos-rel rondom stichting reageert El Yaakoubi: ‘Klinkklare onzin dat ik er salaris aan zou overhouden’

Den Bosch en De Graafschap op voorsprong, Eduardo scoort voor Dordrecht van Dirk Kuyt

Over schijnwerpers, transfers en ambities: wie volgt Go Ahead Eagles als dé stuntclub van de eredivisie?

Transvrouwen geweerd, dartster Aileen de Graaf blij met beslissing: ‘Mijn niveau is lager als ik ongesteld ben’

“Winnen, dat was echt een droom”: Cian Uijtdebroeks boekt met indrukwekkende solo allereerste profzege in bergrit Franse rittenkoers

Bondscoach Serge Pauwels geeft inzicht in zijn WK-selectie: “Al twee certitudes in steun van Evenepoel”

Vrancken en Euvrard veranderen niets aan basiself

Dubbelslag Visma: eerste zege Uijtdebroeks, sprintsensatie Brennan wint in Polen

Transferupdates | PSV wil tweetal verhuren en is dicht bij komst Roemeen Man