Tarihi cehalet! Dur vatandaş! Tuz ruhuyla temizlediğin o eser mazinin simgesi

Çiğdem Yılmaz / Haber Merkezi - Sonunda bu da oldu! Sosyal medyada yayılan temizlik videolarında artık tarihi eserler de malzeme yapılıyor. Türkiye’nin dört bir yanındaki tarihi çeşmeler, anıtsal yapılar ve taş süslemeler, içerik üreticileri ya da gönüllüler tarafından izinsiz ve bilinçsizce temizleniyor. Fenomenler, takipçi kazanmak için çekilen bu görüntülerde fırça, deterjan hatta asitli kimyasallar kullanarak tarihi dokulara müdahale ediyor. Oysa bu yapılar yalnızca taş ya da mermer bloklardan ibaret değil, geçmişin izlerini taşıyan, koruma altındaki kültürel mirasın parçaları. İlginizi Çekebilir Geçmişi ‘asitliyorlar’ Bu sorumsuz müdahalelerin en çarpıcı örneklerinden biri sosyal medyada paylaşıldı. Bir içerik üreticisinin tarihi bir çeşmeyi tuz ruhuyla temizlemeye kalktığı görüldü. Büyük tepki çeken görüntüler, kaldırıldı. Bu konuda öne çıkan isimlerden biri içerik üreticisi Cem Özkök. Sosyal medyada “Foşur foşur” lakabıyla tanınan Özkök, tarihi çeşmelere yönelik temizlik görüntüleri paylaşıyor. İyi niyetli bir girişim gibi sunulsa da uzmanlara göre, yetkisiz ve bilinçsiz müdahaleler kültürel mirası tehdit ediyor. ‘Kafana göre yapamazsın’ Bizans Sanatı Tarihçisi Doç. Dr. Feridun Özgümüş: “Tarihi yapıları herkes kafasına göre temizleyemez. Elinize sabun ya da başka bir madde alıp bu yapılara müdahale edemezsiniz. Çünkü bunlar koruma altındaki kültür varlıkları. Temizlik ancak uzmanların eşliğinde, belli usullerle yapılabilir. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu çok açık. Bu eserlerde işlem yapmak için izin gerekir. İzinsiz müdahale, tıp eğitimi almadan ameliyat yapmaya benzer. Bu işler Vakıflar Genel Müdürlüğü ya da belediyeler aracılığıyla yürütülür. Onlar da öyle ‘hadi temizleyelim’ diyerek başlamaz, KUDEB’den (Koruma Uygulama ve Denetim Büroları) izinler alınır. Basit görünen sabunlu suyla silme işlemi bile izinsiz yapılamaz. Yanlış temizlik, yapıya zarar verir.” Yeni bir sayfa mı? Erdoğan ve Trump altı yıl sonra Beyaz Saray’da görüştü... ‘Kurumlar sorumlu’ Sanat tarihçisi Hayri Fehmi Yılmaz: “Kültür varlıklarının temizliği, Kültür Varlıklarını Koruma Kanunu’na tabidir. Tarihi çeşmeler, sebiller, mezar taşları, anıtlar, heykeller ve benzeri sanat eserleri yalnızca yasal izinler alındıktan sonra uzmanlarca temizlenebilir. Bilgisizlikten kaynaklanan bu girişimlerin takibi ve cezası önemli. Bilinçsiz davranışların yasal yaptırımlarla engellenmesi gerekiyor. Bu konularda sorumluluk belediyeler ve Vakıflar Genel Müdürlüğü gibi kurumlarda.”