Olası Marmara depreminin maliyeti dudak uçuklattı! Sigortacılığı fena sarsacak

Hürriyet yazarı Noyan Doğan, bugünkü yazısında sigorta sektörünün, olası büyük Marmara depremine yönelik hazırlıklarını ve yapılan kapsamlı bir maliyet analizini gündeme taşıdı. 6 Şubat depremlerinde sigortacılık sektörünün düşük sigortalılık oranı nedeniyle toplam hasarın sadece %5'ini karşılamasının ardından, sanayi yoğun Marmara Bölgesi için ilk kez detaylı bir deprem stres testi yapıldı. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından talep edilen bu modelleme, T-Rupt Teknoloji tarafından tamamlandı ve sonuçlar, Marmara depreminde sigorta şirketlerini bekleyen devasa hasar faturasını gözler önüne serdi. Noyan Doğan’ın yazısı şu şekilde: Marmara’da büyük bir deprem olacak mı, olmayacak mı tartışmasına girmeyeceğim. Onu, işin uzmanları kendi aralarında tartışsınlar. Bazı kesimler var ki, Marmara’da büyük bir deprem olacağı varsayımı ile çalışmalar, hatta hazırlıklar yapıyor. Bu kesimlerin başında da sigortacılar geliyor. Haksız da sayılmazlar, olası depremde yüklü hasar ödeyecekler. Hazırlıklar tamamlandı ve olası Marmara depreminin mali boyutu ya da başka bir deyişle hasar boyutu ortaya çıktı. İşin detayına girmeden önce neden böyle bir çalışma yapıldı, kısaca değineyim. 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinde sigortacılar, DASK’da dahil yaklaşık 115 milyar TL hasar ödemesi yaptı. Depremde oluşan toplam 105 milyar dolarlık ekonomik kaybın 5 milyar dolarını sigortacılar üstlendi. Bunun da nedeni, depremden etkilenen bölgenin sanayi yoğun bölge olmaması ve sigortalanma oranının düşük olması nedeniyle toplam ekonomik kaybın yüzde 5’i sigortadan karşılanabildi. İLK KEZ DEPREM STRES TESTİ YAPILDI Beklenen de bir Marmara depremi var ve Marmara’da hem sanayi yoğun hem sanayide ve konutlarda sigortalılık oranları yüksek. Dolayısıyla olası depremde oluşacak hasar da yüksek boyutlarda olacak. Bunun üzerine, sigorta sektörünün düzenleyici ve denetleyici kurumu olan Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), depremde oluşacak hasarın boyutunu, hangi bölgelerde ne kadar hasar oluşacağını tespit etmek için modelleme yapılmasını talep etti. Buna sigortacılar ‘stres testi’ diyor. Deprem modellemesini de Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından kurulan ve sermayesinin tamamı Bakanlığa ait olan Türk Reasürans bünyesindeki, Türkiye’nin tek modelleme şirketi olan T-Rupt Teknoloji üstlendi. EN ÇOK ETKİLENECEK 10 İL BELİRLENDİ T-Rupt Modelleme ve Veri Analitiği Grup Müdürü Prof. Dr. Sinan Akkar ile konunun detaylarını konuştum. Sizlerle de paylaşayım. Özellikle Marmara bölgesindeki sanayi ve ticari işletme sahipleri dikkatli okusun derim. Modelleme sonucu, Marmara Denizi için, büyüklükleri 7.1 ila 7.4 arasında değişen, 4 olası deprem senaryosu geliştirildi. Bu 4 senaryoya göre de İstanbul, Kocaeli, Bursa, Tekirdağ, Sakarya, Balıkesir, Çanakkale, Bilecik, Yalova, Edirne illerinde; sanayide, ticari işletmelerde ve konutlarda oluşacak hasarın boyutu tespit edildi. Bu illerin seçilmesinin nedenleri de sanayinin ve konutların yoğun olması. İkinci bir nedenle bu büyüklükte depremin bu illeri etkileyeceği. SADECE SİGORTALI HASAR 14 MİLYAR DOLAR Sonuç mu? Marmara’da, yani saydığım bu illerde, tüm sigorta şirketlerinin verdiği sigorta teminatı toplamı, 11.5 trilyon TL. Daha açık anlatımla, sigorta şirketleri bölgedeki sanayi tesislerini, ticari işletmeleri ve konutları sigortalamışlar ve karşılığında da 11.5 trilyon TL teminat vermişler. Modellemeye göre, 7.1 ve 7.4 büyüklükteki depremde, oluşacak sigortalı hasarın boyutu, 380 ila 500 milyar TL arasında değişecek. Bu rakamlar, 2024 yılsonu rakamları. O dönemdeki dolar kuru üzerinden oluşacak sigortalı hasar yaklaşık 14 milyar doların biraz üzerinde. Çok basit bir hesapla bugünkü dolar kuru üzerinden gidersek, olası Marmara depreminde, oluşacak sigortalı hasar 21 milyar doları bulacak. Hemen altını çizeyim, bu hasarın içine DASK, yani zorunlu deprem sigortası dahil değil. Mesela, Marmara’da olası bir depremde, sadece İstanbul’da, DASK’ın ödeyeceği hasarın, Kahramanmaraş’ta ödenenin 3 katı olacağı tahmin ediliyor ki, DASK, 6 Şubat depremlerinde 40 milyar TL ödemişti. Kaba bir hesapla, olası Marmara depreminde, sigortacılar, Kahramanmaraş depreminde ödediğinin dört katı bir hasar ödeyecek demektir. Peki, böyle bir depremin toplam yaratacağı ekonomik kayıp ne olur diye sorarsanız; onu da başkaları hesaplasın.