Dünya sanal tüketim gerçek

İSMAİL ŞAHİN - Türkiye, su stresi yaşayan ülkeler arasında yer alıyor. Buna rağmen, yılda 6 milyar metreküpe yakın ‘sanal su’, tarım ürünleriyle birlikte ihraç ediliyor. Bu miktar, İstanbul’un yedi yıllık evsel su ihtiyacını karşılayabilecek düzeyde. Su ve atıksu arıtma, çevresel etki değerlendirme, temiz üretim teknolojileri üzerine uzman olan İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği bölümü öğretim görevlisi Prof. Dr. Fatoş Germirli Babuna’ya göre ticari hareketlerin globalleştiği günümüz koşullarında pek çok ürün için üretimde önemli girdilerden bir tanesi de su ve bu noktada ‘Sanal Su’ tanımını yapmak gerekiyor. Germirli şunları söylüyor: ‘Su kaynağını da ihraç ediyoruz’ “Bir ürünün içinde saklı olan suya Sanal Su adı verilmektedir. Sanal Su herhangi bir ürünün üretiminde kullanılan su olarak da tanımlanabilmektedir. Bir ülke bir ürün ihraç ettiğinde aslında o ürün ile birlikte kendi doğal kaynağını da satmaktadır. Bu açıdan bakıldığında üretiminde yoğun su kullanılan ürünler ihraç edildiğinde ülkenin su kaynakları da ihraç edilmiş olmaktadır. Pamuklu bir gömlek aldığımızda, bu gömleğin üretimi için kullanılan su miktarına bakmak gerekiyor. Bu amaç doğrultusunda öncelikle tarlada pamuk yetiştiriciliğinde kullanılan su ile başlamak doğru olacaktır.Çukurova bölgesinde ve Aydın’da yapılacak pamuk tarımında ton pamuk başına kullanılacak su miktarları farklıdır.” Damla Damla sona doğru Bir kişinin 70 yıllık hayatı boyunca... ■ İçtiği su miktarı ortalama 50 bin litre. ■ Duş almada tükettiği su miktarı ortalama 645 bin litre ■ Çamaşır yıkmada tükettiği su miktarı 4.76 milyon litre ■ Gıda üretiminde tükettiği su miktarı ortalama 76.65 milyon litre Turizm kaynakları zorluyor Türkiye, turizmde küresel bir oyuncu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan verilere göre 2024 yılında Türkiye’ye 62 milyon 232 bin turist geldi ve 61.1 milyar dolar gelir bıraktı. Ancak turizmde kaliteyi devam ettirmek için su hayati öneme sahip. Turistik bölgelerde yüzde 80 doluluk oranına sahip 4 yıldızlı bir otel günde 160 bin litre su tüketiyor. 1000 yataklı 5 yıldızlı otelde ise bu rakam aynı doluluk oranıyla 560 bin litreye kadar çıkabiliyor. Bu suyun yüzde 55’i peyzaj alanlarında, yüzde 25’i duş ve banyo, yüzde 15’i lavabo ve yüde 5’i de temizlikte kullanlıyor. Dört yıldızlı bir otelde kalan günlük kişi başı 400 litre, 5 yıldızlı otelde kalan bir kişi ise günlük ortalama 800 litreye varan su tüketiyor. Lüks tatil köylerinde ise kişi başı tüketim günlük 1000 litreyi aşabiliyor.Bir 5 yıldızlı otelin günlük toplam su tüketimi, 500-1000 haneli bir mahallenin günlük su tüketimine eşit olduğunu ifade eden Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, “Bu