Azerbaycan sanayisi için Türkiye’den Yahşi doping

SERKAN ARMAN / Bakü - Azerbaycan, sanayisini çeşitlendirmek ve güçlendirmek için kolları sıvadı... Bunun için de ilk adres tabii ki ‘iki devlet, bir millet’ şeklinde dile getirilen yakınlıktaki Türkiye oldu. Türkiye’den girişimcilere Azerbaycan’ın sunduğu cazip yatırım fırsatlarını aktarmak üzere Azerbaycan’ın Türkiye Ticaret Temsilciliği organizasyonuyla bir tanıtım programı düzenlendi. Bu programda Azerbaycan’ın işgalden kurtardığı topraklarda yürütülen kalkınma projelerini, organize sanayi bölgelerini ve girişimcilere sunulan teşvikleri yakından inceleme fırsatı bulduk. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Ticaret Temsilcisi Tamerlan Taghiyev, Azerbaycan’ın petrol dışı sektörlerin gelişmesine yönelik gayretine işaret ederek, “Devletimiz organize sanayi bölgelerimizde ve Alat Serbest Ekonomik Bölgesi’nde fırsatlar yaratıyor. Oradaki girişimci ve yatırımcılarımız için gümrük ve vergi muafiyetleri sağlıyor. Girişimcilere yıllık yüzde 5 faiz oranıyla 10 yıla kadar düşük faizli kredi imkânı sunuyor. Aynı zamanda devletimize bağlı yatırım şirketi aracılığıyla projelere ortak da olabiliyor” diyor. Organizasyon kapsamında Azerbaycan’daki bazı sanayi parklarını ziyaret ettik. Buralarda ülkenin ekonomik potansiyeli, iş ortamı, organize sanayi bölgeleri ve yatırımcılara sunduğu fırsatlar hakkında kapsamlı bilgiler aldık. 10 yıla kadar muafiyet Bölgenin en büyük sanayi yatırımlarından Sumgayıt Endüstriyel Kimya Parkı Bakü’ye 32.5 kilometre uzaklıkta... 613 hektarlık geniş bir alanı kapsayan park tarım ve ilaç kimyasından ev kimyasına, inşaat malzemelerinden elektronik ve otomotiv sektörüne kadar birçok endüstriyel alan içeriyor. Ayrıca polimerler ve endüstriyel ekipman üretimi de bu parkta yer alacak faaliyetler arasında. Bakü Uluslararası Deniz Ticaret Limanı’nın yanı başındaki Alat Serbest Ekonomik Bölgesi (AFEZ) ise stratejik coğrafi avantajı sayesinde küresel ulaşım koridorlarına doğrudan erişim sağlıyor. Tamerlan Taghiyev, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve Alat Serbest Ekonomik Bölgesi’ndeki bazı fırsatları şu sözlerle anlattı: “Yatırım teşvik belgesi alan girişimciler bazı muafiyetlerden yararlanıyor. Örneğin, OSB’lerimizde girişimci ve yatırımcılarımıza gelir, toprak ve gümrük vergileri gibi farklı alanlarda 10 yıla kadar muafiyet sağlanıyor. Alat Serbest Ekonomik Bölgemizde ise daha kapsamlı muafiyetler sunulmakta olup, bu avantajlar vade sınırı olmadan girişimcilere sunuluyor.” Düşük faizli kredi... Karabağ bölgesinin ise tümüyle akıllı ve yeşil alan ilan edildiği bilgisini paylaşan Tamerlan Taghiyev şöyle devam etti: “Bu nedenle öncelik bu tür projelere verilmiş. Bunun yanı sıra devletimiz işgalden kurtarılmış topraklarda girişimciliği ve yatırımcılığı desteklemek amacıyla ek avantajlar da sunuyor. Örneğin doğalgaz, elektrik ve su gibi giderlerin iade edilmesi, Türkiye’de SGK karşılığı olan sosyal güvenlik ödemelerinin devlet tarafından karşılanması, lojistik ve diğer destekler sunuluyor. Azerbaycanımız sadece muafiyetler, imkânlar, fırsatlar sunmakla kalmıyor ayrıca girişimcilere yıllık yüzde 5 faiz oranıyla 10 yıla kadar düşük faizli kredi imkanı sağlıyor. Aynı zamanda devletimize bağlı şirket aracılığıyla projelere ortak da olabiliyor. Türkiye’den gelen yatırımcı nasıl bir deneyim yaşadı? Azerbaycan’daki sanayi parkları ve sanayi sitelerine yaptığımız ziyaretlerde buralarda halihazırda üretim yapan Türkiye menşeli firmaların yöneticilerine de kulak verdik... Sumgayıt Endüstriyel Kimya Parkı’nda üretim tesisi bulunan Kartaş Mr. Fix Yapı Kimyasalları Genel Müdürü Necmettin Taşbağ, “1990’lı yılların ortalarında Türkiye’den Azerbaycan’a ihracat yaparak ve aynı zamanda burada ithalat yoluyla inşaat malzemeleri satışıyla faaliyete başladık. 