Ayıplı ürüne karşı tazminat rehberi

Bozuk çıkan telefon, defolu mobilya, erken arıza yapan beyaz eşya... Kısacası beklediğimiz gibi olmayan her ürün ayıplı mal kapsamına girebilir. Bu gibi sorunlar alışveriş sonrasında bir tüketici olarak haklarınızı da beraberinde getirir. Ancak pek çok kişi, satın aldığı bir ürün ya da hizmette sorun (ayıp) çıktığında ne yapacağını, hangi haklara sahip olduğunu tam olarak bilemiyor. Bu nedenle her gün yüzlerce kişi büyük mağduriyetler yaşıyor. Avukat ve Tüketici Birliği Federasyonu Genel Başkanı Bülent Deniz ile basit taktiklerle bu tür sorunların nasıl kolaylıkla üstesinden gelinebileceğini konuştuk. AYIPLI MAL NEDİR? Tüketici kanununa göre ayıplı mal, tüketiciye teslim edildiği zaman, tüketicinin ondan beklediği faydayı sağlamayan, ambalajında, etiketinde, tanıtım ve kullanma kılavuzunda veya ilanlarında belirtilen özelliklere uymayan veya sözleşmede belirlenen nitelikleri taşımayan her türlü üründür. Ürünün parçalarının eksik çıkması ve montajının iyi yapılmaması da ayıp mal kapsamına girer. ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE KADAR? Bir üründe ayıp tespit ettiğiniz an, satın alma tarihinden itibaren 6 ay içinde satıcıya başvurma zorunluluğunuz var. Bu süre içinde ayıbı bildirmezseniz, ne yazık ki yasal haklarınızı kullanma şansınız azalır. Eğer ayıp 6 aydan sonra ama 2 yıllık yasal zamanaşımı süresi içinde ortaya çıkarsa, ispat yükü tüketiciye geçer. Bu bildirimi yaptıktan sonra, tüketici olarak tercih hakkınız doğar. Satıcı bu tercihe uymak zorundadır. HANGİ HAKLARA SAHİPSİNİZ? Ürünü iade edip ödediğiniz bedelin tamamını talep edebilirsiniz. Ürünü iade etmeden, ayıp nedeniyle değerindeki düşüş kadar bedel indirimi talep edebilirsiniz. (Örneğin, ufak bir çizik varsa ve kullanıma engel değilse). Ürünün masrafları satıcıya ait olmak üzere onarılmasını talep edebilirsiniz. Aynı ürünün tamamen yeni ve ayıpsız bir örneğiyle değiştirilmesini talep edebilirsiniz. Satıcının size “Şu anda elimizde bu ürün yok, paranızı sonra iade edelim” deme hakkı yoktur. Tüketicinin tercih ettiği hakkın yerine getirilmesi satıcının yükümlülüğüdür. NASIL BİR YOL İZLENMELİ? Ayıbı tespit ettiğiniz anda derhal ürünü kullanmayı bırakın ve durumu belgeleyin (fotoğraf, video). Kullanıma devam etmek, ayıbı kendinizin oluşturduğu izlenimini yaratabilir. İlk olarak ürünü aldığınız mağazaya/ satıcıya veya hizmet sağlayıcısına başvurun. Bildiriminizi yazılı yapmanız (e-posta, noter) ispat açısından en sağlıklısıdır. Satıcı talebinizi kabul etmez veya süresi içinde yanıt vermezse yasal yollara başvurun. Ürünün değerine göre yetkili merciiye başvurun. Başvuru mercii, uyuşmazlığın parasal sınırına göre belirlenir. BAŞVURU NEREYE YAPILIR? Tüketici Hakem Heyetleri (THH) değeri 149 bin lira altında olan uyuşmazlıklar için başvurulması zorunlu mercidir. THH kararları, İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre icra edilebilir. Başvuru ücretsizdir. Değeri 149 bin lira ve üzeri olan uyuşmazlıklar için Tüketici Mahkemelerine dava açılması gerekir. Ürünün garanti süresi bitse bile ayıplı malda haklarınız devam edebilir. Garanti Belgesi Yönetmeliği’ne göre, onarım süresi 30 iş gününü aşamaz. Eğer bu süre dolarsa veya ürün garanti süresi içinde aynı arızadan ikiden fazla ya da farklı arızalardan dörtten fazla tamir gerektirirse ve bu arızalar ürünün sürekli kullanılamaz hale gelmesine neden olursa, tüketici bedel iadesi veya malın ücretsiz değiştirilmesini talep edebilir.