Mevduat, fon, kredi, maliyet, vade, konut, yatırım! Faiz inse bile TL'de çok ciddi reel getiri var

Milyonlarca kişinin gözü kulağı faizde ve enflasyon oranlarında. Buradaki her değişim cebe girecek parayı da tayin ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre; bireylerin 7.2 trilyon lirası, şirketlerin ise 4.3 trilyonu TL vadeli hesaplarda. Mevduat hesapları ve fonlardaki tüm varlıklar hesaba katıldığında TL’nin payı yüzde 60’ın üzerine çıkıyor. Bu tarihi seviyeye ulaşmak elbette tesadüf değil. Geçen hafta içi bir araya geldiğimiz Garanti BBVA Genel Müdürü Mahmut Akten’le TL’deki yüksek getiri potansiyelini, kredi faizlerini, yatırım stratejilerini ve güncel konuları konuştuk. Akten, sorularımızı içtenlikle yanıtladı. İşte milyonların merak ettiği sorular ve yanıtları... DOLARIN ÜZERİNDE KAZANÇ 3 puanlık düşüş müşteri davranışını etkiledi mi? Merkez Bankası’nın 24 Temmuz’daki 3 puanlık (300 baz puan) faiz indirimi müşterilerimizin yatırım davranışını etkilemedi. Çünkü yüksek bir reel faiz var. Müşterilerimiz faizin enflasyonun ne kadar üzerinde olduğuna ve dolar kurunun nasıl hareket ettiğine bakıyor. Verilen faiz dolar kurunun çok üzerinde. Dolar/TL aylık yüzde 1-1.5 giderken faiz getirisi yüzde 3.5-4 oluyor. Döviz aktivitesi çok az. Piyasada çok ciddi stabilite var. Ayrıca politika faizi bugün yüzde 43, enflasyon yüzde 33.5. Açıklanan enflasyona ve dolar kurunun değerlemesine göre ciddi bir reel faiz var. ÖNGÖRÜLEN ENFLASYONA GÖRE HESAP ÖNEMLİ Hedeflenen enflasyona göre avantaj sürer mi? Yüzde 29-30 gibi bir enflasyon tahmin ediyoruz. Politika faizi de şu anki konjonktüre göre yüzde 36 civarında (artı, eksi 2) oluşacak gibi duruyor. Enflasyon yıl sonunda yüzde 30 olsa bu geriye dönük son 12 ayın enflasyonu olacak. İleriye dönük enflasyon beklentisi ise daha düşük olacağı için yüzde 36 ve üzerindeki faizler mevduat sahipleri için iyi rakamlar. Sonuçta siz paranızı ileriye dönük bağlıyorsunuz. STOPAJ AVANTAJINI UNUTMAYIN Mevduat mı, fon mu tercih edilmeli? Paraya kısa süre sonra ihtiyaç varsa fon, 2-3 ay ihtiyaç yoksa mevduat tercih edilebilir. Tabi bu faizine bağlı. Faizler aşağı gelirken uzun vadeli mevduat (6 aylık) hem stopaj avantajı (yüzde 15) hem de faizin bugün bulunduğu seviye açısından daha iyi gözüküyor. TÜRKİYE’NİN ‘YAVAŞ’I BİLE YÜZDE 3.5-4 BÜYÜYOR Ekonomik büyümeyle ilgili öngörüleriniz neler? Türkiye ekonomisinin ‘yavaşı’ bile yüzde 3.5-4 büyümeye işaret ediyor. Bu kadar yüksek faizde bile büyüme devam ediyor. BBVA, 27 ülkede bankacılık yapıyor. 11 ülkede de tüm segmentlerde var. Türkiye kadar canlı başka bir ülke yok. Çok girişimci bir ülkeyiz. Bizim KOBİ’lerimiz çok canlı. Ekonomimiz çok canlı olsa bile ekonomi yüzde 3.5-4’le büyüyebiliyor. Girişimci ruhumuz çok fazla. Bu da bizi dinamik tutuyor. Çok ciddi nakit akışı yaratıyor ve ekonomiyi güçlü tutuyor. ‘SEPET’ VE ‘UZUN VADE’ KURALI! Yatırım stratejisi nasıl olmalı? Birincisi, yatırımda sepet yapmak çok avantajlı. Her ay köşeye 500-1.000 lira koyduğunuzda bile bileşik getiri çok iyi noktaya geliyor. Hisse, mevduat, fon, kripto... Bugün 20 yaşında ilgi alanına göre bir portföy oluşturur, her ay düzenli