Trump'la piyasalara rahat yok

ILIMLI YAKLAŞIYORDU ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan’da ABD’nin çıkarlarını korumak amacıyla, ticaret yaptığı birçok ülkeye yüzde 10 ile 50 arasında ek vergiler getirdiğini açıklamış, küresel piyasalarda şok etkisi yaratmıştı. Bunun üzerine ülkeler önce karşılıklı restleşme yoluna gitse de daha sonra müzakereler yapmaya başlamıştı. Öyle ki son dönemlerde Trump da vergiler konusunda daha yumuşak bir tutum sergilemiş, hatta geçtiğimiz haftalarda Avrupa Birliği (AB) ve Japonya ile tarifeler konusunda anlaşmaya varılmıştı. Ancak dün Trump, çok sayıda ülkeye yeni gümrük vergilerini getiren kararnameyi onayladığını açıkladı. YÜZDE 10 İLE 41 ARASINDA Yeni imzalanan kararnamede ülkelere uygulanan gümrük tarifeleri yüzde 10-41 arasında değişiyor. Tarifelerin bazıları dün (1 Ağustos) itibarıyla yürürlüğe girerken, bazıları da 7 Ağustos’tan itibaren geçerli olacak. Yeni kararnameyle bazı ülkeler için 2 Nisan’da açıklanan vergi oranları yükseltilirken, bazı ülkeler için ise düşürülmüş oldu. Trump, tarifelerle ABD ihracatçılarını daha güçlü bir konuma getirmeyi, yabancı mallara bağımlılığı azaltmayı ve yerli üretimi teşvik etmeyi planlıyor. ENFLASYON YARATACAK Tarifeleri yorumlayan uzmanlar, Trump’ın, bu tarifeleri siyasi nedenlerle de kullandığını vurguladı. Örneğin kararnamede Filistin Devleti’ni tanımaya hazırlanan Kanada’ya vergilerin yüzde 25’ten yüzde 35’e çıkarıldığı görüldü. Uzmanlar Trump’ın, vergi tarifelerini, küresel ticareti ABD ekonomisinin yararına yeniden şekillendirmek için temel strateji olarak kullandığını belirtiyor. Ancak tarifeler, ABD’de enflasyon ve diğer ekonomik olumsuzluklara ilişkin korkuları da artırıyor. Ekonomistler ABD’li tüketicilerin ve işletmelerin yüksek ithalat maliyetlerinin yükünü çekeceği konusunda uyarıyor. ÇİN SORU İŞARETİ ABD ile Çin arasında 2 Nisan sonrası adeta bir ticaret savaşı çıkmış ve iki ülke de birbirlerine karşı çok yüksek oranda tarifeler açıklamıştı. Ancak yürütülen müzakereler sonucu mayıs ayında ABD Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini 90 gün için yüzde 145’ten yüzde 30’a, Pekin, ABD mallarına uyguladığı gümrük vergilerini yüzde 125’ten yüzde 10’a düşürdü. Çin, vergilerin daha yüksek seviyelere çıkabileceği 12 Ağustos son tarihiyle karşı karşıya. İki ülke arasında yapılan görüşmelerde henüz bir sonuç alınabilmiş değil. MEKSİKA’YA 90 GÜN ERTELEME Başkan Trump gümrük vergilerini açıklarken bir yandan çeşitli ülkeler ile ticaret müzakerelerini de sürdürüyor. ABD Başkanı, Meksika’ya olan gümrük vergilerinin yüzde 25’te tuttuğunu, daha yüksek gümrük vergileri uygulanmasını 90 gün erteleyeceğini söyledi. Trump Brezilya mallarına yüzde 50 oranında gümrük vergisi uygulanacağını duyurmuştu. ABD Başkanı vergilerin uygulanmasını 1 Ağustos’tan 6 Ağustos’a erteledi. Trump, Hindistan mallarına ise 1 Ağustos’tan itibaren yüzde 25 oranında ABD gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı. ANLAŞMALAR DA YAPILDI 2 Nisan’da açıklanan tarifeler sonrasında ABD bazı ülkelerle ticaret anlaşmaları imzalarken bazı ülkelerle de müzakerelerini sürdürüyordu. Washington ile daha yüksek tehditli vergileri önlemek için anlaşma yapmayı başaranlar arasında Vietnam, Japonya, Endonezya, Filipinler, Güney Kore ve AB yer aldı. Trump bu kapsamda birçok ülkeyle karşılıklı olarak yüzde 15 gümrük vergisi uygulanması konusunda anlaştı. İngiltere de ABD ile bir anlaşmaya vardı. Beyaz Saray bazı ülkelerin ise müzakere için iletişime bile geçmediklerini açıklamıştı. TÜRKİYE’YE YÜZDE 15 Trump nisan ayında açıklanan bazı gümrük vergilerini bu yeni kararnameyle değiştirdi. Buna göre İsviçre’ye yüzde 39’luk daha yüksek bir gümrük vergisi gelirken, Tayland’a yüzde 19’luk daha düşük bir gümrük vergisi uygulanacak. Bu ülkelerin yanında Endonezya’ya yüzde 19, Irak’a yüzde 35, İsrail’e yüzde 15, Malezya’ya yüzde 19, Norveç’e yüzde 15, Suriye’ye yüzde 41, Vietnam’a yüzde 20 ve Pakistan’a yüzde 19 tarife getirilmesi planlanıyor. Ticaret Bakanlığı da ABD’nin dün açıklandığı güncellenmiş tarifelere yönelik açıklamada bulundu. Yapılan açıklamada “ABD tarafından açıklanan yeni gümrük vergilerinde Türkiye pozitif ayrıştı” denildi. Türkiye için planlanan tarife oranı ise yüzde 15. Başlangıçta nisan ayında hedef alınmayan Ekvador, Gana ve İzlanda gibi bazı ülkelere yönelik gümrük vergileri yüzde 15 olarak açıklandı. Listede yer almayan ülkeler için temel tarife yüzde 10 olarak belirlendi. PİYASALARDA ETKİ SINIRLI Piyasalar bu kez yeni tarifelere daha olağan bir yanıt verdi. Küresel borsalarda düşüş sınırlı kaldı. Dow Jones yüzde 0.7, S&P 500 yüzde 0.4 düşüş yaşarken, AB borsası olan Euro Stoxx’ta düşüş yüzde 1.7’yi buldu. İsviçre’ye sürpriz yüzde 39 tarife sonrası İsviçre Frangı da dolara karşı değer kaybetti. ABD’nin uygulamaya koyduğu yeni gümrük tarifeleri nedeniyle oluşan ticaret belirsizliği, altına sınırlı destek sağladı. Ayrıca beklentilerin (106 bin) oldukça altında (73 bin) altında gelen tarım dışı istihdam verileri de altını kuvvetlendirdi. Ons altın (31.1 gram) yüzde 1.6 artarak 3 bin 350 dolara yükseldi, gram da 4 bin 385 liraya gördü. POWELL İÇİN AĞZINI BOZDU Trump ile ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell arasında, faiz oranları konusundaki farklı yaklaşımları nedeniyle yaşanan gerginlik devam ediyor. Trump, Powell’a faizlerde hemen önemli ölçüde indirim yapması çağrısında bulundu. Powell için ‘inatçı moron’ ifadesini kullanan Trump, faizlerin indirilmemesi durumunda Fed Yönetim Kurulu’nun kontrolü ele alması gerektiğine de işaret etti. Fed, son toplantısında baskılara rağmen faizleri sabit tutma kararı almıştı.