2000 yılında bir şirket kurarak Azerbaycan’da üretime geçtik. Uzun süredir üreticiyiz. Bu yeni yatırımı ise mevcut üretim kapasitemizi artırmak ve yeni ürünler geliştirmek amacıyla gerçekleştirdik. Azerbaycan gerçekten yatırım yapılabilir bir ülke haline gelmeye başladı. Çünkü devlet desteği, teşvikler ve petrol dışı sektörlerin gelişimine yönelik ciddi politikalar mevcut” dedi. Yapı kimyasalları sektörüne üretim yapan Sika MMC Genel Müdürü Renan Reha Çarıkçı ise “Sumgayıt Endüstriyel Kimya Parkı’nda ilk üretim yapan firmalardan biriyiz. O tarihte Azerbaycan bize 10 yıllık bir vergi muafiyeti verdi. Biz de memnuniyetle faydalandık. Sika olarak 102 ülkede üretim yapan bir firmayız. Dolayısıyla Azerbaycan’da da var olmaktan memnuniyet ve gurur duyuyoruz. Karabağ bölgesindeki kazanımlarımızın ardından, Azerbaycan Devleti’nin bölgede başlattığı hızlı gelişime ayak uydurabilmek için ürünlerimizi orada satışa sunduk. Ürünlerimizi uygulayıcı müteahhit firmalarının hizmetine takdim ettik” diye konuştu. ‘Sunduğumuz şartlar oldukça elverişli’ Azerbaycan’da 9 sanayi parkı ve 4 sanayi sitesi var. Ekonomi Bölgelerin Kalkınma Ajansı Yatırım ve Ekonomik Analiz Müdürü Aqşin İbişsoyBakü’deki Sumgayıt Endüstriyel Kimya Parkı hakkında şunları söyledi: “Burası Azerbaycan ve Güney Kafkasya’nın en büyük sanayi parkı. Bugüne kadar burada 39 yatırımcı üyelik aldı ve 26’sı faaliyete geçti. Bu sanayi parkına toplam yatırım 3.6 milyar dolar. Doluluk oranı yüzde 90’a ulaştı. Azerbaycan’a yeni bilgi ve teknoloji getirecek yatırımcılara açığız. Bu doğrultuda yabancı ve Türk yatırımcılar için sunduğumuz şartlar oldukça elverişli. Amacımız, ülkenin petrole olan bağımlılığını azaltmak ve yatırımlarını artırmak.” Hazar kıyısına turist çekecek Azerbaycan bir yandan sanayi atılımı yaparken öte yandan turistik bir yatırım için de geri sayımda... Hazar kıyısında dev bir gayrimenkul ve turizm yatırımı projesi olan ‘Sea Breeze’in Satış Direktörü Ena Kameliya, “7 kilometrelik deniz kıyısında bir büyükşehir kurduk. İlk etapta 500 hektarlık bir alan planlandı. Tüm proje ise ‘Sea Breeze’ Projesi adıyla 1500 hektarlık bir alanı ve 22 kilometrelik sahil şeridini kapsayacak. Bu bölgede 2010 yılından itibaren faaliyete başlanıldı. İlk olarak küçük bir restoran ve plaj alanıyla işe başlandı. 2018 yılından itibaren ise ‘Lifehouse Apartments’ isimli yaşam komplekslerini inşa etmeye başladık. Hem mobilyalı hem mobilyasız, daireler ve evler yapıyoruz. Fiyatı 59 bin dolardan fazla olan konutların satın alınması durumunda devletimiz oturum izni vermektedir” dedi. ‘Kapının önünde alıcı bulacaklar’ Bakü Uluslararası Deniz Ticaret Limanı’nın yanı başındaki Alat Serbest Ekonomik Bölgesi (AFEZ) Yönetim Kurulu Başkanı Valeh Alaskarov, AFEZ’in kurulma amacını yeni teknolojileri, bilgileri ve tecrübeleri ülkeye getirmek ve burada büyük bir sanayi bölgesi oluşturmak şeklinde özetliyor. Valeh Alaskarov, “Örneğin bugün burada bir fabrika kurulmakta ve yıl sonuna kadar üretime başlaması bekleniyor. Bu fabrika, Azerbaycan’da faaliyet gösteren üç şirketle ortaklık yapıyor. Bunlardan biri, büyük miktarda elektrik kablosu tedarik edecek. Azerbaycan’ın temel sektörlerinde çalışan üç şirketi, bu şirket için kendi ürünlerini satacak. Yani dünyayı dolaşıp pazar aramayacak, kapısının önünde alıcı bulacak. Bir diğer şirket de fabrikasını bu yılın sonuna kadar tamamlayacak ve o da üretime başlayacak. O da ürettiği ürünler için gerekli olan bazı malzemeleri Azerbaycan’dan büyük miktarda temin edecek” diye konuştu.