sektöre çok fazla yatırım yatırıldı ve dünyada en çok turist alan ülkelerindeniz. Ama turizmde su olmadan kaliteden söz edilemez” dedi. Sürdürülebilir büyüme için yatırıma devam İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Güçlü İnsel ise sanayi tarifesinden su faturası ödeyen otellerin su kullanımının çok ciddi bir yük getirdiğine işaret ederek, “Türkiye’de birkaç otel gri sularını yani banyo ve temizlikte kullandığı suları yeniden kullanmaya başladı” açıklamasında bulundu. Özellikle yaz aylarında turizm sektörünün su tüketimiyle yerel kaynaklar üzerinde basıkı artırdığına işaret eden Boğaziçi Üniversitesi su yönetimi uzmanı Dr. Akgün İlhan “Su ayak izini azaltmak için suyun yeniden kullanımı (örneğin gri su sistemleri), düşük debili armatürlerin kullanımı, bahçe ve golf sahaları gibi yeşil alanların sulama sistemlerinin akıllı hale getirilmesi ve işletmelerin su tüketimiyle ilgili şeffaf raporlama yapmaları ön plana çıkıyor” dedi. otellerde su tüketimi: ■ 4 yıldızlı otelde: Günde 160 bin litre ■ 5 yıldızlı otelde: Günde 560 bin litre ■ 4 yıldızlı otelde (Bir kişi): 400 litre. ■ 5 yıldızlı otelde (Bir kişi): 800 litre. ■ Lüks tatil köyü (bir kişi): 1000 litre Tarladan fabrikaya yemekten giyime... Her anımızda su tüketiyoruz Afrika’da uçan tuvaletler! Su yönetimi ile ilgili temel yapıyı anlayabilmek için Sürdürülebilir Kalkınma’ya göz atmak gerekir. Prof. Dr. Fatoş Germirli Babuna’ya göre burada sorgulanması gereken nokta; ‘Sürdürülebilir Kalkınma’yı hangi yaşam koşulu altında hayatlarını yürüten insanlar için uygulamak gerekmektedir? Germirli,Afrika Nairobi’de gecekonduların bulunduğu Kibera’daki ilginç bir çevre uygulamasını şöyle anlatıyor: “Kibera’da “Uçan Tuvaletler” yaygın bir uygulamadır. Evinde tuvaleti olmayan insanların yaşadıkları bu gecekondu bölgesinde yerler ağzı kapatılmış plastik torbalarla doludur. Bir kova içine koyulan plastik torba ile kendi tuvaletlerini oluşturan insanlar, torbaların ağzını kapatıp kendi yaşadıkları yerden mümkün olduğunca uzak bir yere fırlatırlar. Yani uçan tuvaletler fırlatıldıktan sonra bir süre havada süzülen bu torbaları anlatmaktadır. Bu bölgede yaşayanlar yürürken, dışkı dolu bu torbalara basmamaya dikkat ederler. Gelecek nesillerin ihtiyaçlarının gözetildiği bir kalkınma stratejisinden söz edilirken, günümüzde farklı koşullar altında yaşayan insanların durumunun iyileştirilmesi de göz ardı edilmemelidir.” Megawatt başına 26 milyon lt su Bir veri merkezinin megawatt başına yıllık 26 milyon litre su kullanabileceğine dikkat çeken Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Coğrafya Bölümü öğretim görevlisi Doç. Dr. Doğukan Doğu Yavaşlı da veri merkezlerinin su tüketimini azaltmak için şu önerilerde bulundu: ■ Soğuk