yatırım yapar ve sabırla bunu sürdürürseniz 40-50 yaşında ciddi bir gelire ulaşırsınız. Paraya uzun süre dokunulmayacaksa BES de bu anlamda bir alternatif. Hem vergi avantajı hem de devlet katkısı var. İkincisi ‘Şuradan girip, buradan çıkayım’ gibi zamanlama yapmayın. Ben hayatım boyunca bu işi beceremedim. Her alıp sattığınızda vergi ve komisyon ödersiniz. ‘Şirket hissesini al-unut’ demem. Ama ‘hisse senedi fonu al-unut’ diyebilirim. Çünkü profesyoneller fonla senin için yatırım yapmaya devam ediyor. KREDİ VADESİNDE İNCE AYAR Kredide vade uzun mu, kısa mı olsun? Bu kredi türüne göre değişir. Mortgage’da (konut) mümkün olduğunca uzun vadenin bir sakıncası yok. Çünkü faizler aşağı geldiğinde yeniden yapılandırılabiliyor. Önemli olan ödeme gücü. Ödeme gücü varsa daha kısa vade tercih edilebilir. İhtiyaç ve ticari kredilerde ise paraya sıkışmışsanız daha uzun vadede daha uygun faiz bulmanız mümkün. Uzun vadede taksit düşük olur bu da sizi rahatlatır. Bugün 24 aylık ticari kredinin faizi 1 aylık ticari kredi faizinden daha iyi. Kredide de sepet yapılmalı. Hepsi aynı vadeye yıkılmamalı. Birazı kısa, birazı uzun vadeli olabilir. KONUT ALACAKLAR DİKKAT! Bu oranlarla kredi çekilir mi? Bugün 120 ay vadeli 1 milyon liralık konut kredisinin taksiti 28 bin lira civarında. 2 milyon kredi kullananın ödeyeceği tutar 56 bin lira. Faiz aşağı gelince ödenecek taksit tutarı da azalacak. Şu anda bu taksiti ödeyememe problemi var. Her ay bu tutarı ayırabilmek çoğu kişi için kolay değil. Ben önümüzdeki yıl konut satışlarının ve mortgage kullanımının artacağını öngörüyorum. Konut kredi faizleri aşağı gelmeye başladığı zaman ‘Faizler çok aşağı gelirse ev fiyatları artar mı?’ endişesi oluyor. Aralık 2024’te faizler inince bunu hissetmiştik. Diğer taraftan arz sıkıntısı da var. Dolayısıyla ev ihtiyacı olanlarda ‘6 ay, 1 sene önce evi alayım. Bu taksitleri ödeyebilirsem faizler düşünce yapılandırırım’ eğilimi olacaktır. FAİZ İNDİRİM HIZI DATAYA BAĞLI Faizlerde hızlı bir düşüş bekliyor musunuz? Önümüzdeki dönemde enflasyon ve faizin düşeceği aşikar. Tabiİ onun hızı dataya bağlı. Enflasyon hızlı düşerse faizler de hızlı düşecektir. Enflasyon psikolojisini kırmak zaman alıyor. Bazı şeyler geriden geliyor. Kira ve eğitim... Buralarda fiyat beklentilerini kırmak vakit aldığı için datayı görmeleri lazım. Bugün ABD Merkez Bankası (Fed) da buna bakarken zorlanıyor! AYLIK LİMİTLER DEVAM EDEBİLİR Kredilerde aylık büyüme sınırlamaları sürer mi? Faiz indirim süreci tekrar başladı. Bunun devamını bekliyoruz. Bu kredi büyüme limitleri (KOBİ kredilerinde yüzde 2.5, ticaride yüzde 1.5, ihtiyaçta yüzde 2) çok iyi ikinci bir araç. Faiz düşse bile musluğu buradan kontrol edebiliyorsunuz. Çok talep olursa limitleyebiliyorsunuz. Çok talep olursa faiz yukarıda kalabilir. Faizin oluşması arz-talep meselesi. Merkez Bankası’nın kredi limitlerini devam ettirme isteği var. Bu olmadan da bu işi yönetmek kolay değil. Çünkü kredi vermek de para kaynağını artıran bir şey. Enflasyonu aşağı getirmek istiyorsanız kredi büyümesinin enflasyonun altında olması lazım. Bu yapıldı ve geçmiş iki yılda kredi büyümesi enflasyonun altında oldu.