Kredi faizleri ne kadar düştü?

TEMMUZDA İNDİRİM BAŞLADI Merkez Bankası, geçen yıl aralık ayında faiz indirimine başlamış ve yüzde 50 olan faiz mart ayında yüzde 42.5’e kadar gerilemişti. Piyasalarda yaşanan dalgalanmaların ardından 17 Nisan’da ise 3.5 puanlık artışa giderek politika faizini yüzde 46’ya, faiz koridorunun üst bandını (gecelik borç verme faizi) ise yüzde 49’a çıkarmıştı. Haziran ayındaki toplantıda bir değişiklik yapmayan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, 24 Temmuz’da ise politika faizini 3 puan düşürerek yüzde 43’e çekmişti. BEKLENDİĞİ KADAR HIZLI DEĞİL Enflasyondaki düşüş trendiyle birlikte faiz indirim döngüsünün tekrar başlaması kendisini ilk etapta vadeli mevduatta hissettirdi. Ucuz kaynağa ulaşmayı planlayan milyonlarca vatandaş ise kredi faizlerinde beklediği indirimi göremedi. Merkez Bankası’nın bankalardan toplayarak haftalık yayınladığı verilere göre; ortalama ihtiyaç kredi faizinin yıllık maliyeti 29 Ağustos haftasında yüzde 65.83 oldu. Bu oran ağustos başında yani faiz indiriminden hemen sonra yüzde 63.74’e inmişti. AYLIK BÜYÜME SINIRI SÜRÜYOR İhtiyaç kredi faizlerinin ağırlıklı ortalaması faiz indiriminden önce yani 18 Temmuz haftasında yüzde 67.57’ydi. Bu seviyeye göre göre ortalama faizlerdeki düşüş yüzde 1.74 civarında. İhtiyaç kredisi talebi çok ancak bu talebe rağmen, bankaların aylık kredi büyümesi yüzde 2 ile sınırlandırılmış durumda. Dolayısıyla talep çok olunca bankalar, rekabete gerek duymadan kredi faizini istediği gibi belirleyebiliyor. Bugün 24 ay vadeli 100 bin liralık ‘sigortasız’ bir kredinin aylık faizi bazı bankalarda yüzde 7.49’a kadar çıkıyor. Sigortalı kredide vade uzadıkça faiz yüzde 3’lü seviyelere iniyor. İSTEYEN İSTEDİĞİ KADAR ÇEKEMİYOR Faizlerdeki düşüş en çok taşıt ve ticari kredilerde hissedildi. 18 Temmuz haftasında ortalama yıllık yüzde 44.63 olan taşıt kredi faizi 29 Ağustos haftasında 5 puanlık düşüşle yüzde 39.62’ye geriledi. Aylık yüzde 2.9 faizle taşıt kredisi bulmak mümkün. Otomotiv firmalarının kampanyaları bu düşüşte etkili oldu. Diğer yandan otomobiller için kullandırılacak kredilerde de sınırlamalar devam ediyor. 2 milyonun üzerindeki otomobilde kredi kullanılamıyor. 1.2 milyon ila 2 milyon lira arasındaki bir araca da en fazla 400 bin lira kredi çıkabiliyor. Bu fiyat aralığında sıfır araçlar da oldukça sınırlı. İŞTE UYGULANAN ORANLAR * İhtiyaç kredisi yüzde 2.99-5.49 arasında* Konut kredisi yüzde 2.69-4.58 arasında* Taşıt kredisi yüzde 2.90-6.00 arasında VADE UZADIKÇA UCUZLUYOR TL ticari kredilerde ise 7 puana yakın düşüş söz konusu. Faiz indirimi başlamadan önce ortalama ticari kredi faizi yüzde 60.63 seviyesindeyken ağustos sonunda bu faizler yüzde 53.85’e kadar düştü. İş dünyası halen faizlerin yüksek olduğundan dert yanıyor. Ayrıca reel kesim finansmana yeterince ulaşamamaktan şikayetçi. Ticari kredilerde de aynı ihtiyaçta olduğu gibi vade uzadıkça daha uygun faizle kredi bulmak mümkün olabiliyor. Çünkü uzun vadede faizin düşeceği hesaplanıyor. Ancak rotatif ve kısa vadeli krediler biraz daha maliyetli oluyor. KONUTTA DA LİMİT BULUNUYOR Satılan 100 konutun sadece 13-14’ü için kredi kullanılıyor. Bunda konut kredi faizlerinin yüksek seyri etkili. Aynı zamanda konutun sıfır ve ikinci el, yine enerji sınıfı ve değerine göre kredi limitlerinin olması etkili. Örneğin; 10 milyon liralık ikinci el B sınıfı enerji sertifikası olan bir eve en fazla 2 milyon 750 bin liralık kredi çıkıyor. Ailede evi olan biri varsa konut alımında evin değerinin sadece yüzde 22.5’i kadar kredi veriliyor. Bugün yüzde 2.69’dan başlayan faizlerle 120 ay vadeli konut kredisi alınabiliyor. Ancak buradaki iştahın artması için aylık faizin yüzde 2’nin altına gelmesi gerektiği belirtiliyor. 18 Temmuz ile 29 Ağustos arasında ortalama konut kredi faizi 42.57’den yüzde 39.56’ya indi. Yani sadece 3 puanlık düşüş oldu. GÖZLER YARINKİ MERKEZ KARARINDA Kredi çekecekler, mevduat yatırımcıları, borsa ve dövize yatırım yapanlar 11 Eylül Perşembe günü (yarın) açıklanacak olan Merkez Bankası’nın faiz kararını bekliyor. Ağustosta aylık bazda enflasyon yüzde 2.04 artarken, yıllık bazda yüzde 32.95 seviyesine geriledi. Politika faiziyle (yüzde 43) enflasyon farkı 10 puanı aştı. Enflasyondaki düşüşle birlikte faizlerde 2-3 puan civarı bir indirim olması bekleniyor. Peki bu indirim kredi faizlerini daha da aşağı çeker mi? Bankacılar bu konuda temkinli. Çünkü faiz inse dahi kredi büyümesi önündeki sınırlamaların hemen kalkması beklenmiyor. Bankacılara göre bu sınırlamalar, talep kaynaklı enflasyonu dengeleyen bir emniyet supabı görevi görüyor. Dolayısıyla talep olsa dahi bankaların tüketici kredi faizlerinde acele etmeyeceği anlaşılıyor. Diğer yandan faiz indiriminin mevduat faizlerine hemen yansıması ise kaçınılmaz görünüyor!