iklim bölgesindeki veri merkezleri, doğal soğutma avantajından yararlanabilir. ■ Serbest soğutma (free cooling) teknolojileri, dış ortam havasının kullanılmasını sağlar. ■ Sıvı daldırma soğutma sistemleri, sunucuların özel dielektrik sıvılara daldırılmasını sağlar. Bu yöntem, geleneksel su soğutmasına göre çok daha az su tüketir. YAPAY ZEKÂNIN ENERJİ VE SU TÜKETİMİ ■ Veri merkezleri kWh başına 9 litreye kadar su harcıyor. ■ Nvidia’nın yapay zekâ çipi 300 watt enerji harcıyor ■ Chat GPT-3’ü eğitmek için 1.300 MWh elektrik, 700 bin litre su kullanıldı. ■ Chat GPT-4’ü geliştirmek için 13.000 MWh elektrik, 5 milyon litre su kullanıldı. ■ Her gün ChatGPT’de 195 milyon çıkarım yapılıyor. Bu çıkarımlar esnasında sistemleri soğutmak için 39 bin litre su harcanıyor. Büyük dil modelleri de aynı su tüketimine sahip. ■ Dünya genelinde 67.200 firma yapay zekâ geliştiriyor. Yapay zekâ suya tehdit Temiz su kaynaklarına bir diğer tehdit yapay zekâ. Yapay zekâ kullanımı her yıl katlanarak büyürken hem soğutma hem de kullandığı büyük miktardaki elektrik için suya ihtiyacı var. Soğutma sistemlerinde genelde temiz, tatlı su kullanılıyor. Yöntemler değişse de, kullanılan suyun yüzde 80’i buharlaşabiliyor. Yapay zekâyı besleyen veri merkezlerinde kullanılan kWh enerji başına 9 litreye kadar su kullanılıyor. Yapay zekâya sorulan her 25 soruda veri sisteminin soğutulması için yarım litreye yakın su tüketiliyor. OECD’ye göre, 2027 itibarıyla yapay zekâ sistemlerinin yıllık su tüketimi 4.2 ila 6.6 milyar metreküp arasında olacak. Bu, İngiltere’nin yıllık toplam su tüketiminin yarısına eşdeğer.Yapay zekâ alanında faaliyet gösteren yaklaşık 70.000 şirket olduğuna işaret eden Prof. Dr. Yüksel Ardalı, “Çok büyük dil modelleri ve veri merkezleri var. Çok büyük model yerine odaklı optimize edilmiş küçük modeller olabilir. Her kurumun baştan model üretmesi yerine ortak modeller, veya açık kaynak modeller kullanabilir. Veri merkezlerine ısınan su evlerde veya tesislerde kullanılabilir” dedi. ‘Su pozitif’ aldatmaca Google veri merkezlerinin 2024’te 37 milyar litre su kullandığını ve bunun 29 milyar litresinin tüketildiğinibelirtti. Microsoft’un 2023’te su tüketimi 13 milyar litreye ulaştı. Meta, aynı yılda 3.9 milyar litre, Apple 6 milyar litreye yakın su kullandı. Google, Microsoft, AWS ve Meta 2030 itibarıyla ‘su pozitif’ olma hedefi koydu.Bu kullandıklarından çok suyu geri koymaları anlamına geliyor. Ancak Ondokuz Mayıs Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yüksel Ardalı, bunun tamamen bir aldatmaca olduğuna dikkat çekerek, “Su pozitif silikon vadisinden çıkan uydurmaca bir terim. Yapay zekânın daha az enerji tüketebilmesi için daha soğuk iklime sahip ülkelere veri merkezleri kurulması lazım” dedi.

Yorumlar

Son Dakika Haberleri

Temmuz 2025, dünyada kayıtlardaki üçüncü en sıcak temmuz ayı oldu

Haberglobal

Yorumlar

Son Dakika Haberleri

Temmuz 2025, dünyada kayıtlardaki üçüncü en sıcak temmuz ayı oldu

Nitelikli dolandırıcılık şebekelerine operasyon: 102 kişi tutuklandı

Ertuğrul Özkök: 7 Şubat gecesi Muğla’dan kalkan kamyon bugün nereye çarptı?

Üniversite öğrencisi Teslime Hanedan orman yolunda başından vurulmuş halde bulundu!

Kıyamete kadar bu topraklardayız

İZBETON’da yolsuzluk iddianameleri tamam

Türkiye bu rezilliği de gördü! CHP’li Beykoz Belediyesi’nde birbirlerini ihbar ettiler

Antalya’nın yıllarını çaldılar

‘İslamofobi’nin ardında sistematik bir endüstri var’

“15 Ekim’e kadar teyakkuz halindeyiz”

CHP’li belediyenin bulduğu tek çözüm kesinti! İzmir’de saatli su dönemi başladı

Çetevari yapılar jiletle kazınacak

Newsweek KAAN’ı yazdı: F-35’e meydan okuyor

AK Parti şehit aileleriyle buluşuyor

Ağrı'dan dünyaya açılan lezzet: Kadın arıcılar Geven balı üretiyor, valilik destek veriyor

BUDO'nun 4 seferi iptal edildi

Asansör halatı koptu: Eski başkan hayatını kaybetti

9 yaşındaki Ali Güler otel havuzunda boğuldu: 2 şüpheli tutuklandı

Bungalovda gizli kamera skandalında sanıklar hakim karşısında: 'Müşteriler getirdi sandım'

Teknesi parçalanmış olarak bulundu: Denizde kaybolan Halit Yukay'ın yeni görüntüleri ortaya çıktı

Tarımda çiftçiye destek projeleri devam ediyor! Konya’da yenisi başladı: Gelir kapısı oldu, talep yağıyor

Meteoroloji'den İstanbul için uyarı: Sağanak yağış ve kuvvetli rüzgar etkili olacak

Depremde vefat etmişti: Stajyer avukatın mezuniyet bilgileri değiştirilmiş

Sürücülere müjde: Motorine beklenen indirim geldi: 7 Ağustos güncel akaryakıt fiyatları

Popüler diziye 2 isim transfer oluyor! Yeni sezon bomba gibi geliyor: Kızılcık Şerbeti bu isimlerle ekrana çıkacak

Üniversite öğrencisi Teslime ölü bulundu: Erkek arkadaşı gözaltında

Düğün sezonunun gözdesinde son durum! Altın piyasası yükselişte: 7 Ağustos 2025 Perşembe altın fiyatları

Sahte diplomayla üst düzey yönetici oldular

Cezasızlık algısı suça teşvik mi ediyor?

DMM’den Sahte e-imza soruşturması açıklaması

İstanbul barajlarında su yüzde 50 ve altında

AK Parti Sözcüsü Çelik: Odak PKK’nın silah bırakması

CHP: Taleplerimiz karşılandı

Özel’den ‘İBB davası borsası’ iddiası: Kanıt ve belgeleri HSK’ya vereceğim

Üç kritik isimden ‘gizli’ sunum

Halit Yukay'ın başına ne geldi? Kazadaki ipuçları: 'Önce düşüp sonra parçalanmış olabilir'

SON DAKİKA HABERİ: Meclis personeli Saliha Akkaş’ı da koruyamadık! Bir kadın daha vahşice katledildi

Özel okullarda ücretsiz eğitim için başvurular başladı

Dünya sanal tüketim gerçek

Değişen iklime örnek Türkiye

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Arkeoloji Sempozyumu ve Sergisine katıldı: Tarihi anlamadan rotamızı çizemeyiz

Cumhurbaşkanı’ndan şehit ailelerine mektup

Ukrayna’dan Erdoğan’a davet

Çelik’ten sahte e-imza yorumu: Bu şebekeler jiletle kazınacak

Graywolf’a ne oldu

65 yıl sonra eve döndü, Marcus Aurelius’a ilk ziyaret

Koruma kararı yine koruyamadı

7 yıl sonra ortaya çıkan şüphe: Mohsin seri katil mi

Sıcaklarda uyumanın püf noktaları

İstanbul için fırtına ve sel uyarısı… Rüzgârın hızı saatte 75 kilometreyi bulacak

Barajlar alarm veriyor

Tüm sistemi çalmışlar

Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu... Görevi net süresi esnek

Hürriyet e-imzayla ilgili bilinmeyenleri araştırdı... Artık SMS’le uyarı zorunlu

101 yıl sonra Samsun’a İstiklal Madalyası

ABD'de bomba alarmı: Siyasetçiler tahliye edildi

Dünkü çocuktan Mourinho'ya ders

En imtiyazlı aile: Sayan ailesi

İktidar oy için emekliye kesenin ağzını açabilir!

Yeni Genelkurmay Başkanı ana muhalefet ile davalık